Wat beteken Johannes 20:23? As ons mense nie vergewe nie, vergewe God hulle ook nie? – Kobus Kok

In Johannes 20:23 lees ons die volgende interessante teks: “As julle vir mense hulle sondes vergewe, word dit deur God vergewe; as julle dit nie vergewe nie, word dit nie deur God vergewe nie.”

Hoe moet ons hierdie teks verstaan? Vergewe God regtig nie vir mense indien ons hulle nie vergewe nie? Of probeer Johannes iets anders uitdruk?

Inleiding

Dit is altyd handig om te kyk na die wyse waarop die vroeë kerk oor bepaalde sake gedink het. Verder moet mens altyd individuele tekste teen die agtergrond van die groter tekstuele konteks verstaan waarbinne dit voorkom. Ons verwys in hierdie verband na die mikro en makro konteks van die teks. Die vers vorm deel van die belangrike konteks waarin die opgestane Christus die dissipels die volmag gee om sy sending voort te sit (vgl. Soos die Vader my gestuur het, stuur ek julle ook). Die “net so” (kathoos) skep ’n kousale verband tussen God se sending en Jesus wat sy bemagtiging van God ontvang het. Johannes se evangelie ontwikkel reeds van die begin af in die evangelie ’n bemagtigingsproses. Die eerste lesers van die evangelie het geglo dat God die bron van lewe is en dat God die enigste een is wat kan oordeel en kan vergewe. Die uitdaging vir die eerste Christus-volgers was dat hulle, teen die agtergrond van die Christus gebeure, moes verduidelik hoe Christus nou die bron van lewe word en ook sterk gekoppel word aan oordeel en vergifnis, wat eintlik primêr eienskappe is van die Joodse God! Daarom begin Johannes vroeg al in sy evangelie om te verduidelik hoe God die vermoë om lewe te gee oordra aan die Seun. Binne die diadiese en patriargale sosio-kulturele sisteem van die dag sal ’n goeie seun presies doen wat die vader graag wil hê hy moet doen en so optree dat hy doen wat sy vader doen. Mense wat hom sien sal dus sê “Hy is inderdaad soos sy vader”. So ’n persoon het eer, juis omdat hy optree soos sy vader en die wese van die familie se waardes beliggaam. Dus, het die skrywer van Johannes ook voor die uitdaging gestaan om die gelowiges ’n hele aantal sake te bewys ten einde die belangrikheid van Jesus uit te wys:

  1. Op watter wyse tree die Seun op (presies) soos die Vader
  2. Op watter wyse word die seun bemagtig deur die Vader self

In die teks van Johannes word daar reeds in die proloog met poëtiese taal gesê dat die Seun naby aan die Vader se boesem is en hom “uitlê” (Joh 1:18). Dus, die implisiete leser sien sommer van die begin af dat Jesus in ’n unieke posisie in sy verhouding tot die Vader verkeer. Ook funksioneer liefde tussen die Vader en Seun sterk (Joh 3:16) en daar word eksplisiet deur Johannes gesê dat die Vader hom alles wys. Dit lees ons veral in Johannes 5. Daar word reeds die beeld geskep dat Jesus God as sy Vader noem, iets wat mens nie gedoen het nie, omdat dit in daardie tyd beteken het jy stel jouself gelyk aan God (Joh 5:18). Juis in daardie konteks in Johannes 5 is dit dus noemenswaardig om te sien dat Johannes se Jesus dan sê: “Dit verseker ek julle, die seun kan niks uit sy eie doen nie. Hy doen maar net wat Hy die Vader sien doen; wat die Vader ook al doen, doen die Seun ook net so. Die Vader het die Seun lief en wys hom alles wat hy doen…” Net soos die Vader dooies opwek en lewend maak, maak die Seun ook lewend wie Hy wil… Self veroordeel die Vader niemand nie, maar die oordeel het hy geheel en al aan die Seun oorgelaat…” (Joh 5:19-22).

Dan, in die volgende vers plaas Johannes Jesus se woorde binne die raamwerk van die Sendingmotief waarin eer en skaamte direk verbind word aan postiewe aanvaarding van laasgenoemde waarheid. Hiervolgens kan daar dus geargumenteer word dat Jesus deur God bemagtig is om bindende uitsprake te maak en dade te verrig met betrekking tot geestelike lewe en dood. Jesus het dus die volmag om dit namens God te doen, en dit moet binne die sendmotief verstaan word, i.e., dit was die oorspronklike bedoeling en plan van God self. Dit sien ons natuurlik reeds in die proloog en in ander gedeeltes (soos Joh 3:16) waar God die primêre handelende subjek is wat die ganse missie van die Seun geïnisieer het.  Dus, dit was Sy bedoeling van die begin af om die Seun te bemagtig om hierdie take te verrig.

Vir Johannes is die enigste manier om die realiteit van die bemagtiging te bewys deur die betrokke semeia of tekens. Dit sien mens dan in die genesingshandelinge en die vergifnis wat ter sprake kom bv. by die Samritaanse vrou (Joh 4), die lam man (Joh 5) en die owerspelige vrou (Joh 8 [twyfel bestaan egter of dit oorspronklik ‘n Joh teks is- vgl. NB manuskripte wat  nie die teks het nie]). Die “ultimate” bewys van lewe in Johannes gebeur wanneer Jesus self sy eie lewe neerlê en self sy eie lewe opneem. In Joh 10:17-19 sien ons dat Jesus self sy lewe gaan opneem en dit is dus die bewys dat hy self die bron van lewe beliggaam. Dit doen hy dan met die opstanding. Daarmee word bewys dat Jesus waarlik die bron van lewe is. Maar mens moet telkens in gedagte hou dat dit God se plan van die begin af was en dat dit deel van die ganse sendingsplan van God is. Na Jesus se opstanding verskyn hy aan die dissipels voordat hy binnekort weer terug sou gaan na die Vader. En dit is dan juis hier waar die geweldige interessante bemagting plaasvind van die gelowiges wat opgeneem word in die missie van God en Sy seun in Johannes.

 In Johannes 20:21 sê die opgestane Jesus as bron van lewe aan die dissipels: “Net soos die Vader my gestuur het, stuur ek julle ook”. Die sensitiewe leser van Johannes weet egter alreeds dat ons hier te maak het met ‘n hele konstellasie van gedagtes wat ‘n koherente motief van bemagtiging veronderstel. Jesus het ook enkele dae tevore in die Evangelie se verteltyd gesê dat hy binnekort weg sal moet gaan. Hulle weet ook alreeds dat Jesus doen soos sy Vader doen. Die leser besef met hierdie woorde dat hulle nou geroep word om die aflosstokkie verder te neem soos Jesus dit oorgeneem het by God. Nou is dit hulle beurt om die stokkie verder in die aflosreis te dra en ook om dit oor te gee aan die wat gaan volg. Net soos Jesus bemagtig is, word hulle ook bemagtig. Hulle word volledig opgeneem in die missie van God en die Seun en het afgeleide uitvoerende mag in hierdie missie. Hulle tree in die naam van Jesus op. Dit lei dan na logiese gedagtes soos vergifnis. As bemagtigende agente van die missie moet hulle net soos die Seun vergewe en liefde wys. In Johannes se denke word die missie veral uit liefde gekenmerk. Die Seun word ook in Johannes elders uitgebeeld dat hy nie primêr gekom het om te oordeel nie, maar om God se liefdesmissie te bewerkstellig (Joh 3:17). Hierdie missie bestaan primêr uit ‘n agenda wat gemotiveer is deur liefdevolle redding (Joh 3:17). Dit is dus nooit bedoel om ‘n oordeelsbeweging te wees nie maar ‘n liefdesbeweging.

Dit bring ons by Johannes 20:22-23. Let hier op dat Jesus oor die dissipels blaas en hulle dan die Heilige Gees ontvang. Ek onthou Ireneus het eenmaal geskryf dat die woord vir blaas hom hier herinner aan Genesis waar God lewe in die klei Adam blaas. Daarmee vind die skepping van die mens plaas. Hier ontvang die dissipels wat in vrees en bewing verkeer het na die dood van Jesus nuwe lewe en word hulle op ‘n manier herskep en bemagtig vir hulle nuwe taak. In dieselfde asem spreek Jesus hier die woorde van vergifnis, en nie van oordeel nie. Hy stuur hulle om te vergewe, te genees, te restoureer, net soos hy in opdrag van die Vader gedoen het. Ek dink dit is waar die fokus op hierdie teks moet lê. Dit lê enersyds op die feit van die bemagtiging van gelowiges om net soos God en Jesus bindende aksies en uitsprake te maak. Maar dit moet egter teen die agtegrond van die bovermelde sendingmotief verstaan word. Dan is die performatiewe effek daarvan dat die gelowiges opgeroep word in hierdie missie om mense van vergifnis te wees – mense wat deur God se liefde gemotiveer word en opgeneem is in ‘n restoratiewe missie. Dit is die saak wat Johannes hier wil uitdruk en waarop die fokus moet lê. As gelowiges moet ons net soos Jesus so optree dat mense waarlik kan sê ons doen wat die Vader en Sy Seun doen.

Skrywer: Prof Kobus Kok




Jesus herstel Petrus in die apostelamp (21:15-23)

Jesus herstel Petrus in die apostelamp (21:15-23) – Francois Malan

21:16 Jesus vra vir die tweede maal: Simon seun van Johannes, het jy my baie lief (agapas). Petrus antwoord weer: Ja, Here , U weet dat ek u liefhet (filoo). Die herhaling van dieselfde vraag vra rekenskap oor die egtheid van sy gehegtheid aan Jesus, nou nie in vergelyking met die ander nie, maar van hom wat hier voor Jesus staan. Petrus se antwoord steun weereens op Jesus se kennis van sy hart as bewys van sy liefde. Jesus kan sy kudde se sorg alleen opdra aan iemand wat Hom onvoorwaardelik en onwankelbaar liefhet en doen wat Hy sê (15:10).

as Ek wil hê dat hy moet bly tot Ek weerkom – is dit nie jou saak nie, jy, volg jy My!.’  

(21:24-25)

 

Prof Francois Malan

 




Epiloog (21:1-25)

Epiloog (21:1-25) – Francois Malan

(21:1-14)

21:9-10 ‘n Nuwe wonder wag vir hulle op die strand: vis wat op die kole braai, en brood gereed vir die oggendmaal. Jesus stuur hulle om ook van die vis van die groot vangs te bring. Jesus kan self genoeg voorsien, sonder die hulp van mense, maar gebruik tog mense om te help met die voorbereiding van die maaltyd wat Hy wil aanbied.

 

Prof Francois Malan

 




Die doel van die Evangelie (20:30-31)

Die doel van die Evangelie (20:30-31) – Francois Malan