Die Verbondsark (2) – Coen Slabber

In die vorige artikel het ons gesien dat die ark ‘n belangrike rol in Israel se godsdiens en politiek gespeel het. Die laaste verwysing na die ark (nie simbolies nie) kry ons in 2 Kronieke 35:3. Dit was tydens die regeringsjare van Josia. Hy was besig om die paasfees te vier. Daarna het hy die Leviete wat vir die onderrig van die hele Israel verantwoordelik was en aan die Here gewy was, beveel: “Sit die heilige ark in die tempel wat koning Salomo van Israel, seun van Dawid, gebou het.”

Daar is geen vermelding van die ark in die nuwe tempel wat na die ballingskap gebou is nie. Maar hoe kon die ark wat so ‘n belangrike simbool vir Israel was sommer net weggeraak het? Dit gee aanleiding tot allerhande legendes. Daar is ‘n rabbynse legende dat toe die Babiloniërs Jerusalem ingeval en die tempel bedreig het, die priesters die ark in die lug gegooi het. God het dit gevang en teruggeneem in die hemel.

Kom ons kyk na ander moontlikhede:

1. Koning Salomo het ‘n grot langs die Dooie See geïdentifiseer waarin die ark geplaas moes word. Josia sou dan kort voor sy dood die ark in die grot geplaas het. Hierdie grot is nooit gevind nie.
2. Toe Josia hoor dat die Babiloniërs hulle gereed maak om Jerusalem aan te val, het hy die ark weggesteek. Waar weet ons nie, alhoewel baie mense glo dat dit iewers op die berg waarop die tempel gebou was, was. Party gaan selfs sover om te sê dat dit onder die houtstoor was. Die probleem is dat hierdie gebied ‘n heilige gebied vir beide Jode en Islam is. Daarom word enige uitgrawings verbied.
3.  Ons lees ‘n interessante verhaal in 2 Makkabeërs 2:4 – 8. Hier lees ons van verslae waarin Jeremia ‘n openbaring van God gekry het. As gevolg van hierdie openbaring vra hy dat die ark agter hom aangedra moes word toe hy na die berg toe is waarteen Moses uitgeklim het om die land te sien wat God vir sy mense wou gee. Dit sou dan Nebo-berg gewees het. Daar kry hy ‘n grot waarin hy die tabernakeltent, die ark, asook die altaar  waarop die wierook gebrand is, versteek het. Hy maak die ingang van die grot toe. Dan lees ons: Van dié wat saam was, het die pad probeer onthou, maar hulle kon dit nie weer kry nie. Ons lees dat Jeremia hulle kwalik geneem het, want hierdie plek moet onbekend bly tot God sy volk weer bymekaarbring en vir hulle goed is bo wat hulle verdien. Hierdie grot is nog nooit gekry nie. 
4.  Die Etiopiese Ortodokse Kerk beweer dat die ark in Aksum, naby die grens met Eritrea, is. Hulle beweer dat Menelik I, die seun van die koningin van Skeba en Salomo (volgens hulle), die ark in Jerusalem gesteel het terwyl hy sy vader, Salomo, besoek het. Hy het ‘n vervalsing in die tempel in Jerusalem agtergelaat. Die kerk wil egter nie toelaat dat wetenskaplikes die “ark” ondersoek om vas te stel hoe oud dit is nie. Dit is egter baie onwaarskynlik dat dit die verbondsark is. 
5.  Daar is selfs mense wat glo dat die ark iewers in Suider-Afrika is. Die Lembe-mense van Suid-Afrika en Zimbabwe het die ark diep in ‘n grot in die Dumghe-berge begrawe. Gedeeltes van die “ark” wat in ‘n drom gekry is, is met radio-koolstof ondersoek. Die gedeeltes word in 1350 gedateer. Dit is nie die verbondsark nie. 

Die waarskynlikste antwoord is dat toe die Babiloniërs Jerusalem en die tempel in 586 vC  vernietig het, hulle die goud herwin het en die res van die ark vernietig het.  Dit is baie onwaarskynlik dat hulle die ark saam met hulle na Babilon teruggeneem het. Daar is lyste van die voorwerpe wat hulle uit die tempel verwyder het, en nêrens word die ark vermeld nie. Vir hulle was die goud kosbaar en die res was net ‘n kis gemaak van doringhout.

As die ark dan so belangrik vir die Israeliete was, het ons nie ook ‘n ark nodig nie? Die antwoord is nee, want ons het ‘n Hoëpriester wat reeds deur die hemele gegaan het, Jesus, die Seun van God (Hebreërs 4:14). Ons het nie meer ‘n hoëpriester nodig wat een maal per jaar die Allerheiligste binnegaan en bloed teen die ark sprinkel nie. Toe Jesus die laaste asem aan die kruis uitgeblaas het, het die voorhangsel van die tempel van bo tot onder middeldeur geskeur (Matteus 27:51). Ons het nou direkte toegang deur Jesus Christus tot God.

In Openbaring 11:15 – 19 lees ons van die engel wat die sewende trompet blaas. Die laaste vers beskryf die einde. God se tempel, wat in die hemel is, gaan oop, en sy verbondsark wat in sy tempel is, het sigbaar geword. Daarna volg ‘n storm – weerligstrale, dreunings, donderslae, ‘n aardbewing en ‘n groot haelstorm. God is teenwoordig in die ark, maar ook in die storm.

Hebreërs 4:16 vat dit goed saam: Kom ons gaan dan met vrymoedigheid na die genadetroon, sodat ons barmhartigheid en genade ontvang en so op die regte tyd gered kan word.

Verwysing:

Van der Watt, Jan en Tolmie, Francois (2005): Apokriewe Ou en Nuwe Testament. Christelike Uitgewersmaatskappy.

 

Skrywer: Dr Coen Slabber

Die Verbondsark (1) – Coen Slabber

[In die Hebreeus word twee verskillende woorde gebruik om na die ark van Noag en na die verbondsark te verwys.]

Die opdrag om die ark te bou kom van die Here. Net soos met die tabernakel, gee Hy duidelike voorskrifte oor hoe die ark moet wees (Eksodus 25:10 – 22. In Eksodus 37:1 – 9 lees ons hoe die voltooide ark gelyk het.). Hulle moes die ark van doringhout maak. Selfs die afmetings word voorgeskryf: een en ‘n kwart meter lank, ‘n driekwart meter breed en net so hoog. Dit moet binne en buite met suiwer goud oorgetrek word; daar moet vier goue ringe wees wat aan die vier onderste hoeke vasgesit is en waarin die draaghoute van doringhout inpas. Hierdie draaghoute mag nooit uitgehaal word nie. Die deksel bestaan uit suiwer goud. Twee gerubs van geslae goud moet op die kante van die deksel gemaak word. Hierdie gerubs se vlerke moet oor die deksel uitgesprei wees. Die gerubs kyk na mekaar en kyk af op die deksel. Besaleël het die ark gemaak: Ek het hom toegerus met my Gees sodat hy met vaardigheid, insig en verstand enige werk kan doen (Eksodus 31:3).

Hierdie is ‘n kunstenaar se voorstelling van die ark.

 

Wat was in die ark? In die ark moet jy die getuienis van die verbond sit wat Ek jou sal gee (Eksodus 25:16). Aäron se kierie en ‘n kruik met twee liter manna daarin is ook in die ark geplaas (Eksodus 16:33; Numeri 17:10). In 1 Konings 8:9 lees ons egter dat daar niks in die ark was nie behalwe die twee plat klippe wat Moses by Horeb daarin gesit het toe die Here by die uittog van die Israeliete uit Egipte met hulle ‘n verbond gesluit het. In Hebreërs 9:4 lees ons egter: In die ark was die goue kruik met manna, die kierie van Aäron wat gebot het, asook die plat klippe met die wet van die verbond daarop geskrywe.

Die deksel was baie belangrik. In Psalm 99:1 lees ons dat die Here bo-oor die gerubs sit. As Moses na die tabernakel gegaan het om met die Here te praat, hoor hy die stem van die Here: Die stem het van die deksel af gekom tussen die twee gerubs uit. Die Here sê self vir Moses: Daar sal Ek jou ontmoet. Ek sal met jou praat van die deksel af tussen die twee gerubs uit wat op die ark met die getuienis is. Al my bevele vir die Israeliete sal  Ek jou van daar af gee (Eksodus 25:22).

Die ark was heilig, want dit is die plek waar God teenwoordig was. Dit is ook die plek waar sy heilige wet gebêre word. Die ark het ook die Israeliete gedurig aan hulle verbond met God herinner. Daarom moes die ark met eerbied hanteer word. Toe Dawid die ark na Jerusalem gebring het, het die osse gestruikel. Ussa gryp na die ark om dit teë te hou: Hy het op die plek gesterf (2 Samuel 6:6 – 9).

Daar was ook duidelike voorskrifte oor waar die ark geplaas moes word. Daar moet ‘n voorhangsel van blou, pers en bloedrooi wolstof gemaak word. Hierdie voorhangsel skei dan die Heilige van die Allerheiligste. Die ark moet agter die voorhangsel in die Allerheiligste geplaas word (Eksodus 26:31 – 33).

Die ark het saam met die Israeliete deur die woestyn getrek. Dit was die teken van die heilige teenwoordigheid van God.  Die ark het ‘n baie belangrike rol gespeel toe die Israeliete die Jordaan oorgesteek het en Kanaän ingetrek het. Die priesters het voor geloop met die volk agterna. Toe die voete van die priesters in die water van die Jordaan kom, het die water gaan staan. Israel kon veilig deur die Jordaan trek (Josua 3). Ook met die inname van Jerigo speel die ark ‘n baie prominente rol (Josua 6). Na die land ingeneem is, vergader die volk om die ark (Josua 8:33).

In 1 Samuel 4 lees ons dat die ark buitgemaak word. Dit was nadat die volk teen die Filistyne (sonder die ark)  geveg het en moes vlug. Inderhaas laat haal hulle die ark. Die Here laat nie sulke misbruik van die ark toe nie. Die Filistyne buit die ark en neem dit na Asdod en plaas dit langs Dagon in sy tempel. Die volgende dag ontdek hulle dat Dagon vooroor geval en op die grond gelê het – voor die ark van die Here. Hulle maak weer vir Dagon staan, maar die volgende dag gebeur dieselfde ding. Hierdie keer het Dagon se kop en twee hande afgebreek. Geen wonder die Filistyne stuur later die ark terug nie. Vir twintig jaar staan die ark by Kirjat-Jearim.

Nadat Dawid vir Jerusalem verower het en dit sy hoofstad gemaak het, bring hy die ark na Jerusalem en plaas dit in die tent wat Dawid daarvoor opgeslaan het (2 Samuel 6). Later sou Salomo die ark in die tempel plaas (1 Konings 8). Kom na u rusplek toe, Here, U en die ark, die teken van u mag (Psalm 132:8).

Die ark het ‘n belangrike rol in die godsdiens en geskiedenis van Israel gespeel. Maar wat het van die ark geword? Het ons dan nie meer ‘n ark nodig nie? Daarna gaan ons in ‘n volgende artikel kyk.

 

Skrywer:  Dr Coen Slabber