Mat 23:1-28 (fokus 23:23-26)

‘Sowaar, julle is soos iemand wat die buitekant van ’n skottel silwerskoon maak maar dit binne-in net so vuil los. Dit is vir julle baie belangrik hoe mense van buite lyk… Sorg eers dat die binnekant mooi skoon is.’ (23:25-26)

Miskien het jy al die storie gehoor: Toe ‘n outjie uit ‘n boom val skreeu hy: “Here help!” Skielik hak ‘n tak sy broek en hy besef hy kan nou self regkom. Toe sê hy: “Toemaar Here, ek het reggekom”.

As daar nou een ding is waarvan die Here niks hou nie, is dit speletjies… godsdiensspeletjies.   As jy die Here nodig het, moet Hy dáár wees. Maar as alles goed gaan, kom jy sommer maar self reg (of so dink jy miskien). Dit is regtig soos ‘n speletjie wat jy met God speel… en ek dink ons kan die speletjie ‘kom as jy nodig is’ noem. Wie hierdie soort van godsdienstige speletjie speel verstaan nie dat godsdiens beteken nie: God het jou vriend geword met wie jy in ‘n intieme verhouding staan. Jy kan Hom nie sommer roep of wegstuur soos jy wil nie. Dit het nie vir die Fariseërs gewerk nie en dit sal ook nie vir ons werk nie (23:27-28).

Twee van die pilare waarop os verhouding met God staan is eerlikheid en opregtheid. God speel nie speletjies met ons nie. Hy het ons opreg lief en stel nie net partymaal in ons belang nie. Daarom wil Hy ons hand vat… elke dag en vir altyd.

Vat ook die Here se hand in opregtheid en eerlikheid. Wees opreg met die Here: as jy twyfel, praat eerlik met Hom… Hy luister. As jy onseker van iets is, sê dit ook opreg vir Hom… Hy sal verstaan. Onthou, die Here wil jou hê soos jy is, maar dan die regte jy… ja, die opregte jy! En Hy wil jou nie net partymaal hê nie.

‘n Mens mors eintlik jou godsdiens op as jy speletjies speel, want jy vergeet die meeste van die tyd dat God by jou is.

61:5-7 In die vorige vier verse is die ander nasies nie genoem nie. Hier word hulle betrek by die nuwe samelewing, maar die bordjies is verhang. Die groot bouprogram het vakmanne nodig, en hulle word ingevoer van die ander nasies af. Die nasies kom werk as arbeiders ook op die plase van die Jode wat tydens die ballingskap op hulle beurt in diens van die Babiloniërs was.

Terwyl die ander nasies ook die geringer landboutake uitvoer, word die ontvangers van die Here se beloftes aan Sion, met ander woorde die hele gelowige volk  ‘Priesters van die Here’ en ‘Dienaars van ons God,’ met die voorreg om te lewe van die ryk gawes van die nasies wat hulle na die tempel toe bring en in die ekonomie lewer, en in hulle eer/besittings sal jy  roem (1983: die trotse eienaars word van hulle besittings). Priesters tree vir die volk en die ander nasies in by die Here, en Dienaars dien die gemeenskap met die woorde en dade van die Here, om hulle te leer om vir die nasies ‘n voorbeeld te wees en ‘n getuienis van hoe die Here is.

In 40:2 staan, Israel het van die hand van die Here dubbel ontvang vir al hulle sonde (1983: die volle straf). In die ballingskap is hulle dubbel verneder in die oë van die nasies, en het dubbel gely vir hulle sonde. 61:7a sê letterlik ‘in plaas van julle dubbele skande en die verwarring waaroor hulle hardop gekla het as hulle lot…’ daarteenoor staan die dubbele deel voorspoed in 61:7b, soos aan Job in Job 42:10. ‘n Dubbele deel verwys in Deutr 21:17 na die erfenis van die eersgeborene as sy voorreg (vgl. 1 Sam 1:5). So ontvang Israel ‘n dubbele deel van die welstand en oorvloed as die Here se eersgebore seun (Eks 4:22). In die nuwe tyd word alles omgekeer. Israel, die Here se volk wat aan Hom toegewy is, lewe in die weelde van die gawes wat sy eertydse onderdrukkers vir hom bring uit eerbied vir die God van hierdie volk wat volgens sy wil saam lewe. In plaas van hulle vroeëre vernedering ontvang Israel nou ‘n oorvloed besittings, lof en vreugde.

61:8  Die profeet se rede word onderbreek deur die woorde van die Here, wat die rede verskaf vir die buitengewone vergesigte van die digter-profeet. Die goeie vooruitsigte vir ‘n herstelde Jodendom is gebaseer op die Here se wil vir hulle samelewing en sy beloftes wat teen die huidige omstandighede ingaan. Die vers begin met ‘n ‘Ek is’ uitspraak soos in 41:4. Ek is Jahweh, ‘Die Ek is’ – die HERE (wat altyd persoonlik en aktief teenwoordig is).

Die Here is geheel toegewy aan reg en geregtigheid (Ps 99:4 Hy het die reg lief en het reg en geregtigheid in Jakob gevestig). ‘En Ek haat roof met onreg’ – die onreg wat Israel so lank gely het onder die nasies wat hulle van hulle menswaardigheid en besittings beroof het. Daarom is dit dat die Here, deur sy liefde en toewyding aan die reg, die radikale omkeer van die vorige verse aankondig (die woord be‘aowlah ‘met onreg’ van party Hebreeuse manuskripte is deur die Masorete anders gevokaliseer as be‘owlah ‘met brandoffer’ en is gevolg deur die 4e eeu n.C. se Vulgaat in Latyn en holocausto. Die Griekse Septuaginta van 200 v.C. vertaal byvoorbeeld met eks adikias  ‘uit onreg’ wat die konteks beter pas).

En Ek sal in getrouheid aan hulle die verdienste vir hulle werk gee, en ‘n ewige verbond met hulle sluit (letterlik ‘sny’ Gen 15:10). Gedurende die ballingskap het baie gedink dit is die einde van die Here se getrouheid aan sy verbond. Slegs die enkeles wat dit gewaag het, het geglo die ballingskap is nie die einde van die verbond  nie. Nou word die getrouheid van die Here aan sy verbond, waarop die bestaan van Israel gebou is, deur die Here bevestig. Sy trou aan sy verbond met Abraham (1,300 jaar tevore; Gen 17:7) en met Dawid (1,000 jaar tevore; 2 Sam 23:5) is nie voorwaardelik nie en bly staan onder alle omstandighhede. Die toekoms van Israel wat nou in werking tree is gewortel in die Here se ononderbroke besluit. Die verbond word deur die bloed van Jesus beseël, wat vir baie vergiet word tot vergewing van sondes (Mt 26:28; vgl Jes 53:12 hy het die sondes van baie op hom geneem). As self God, is Hy die Lam van God wat die sonde van die wêreld wegneem (Jn 1:1,29), dit sluit ook die sonde van die mense van die Ou Testamentiese tye in, en van vandag se mense 2,000 jaar n.C. Wie in die Seun glo, het die ewige lewe; wie egter aan die Seun, die Woord van God, ongehoorsaam is, sal die lewe nie sien nie, maar die straf van God bly op hom (Jn 3:36).

61:9 Die nasies sal die herstel van Israel sien en erken dat Israel deur die Here geseën word. In Gen 12:3 het die Here vir Abram gesê: In jou sal al die volke van die aarde geseën wees. Dit is die fondament waarop die herstel van die ballinge gebou is. Hulle kom terug uit die ballingskap om vir al die volke van die aarde ‘n seën te wees (vgl. Jes 51:4; 52:10).

61:10 Die digter is vervul met vreugde – die sin begin in Hebreeus met ‘n herhaling van dieselfde woord: ‘ek is verheug met vreugde oor die Here’. ’My siel –die hele ek – juig oor my God.’ Die digter is ongereserveerd uitgelate.

‘want Hy het my beklee met ‘n gewaad van verlossing, met ‘n mantel van geregtigheid het Hy my toegedraai., soos ‘n bruidegom met ‘n priesterlike hooftooisel, en ‘n bruid haarself versier met haar bruidsuitset’

Na die militêre drag in 59:17 waarmee die Here Homself beklee met geregtigheid, word die beeld van ‘n bruidegom en bruid se vreugdeversierings hier gebruik vir die verlossing en geregtigheid waarmee die Here die digter-profeet en sy volgelinge beklee (soos Ef 4:22-23:’ julle moet eerder in die gees van julle denke vernuwe word. Ja, trek die nuwe mens aan wat in geregtigheid en ware heiligheid na God se beeld geskep is.’ Israel is uit die ballingskap verlos, maar word nou van hulle ou lewenswyse verlos. Geregtigheid wys na die verhouding tot God en medemens wat reggestel word. As die Here jou daarmee beklee en toedraai is dit hoe jy moet begin lewe. Die priesterlike hooftooisel praat van die verandering van die mens se denke, om soos ‘n priester bewoë te wees oor die sonde en tekortkominge van mense, en om vir hulle in te tree by die Here.

61.11 Alles gaan om die uitwerking op die samelewing in Sion wat vervul moet word met die Here se verlossing en geregtigheid en om Hom te prys. Die opbloei van die ekonomie soos uitgedruk in die jubeljaar, met sy regverdige verdeling en teruggawes, word vergelyk met ‘n produktiewe tuin wat vrugbaar sal wees deur te blom en geregtigheid voort te bring, met billike en regverdige verhoudings wat lewe aan almal gee. Dit sal ‘n getuienis vir die Here wees voor die nasies (vgl Jesus se gebed vir al sy volgelinge in Joh 17:20-23). Daarvoor het die Here Israel teruggebring uit die ballingskap dat  hulle samelewing in reg, geregtigheid en barmhartigheid  vir die nasies sal wys hoe die Here is, wat reg en geregtigheid liefhet, Hy wat oor die hele aarde regeer.

Skrywer:  Prof Francois Malan

Mat 22:15-46 (fokus 22:34-40)

‘Jy moet die Here jou God liefhê met alles wat jy is en het.’ Niks in jou lewe mag vir jou so belangrik soos God wees nie. Hierdie opdrag staan boaan die lys. Maar daar is ’n tweede opdrag wat langs die eerste een op die lys staan: ‘Jy moet ander mense so liefhê asof hulle jyself is.’ (22:37-39)

 Jesus sê niks mag belangriker as jou liefde vir God wees nie (22:37-39) – dit moet bo-aan jou lys staan. Die verrassende is dat dit lyk of Hy tog nog iets daar bo-aan die lys inwurm wat met die liefde vir God “kompeteer” vir die eerste plek: die liefde vir die mense rondom jou… Hy sê hierdie twee eise – liefde vir God en vir jou naaste – staan op gelyke vlak. Maar die vraag is: hoe kan twee dinge altwee gelyktydig die belangrikste wees? Dit rym mos nie.

‘n Mens kan dit verstaan as jy besef dat dit hier oor die liefde in die gesin van God gaan.  Dit werk soos in ‘n hegte familie. Die pa en die kinders se belange loop deurmekaar. As jy sê jy het die pa lief, maar jy maak die pa se kinders seer, sal die pa jou nie glo nie. Net so help dit nie om te sê dat jy die kinders liefhet, maar jy beledig hulle pa die hele tyd nie. Nee, die twee dinge loop saam: As jy die Pa liefhet, sal jy ook almal wat aan Hom behoort liefhê. Maak jy egter die kinders seer, voel die Pa daardie pyn ook en beledig jy die Pa, kraak jy die kinders ook so af.

Pa en kinders kan jy nie skei nie. Wat jy aan die een doen, doen jy aan die ander. Daarom staan beide se name heel bo-aan die lys van liefde. As jy sê jy het God lief moet jy sy kinders ook liefhê. Jy het nie ‘n keuse nie. Jou liefde vir God word aan jou liefde vir sy kinders getoets.

Mat 21:33-22:14 (fokus 22:1-14)

‘Onthou, baie sal die uitnodiging hoor, maar nie naastenby almal sal die hemelse fees haal nie.’ (22:14)

‘n Mens lewe net een maal… en dit beteken dat baie kanse net een maal kom. As daai kans verby is, is dit verby. Daarom moet ‘n mens reg wees om die kans te gryp as dit kom. Baie mense wag vir kanse en as dit kom, doen hulle niks. Kanse gryp jou nie, hulle kom net. Jy moet hulle gryp, anders is hulle verby. Die klomp ouens in die storie in die Bybel moes duur betaal om die les te leer – hulle het kans gehad om die bruilof by te woon, maar wou dit nie ‘gryp’ nie… en toe was dit verby.

Die lewe is so vol geleenthede, klein en groot. Maar ons kyk dit te maklik mis. Ons voel dikwels so swartgallig oor die lewe dat ons die lewe en sy kanse by ons laat verbygaan. Ons raak partymaal geestelik so moeg dat ons vergeet om te lewe. Jy moet onthou, die Here is maar altyd met jou lewe besig; geleenthede is gawes van hom af. Dit is asof die Here vir jou deure oopmaak om jou so na plekke te lei waar jy nooit sou gekom het nie. Dit is die manier waarop hy jou wil gebruik om ‘n verskil te maak, nie net aan ander mense nie, maar ook aan jouself. Geleenthede is die deure wat oopgemaak word na ‘n avontuurlike lewe.

Natuurlik is nie alles wat vir ons na geleenthede lyk regtig geleenthede nie. Soos die wyse Salomo het jy wysheid nodig voor jy die deur oopmaak. Kyk mooi voor jy besluit. Vra God om jou te help om reg te kies. Vat sy hand in gebed en kies reg… jy leef net een maal.