’n Leser vra

Hoekom is die eerste wonderwerk wat Jesus doen die veradering van water na wyn? Het die wyn alkohol bevat en is dit wyn soos ons dit ken hier in Afrika? Wyn is vir baie mense iets waaraan hulle verslaaf word, dit is glad nie gesond vir mense om te gebruik nie…wonder net hoekom dit juis wyn moes wees??

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hierdie vraag verwys na die gebeure in Kana in die provinsie Galilea, waar Jesus ’n bruilof saam met sy ma en dissipels (beste vriende) bygewoon het (Johannes 2:1-11). Om die vraag te kan beantwoord moet ons eers na die Griekse woorde wat gebruik word kyk. Tweedens moet ons die gebruike in daardie tyd in ag neem en derdens moet ons kyk wat die teologiese boodskap van die gedeelte is.

1. Die Griekse woord: vir wyn word die tipiese Griekse woord oinos gebruik wat na gegiste wyn verwys. Dit het inderdaad alkohol bevat. Om die probleem te omseil dat Jesus alkoholiese wyn sou maak beweer sommige dat dit om druiwesap gaan, maar daar is geen bewys uit die Grieks of die gebruike van die ou tyd vir die siening nie. As daar van druiwe aan die begin van die gistingsproses gepraat is (wat met ander woorde nog naby druiwesap was) is die woord ‘nuwe wyn’ gebruik. Ons kry dit ook in die Bybel (Mk 2:22). Die feit dat in Joh 2:10 van ‘goeie wyn’ gepraat word beteken dat die wyn al deur die gistingsproses is en volgens die wynmakers reg is om te drink.
2. Die agtergrond: In die Bybelse tyd was dit algemeen om wyn by jou ete te drink (byna soos ons koffie of tee na ete drink). Terloops, daarom is wyn ook een van die twee tekens by die nagmaal, want dit was deel van elke ete, nes brood. Die wyn is gewoonlik met water gemeng (1 deel wyn tot 3 of 4 dele water), so die alkoholinhoud was baie laag. Mense het dus ’n ander houding teenoor wyn gehad as wat ons vandag het. Hulle het dit nie so nou met alhokoholisme verbind nie. Dit beteken nie dat die Bybel nie te veel alkohol inneem ken en dit inderdaad as probleem beskryf nie (1 Kor 6:10). Wat gebruik word, moet matig gebruik word, dit bly maar die goue reël?
3. Die teologiese agtergrond van Joh 2:1-11: Jesus se eerste wonderwerk by Kana is ryk aan simboliek, wat nie hier volledig behandel kan word nie. Die wyn maak wel ’n belangrike deel van die simboliek uit. Jesus maak baie wyn (ses klipkanne vol) en maak die beste wyn. Die boodskap van Johannes hieragter is dat as Jesus iets doen doen Hy dit in oorvloed. As hy ’n blinde genees is die persoon van sy geboorte af blind, die lam man is 38 jaar lank lam (veel langer as die gemiddelde lewensverwagting daai tyd), as Hy Lasarus opwek, stink hy al (m.a.w. hy is al besig om te ontbind). Jesus se wonderwerke is dus almal GROOT wonderwerke om so sy krag en mag baie duidelik te beklemtoon.

Hoewel die teks deur sommige mense in die debat oor alkoholisme gebruik word om Jesus se houding teenoor wyn te illustreer, moet ons in die lig van die eie manier waarop wyn in die ou tyd gebruik is, soos hierbo genoem, nie daaruit aflei dat Jesus die misbruik van wyn goedgekeur het nie, soos in die res van die Nuwe Testament bevestig word. Dit lyk ook nie of Hy heeltemal teen wyn gekant is nie. As wyn egter vir iemand ’n ‘vyand’ wat sy lewe in ’n greep kry en hom sy slaaf maak, het daardie persoon gelowiges (en spesialiste) se hulp nodig. Een ding is egter seker, in die proses van worsteling met die mag waarmee gestoei word, moet die persoon nooit vergeet dat as hy of sy aan Jesus behoort daar ook ’n oorvloed van genade en krag beskikbaar is. Los net nooit Jesus se hand nie, want dit is ’n hand vol genade.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

Cecil vra:

 

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

In die nagmaal gaan dit nie oor die wyn of die brood nie, wat slegs tekens is wat heen wys na die bloed en die liggaam van die Here Jesus. Sy bloed wat aan die kruis vergiet is en sy liggaam wat gebreek is, is die uiterlike bewyse van God wat die wêreld so liefgehad het, dat Hy sy enigste Seun gegee het om die straf op ons sonde te dra, sodat elkeen wat in Hom glo die ewige lewe sal hê (vgl. Joh 3:16; 1:29). Die Evangelie volgens Johannes vermeld nie eers die instelling van die Nagmaal nie, maar beskryf ‘n paar wondertekens en baie woorde van Jesus sodat ons kan glo dat Jesus die Christus is, die Seun van God, en sodat ons deur te glo, in sy Naam die lewe kan hê.

Die punt wat ek wou maak is dat die Nagmaal deur Jesus ingestel is met ‘n beker (wat waarskynlik wyn in gehad het), maar dat wyn nie spesifiek genoem word in die Evangelies nie, en dat wyn as sodanig nie die belangrike is nie.

 

Skrywer: Prof Francois Malan

 

Goeie wyn met ‘n goeie skop – Jan van der Watt

Uit Noag se verhaal weet ons dat wyn byna so oud is as die mens self. Geen wonder nie dat dit dus ‘n algemene item by etes was.

Wyn is baie dieselfde gemaak as vandag (uitgesluit al die moderne tegnologie). Die druiwe is eers gepars deur dit te trap (dikwels is ‘n ronde bak uit ‘n rots gekap, sommer net daar iewers in die wingerd). Daarna is die skille van die sap geskei en gesuiwer (moontlik deur dit deur lappe te druk). Die sap is dan in leersakke of potte gegooi om te gis. Hoe ouer die wyn word en hoe lekkerder dit gis, hoe beter is die wyn.

Juis omdat die wyn so gis (en dus gasse vorm) blaas die leersakke op tydens die gisproses. As jy dus sakke gebruik waarvan die leer al sag en gerek is, mag die gisproses die leer so rek dat dit heeltemal skeur. Daarvan lees ons in die Bybel: Jy gooi nie nuwe wyn in ou sakke nie.

As dit bekostig kon word, is daar gewoonlik wyn by etes gebruik. Die wyn is gewoonlik nie skoon gedrink nie. Dit is met 2 tot 3 dele water verdun. As Jesus dus brood en WYN as tekens vir die nagmaal kies, is dit twee items wat eintlik altyd by etes aanwesig was. ‘n Mens hoef dit nie spesiaal te reël nie. Jy kon dit eintlik ook nie vergeet nie, want dit was buitendien op die etenstafel.

Skrywer: Prof Jan van der Watt