Aan die ander kant – Jan van der Watt

ʼn Leser vra;

Ek het na die program op tv gekyk “Aan die ander kant.” Ek kan sien dat daar groot belangstelling is, veral as mense iemand na aan hulle verloor het. Die aanbiedster het ook gepraat oor ʼn persoon aan die anderkant was wat blykbaar terwyl hy hier op die aarde was net baie gewerk het en nie tyd gebruik vir n geestelike lewe nie, en het gevra dat sy gesin vir hom moet intree en bid soos daar in die Woord staan “waar 2 of meer saamstem”. Dit maak nie vir my sin nie As mens nie ʼn verhouding met God hier op aarde gehad het nie hoe kan daar iets vir jou gedoen word as jy klaar dood is.

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Ek dink ons moet mekaar respekteer en as gelowiges vir mekaar ruimte laat, ook as jy nie saamstem met ander nie. Tog het ek self, en mense kan verskil, heelwat probleme met mense wat beweer dat hulle boodskappe van dooies kan kry. Ek wil nie veralgemeen nie, maar daar is dikwels ʼn element van bedrog aan verbonde wat liggelowige mense dinge laat glo wat nie waar is nie en deur die ander persoon uitgedink word. Dit maak dan dat ons slawe van so persoon word. Die tegnieke van suggestie, goeie waarneming, veralgemening ens. wat gebruik word, skep valse indrukke asof die inligting van elders kom. Afgesien daarvan, is die Bybel ook nie positief daaroor nie. Ons ken die verhaal van Saul en die heks van Endor (1 Samuel 28:7 en verder) – hy wou so met die geestelike wêreld kontak maak en ons weet dat God baie ontevrede daaroor was, om die minste te sê. Daar is in die Nuwe Testament ook geen teken daarvan dat sulke kontakte met die geestelike wêreld gesoek moet word nie. Christene het God se Gees self in hulle en moet dus nie soek na ander geeste nie. God sien dit as ongelowige kompetisie, asof Hy nie genoegsaam daar is vir sy mense nie.

Nou moet ek darem een ding noem. Daar is ʼn boek in die Rooms-Katolieke Bybel (hulle het ʼn paar boeke in hulle Bybel wat nie in die Protestantse Bybel is nie – die Ou-Testamentiese apokriewe) naamlik 2 Makkabeërs waar die volgende verhaal voorkom: die Jode het teen die vyande geveg en besonder baie van hulle mans is die dag dood. Toe hulle gaan ondersoek instel kom hulle agter dat die mans ʼn gelukbringer van ʼn plaaslike god onder hulle klere gedra het, ingeval God nie sterk genoeg is om hulle te help nie – ʼn soort tweede assuransie. Omdat hulle goeie en getroue Jode was wat vir hulle land gesterf het, het die Joodse leiers gevoel hulle moet gehelp word. Hulle het toe geld ingesamel, na Jerusalem gegaan en vir die dooie mense ʼn offer gebring met die versoek dat God hulle sal vergewe. Op die basis van hierdie verhaal in hulle Bybel is die Roomse kerk dus positief oor die gedagte dat jy vir mense wat reeds dood is nog kan bid.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Hoekom laat God swaarkry toe? – Jan van der Watt

Pieter vra:

Hoekom laat God swaarkry, siekte, armoede, ens toe? Waar kom dit vandaan? Ek bid vir genesing, maar dit vind nie plaas nie, hoekom nie, is my geloof te klein?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hier is heelwat vrae in hierdie twee lyne. Dit gaan oor ʼn vraag wat gelowiges oor al die eeue al besig hou. Dit is asof ons in die studeerkamer van God wil inkyk en sy planne probeer verstaan.

Dit kan nie. Daarom is daar in die Bybel die gedeeltes wat vra: Kan ons God se planne ken? (Romeine 11:33-36).

Nou word daar ʼn paar antwoorde in die Bybel gegee waarom daar lyding is, waarvan ek so paar hier gaan noem.

a) Die boek Job gaan oor die vraag van lyding. Ly ʼn mens omdat jy iets verkeerd gedoen het? Gaan alles regkom as jy weer goed doen? Met ander woorde, kan jy deur self goed of sleg te wees jou eie lot beheer? Job sê nee! Job het baie gehad en toe alles verloor. Sy vriende het vir hom kom sê dat die rede is omdat hy sonde gedoen het, maar hy wou dit nie glo nie. Hy het volgehou dat hy vir God lief is en dat dit nie die rede kan wees nie. Daar moet ʼn ander rede wees. En hy was reg. Wat hy nie geweet het nie, is dat die duiwel God uitgedaag het – hy het gesê dat Job net doen wat die Here wil hê omdat hy dan goeie dinge uit God kan kry (so ʼn soort ruiltransaksie). God het gesê dat Job Hom regtig liefhet. Toe word daar ʼn toets gemaak: wie is reg? God of die duiwel? (As God natuurlik verkeerd was, was sy eer daarmee heen, want dan was Hy nie alwetend nie en het gejok ook). Sonder dat Job dit dus besef het, het God al sy eer op die skouers van Job geplaas. Sy lyding was om God se eer en opregtheid te bevestig. In ʼn sekere sin was God se lot op die skouers van Job. Sy lyding was dus nie omdat hy iets verkeerd gedoen het nie, maar omdat Hy God se eer moes verdedig, sonder dat hy dit mooi besef het. In Johannes 9 se eerste verse vra die dissipels wie gesondig het, die blinde man of sy ouers (weer met die meganiese idee van wat jy insit kry jy terug). Jesus se antwoord was dat dit tot eer van God is. Uit hierdie verhale is dit dus duidelik dat ons nie kan insien in die planne van God en ook nie alles mooi kan verklaar nie. God weet waarom Hy dinge doen. Soos Prediker (8:17) sê: die beste en slimste ding wat ons kan doen is om te besef dat ons nie alles weet nie en daarom maar net op God te vertrou. Hy weet die beste.

b) ʼn Tweede verklaring kry ons in Openbaring. Daar ly die Christene ook baie, maar die rede is omdat alles nog nie volmaak is nie. Die duiwel (Openbaring 12-13) is hard besig om mense seer te maak en te vernietig. Daar is nog sonde en bose in die wêreld en daarom is die wêreld nog gebroke en vol pyn – ons moet egter op die eindtyd bly hoop as Jesus weer kom. Openbaring sê vir ons dat Christene in ʼn groter stryd gewikkel is teen die bose en dat dit dus nie noodwendig vanweë ons sonde is dat ons swaarkry nie. Dit is omdat die duiwel in die algemeen nog so aktief is. Solank die sonde, gebrokenheid en die duiwel nog by ons is, gaan ons nog swaarkry. Ons kan egter die swaarkry oorkom deur ons oog op Jesus gevestig te hou wat ons weer gaan kom haal en vir ewig by Hom gaan hou. Daar sal nie pyn en swaarkry wees nie.

Ons kan dus nie onsself gesond bid, of altyd verstaan waarom ons nie gesond word nadat ons gebid het nie. Deur daaroor bekommerd te wees, veroorsaak net spanning by ons en val ons geloof aan. Ons moet liewer na God bly kyk en weet dat wat ons uit sy hand kry vir ons bestem is en ons moet dit met geloof dra, al is dit vir ons baie sleg. Deur Hom is ons tot alles in staat (Filippense 4:13).

Outeur: Prof Jan van der Watt

Ontvangs van die Heilige Gees (2) – Jan van der Watt

Naomi vra;

Hoe werk die ontvangs van die Heilige Gees volgens sekere gedeeltes in Handelinge?

* Handelinge 2: Die apostels was almal gelowig, maar het met Pinkster eers die Heilige Gees ontvang.

* Handelinge 8:12-14 – die apostels kom eers later en gee die Heilige Gees.

* In Handelinge 9 kom Paulus tot bekering oppad na Damaskus en eers nadat Ananias hom die hande opgelê het (vers 17) het hy die Gees ontvang.

* Handelinge 19 – daar kry mense eers die Gees later.

[Vraag verkort.]

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die vrae sny aan by verskillende fasette van die werk van die Heilige Gees en wanneer die Gees ontvang word. In een van ons ander artikels is daar geskryf dat as mens ʼn kind van die Here word, dit deur die werk van die Gees is (1 Korintiërs 2:1-5, of Johannes 3:1-8). Paulus sê ook dat as mens ʼn Christen is, is jy die tempel van die Heilige Gees (1 Korintiërs 3:16). Die Gees is in jou. In Handelinge, wat deur Lukas geskryf is, word daar van die koms van die Gees gepraat en dan lyk dit of die bekering en die verkryging van die Gees twee verskillende sake is, hoewel daar ook dikwels gesê word dat met die doop mense die Gees ontvang (sien die ander artikels op www.bybelkennis.co.za).

ʼn Basiese beginsel vir die verstaan van die teks van die Bybel (en enige ander teks) is om tekste binne konteks te lees en te probeer vasstel wat die skrywer met wat hy sê probeer kommunikeer. Handelinge is die boek wat vertel hoe die kerk in die era van die Heilige Gees inbeweeg (Handelinge 1:8) en daarom word daar baie oor die Gees geskryf. Die vraer verwys na van die gedeeltes.

a) Waarom het die dissipels eers die Gees gekry nadat hulle reeds in Jesus geglo het. Ons moet onthou dat Pinksterdag die nuwe era van die Gees ingelei het. Voor die tyd (in die Ou Testament) was die Gees nie op ʼn spesiale manier op alle mense nie. Die Gees was net spesiaal op die mense wat vir God spesiale opdragte moes uitvoer, soos die koning of profeet. Die Gees het dan om die persoon gekom, die persoon krag gegee om die taak te verrig. Dit was nie vir almal beskore nie, maar  net vir party. So kom die Heilige Gees ook op Jesus by sy doop (sien al die doopverhale) om aan te dui dat sy tyd vir sy spesiale opdrag in die wêreld aangebreek het. Met Pinksterdag verander alles – nou kom die Heilige Gees nie net na seker mense nie, maar na almal. Elkeen wat gelowig is gaan van nou af die Heilige Gees hê, nie net die mense met spesiale opdragte nie. Eintlik werk dit selfs anders om: omdat elke gelowige die Heilige Gees van nou af op ʼn spesiale manier gaan kry, is almal nou spesiaal. Almal kan nou die Woord van die Here verkondig, vir ander bid, ens. Van die kerke vandag sê alle gelowiges is nou priesters, profete en konings – juis die mense wat in die ou bedeling voor Pinkster die Gees op ʼn spesiale manier gekry het. Hierdie was ʼn spesiale unieke geleentheid wat ʼn nuwe era ingelei het en kan dus nie gebruik word om te sê dat die Gees kom eers later na die bekering in mense nie. Die gedeelte wil juis sê dat die Gees nou vir almal daar is.

b) Handelinge 8:4-25 moet baie mooi gelees word. Die Evangelie brei nou uit na Samaria toe. Die uitbreiding is suksesvol en mense begin in die Evangelie belang te stel. Die Gees werk dus onder hulle. Dit verhaal gaan egter nie primêr daarom nie, maar om iets anders: ons kry Simon die towenaar daar wat die ‘Groot krag van God’ (Handelinge  8:10) genoem word. Die hele verhaal gaan dus oor die vraag: wie het werklik die krag van God? Kom die krag deur die apostels of deur Simon? Onthou, hierdie was die eerste uitbreidings na Samaria en daar was Simon die GROOT man met krag. Kan die Evangelie in so situasie iets beters of sterkers bring? Die verhaal van Simon antwoord die vraag. Die apostels is dus soontoe om aan ‘die stryd van die Kragte’ te gaan meedoen. Die ‘bekeringsproses’ is dus eers heeltemal voltooi toe hulle die Gees aan die mense gee. Dit beteken nie dat die Gees nie voorheen in hulle gewerk het nie. Dat dit so is, blyk uit Simon se situasie – hy het ook gelowige geword (Handelinge 8:13) maar uit die res van die verhaal blyk dit dat dit nog nie eg was nie. Hy wil die Gees koop waarmee die skrywer wil sê dat Simon nog nie werklik gelowig was nie. Om weereens uit die verhaal te wil aflei dat die Gees eers later kom is om die verhaal en wat Lukas met die verhaal wil sê verkeerd te lees. Hy gebruik die verhaal om te wys dat die Heilige Gees sterker is as ander magte – dit wil die verhaal sê en nie dat mens sonder die Gees tot bekering kan kom nie. Inteendeel, die besit van die Gees maak deel van jou Chistenwees uit. Dit het Simon gou agtergekom.

c) Die verhaal van Paulus in Handelinge 9 bevestig wat in die ander artikels en hierbo genoem word. Die Here was met Paulus besig en die oomblik toe hy die ‘familie van God’ binnekom (Ananias doop hom) en hy die grens na die Christendom oorsteek, het hy alles ontvang wat die Christendom bied, ook die Heilige Gees. So het die krag van God ook sy krag geword.

d) Die verhaal in Handelinge 19 van die mense wat met Johannes se doop gedoop is en nie eers van die Gees geweet het nie, is ook ʼn spesiale verhaal wat wil illustreer dat daar in die vroeë sendingtyd (waaroor Handelinge gaan) groepe was wat gehoor het die klok lui, maar nie seker was waar die bel hang nie. Hulle het soort van ʼn idee gehad, maar nie die hele idee nie. Paulus kom dus en voltooi die proses deur hulle in die hoofstroom van die Christendom te verwelkom. Dit is die plek waar die Gees werk. Nou, nadat hulle die Gees gekry het, het hulle ook deel aan die familie van God. Hulle oorgang na die Christendom is dus voltooi. Die verhale, soos hierdie een en die hierbo, gee dus vir ons kykies in hoe die Christendom in ʼn onbekende en heidense wêreld inbeweeg het. Daar was mense wat net stukkies van die Evangelie gehoor het, ander wat meegegaan het, maar nie heeltemal Christene was nie en gehoop het om krag te kry wat hulle kon misbruik, ens. Dat die Gees vooraf in hulle gewerk het om hulle gereed te maak vir hulle ontvangs in die familie van God hoef nie betwyfel te word nie. Dat elkeen van hierdie voorbeelde hierbo wys dat gelowiges wat aan God behoort die Gees het, is ook nie te betwyfel nie. Die vraag is wel of die spesiale ervaring iets ekstra is wat nog moet gebeur nadat jy gelowig geword het – is dit fase 2?

As ons Bybel lees, moet ons onthou ons werk nie net met party verse nie – ons werk met die hele Nuwe Testament. In die res van die boeke, Johannes (kyk Johannes 14-16 en 1 Johannes 2), 1 Korintiërs, Romeine (veral hoofstuk 8) sien ons duidelik dat gelowiges die Gees het. Daar het duisende mense tot bekering gekom en ons het in Handelinge maar ʼn paar gevalle waar die Gees so spesiaal op mense gekom het. En in feitlik al die gevalle was dit uitsonderings of spesiale situasies. Ons moet dit nou nie as norm teen al die ander getuienis in die Bybel vir die feit dat gelowiges die Gees het, gebruik nie. Dat daar wel spesiale ervaring is, hoef niemand te betwyfel nie. Maar om af te lei dat as daar nie spesiale ervarings is nie die persoon nie ʼn gelowige is nie of nie die Gees het nie, sou eenvoudig beteken om die kat aan die stert beet te hê.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Drie Wyse Manne – Jan van der Watt

Una vra:

Ek wil baie graag weet: was daar spesifiek met Jesus se geboorte 3 wysemanne en wat was hulle elkeen se naam?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Matteus 2 vertel vir ons van ‘magiërs’ (magoi  is die Griekse woord wat van hulle gebruik word en ons woord magiërs is daarvan afgelei) wat uit die Ooste gekom het. (Daar word nie drie mans in die Bybel genoem nie. Ons dink gewoonlik dat daar drie was omdat daar drie geskenke was – Matteus 2:11) Ons ou vertaling vertaal dit met ‘wyse manne’ en die nuwe vertaling met ‘sterrekykers’. Die rede waarom die vertalings verskil, is omdat daar nie vandag sulke mense is nie. Die woord ‘magiërs’ verwys na die ‘wetenskaplikes’ van daardie tyd. Hulle het natuurlik op ander maniere as ons kennis bymekaar gemaak, byvoorbeeld, deur  na die sterre te kyk en belangrike dinge daaruit af te lei, deur allerhande natuurlike middels te ondersoek vir genesing, sekere natuurkragte te manipuleer, ens. Die gewone mense kon dit nie verstaan nie en het daarom soms gedink dat hulle ‘ toor’. Die woord ‘toor’ moet egter nie so negatief verstaan word as wat ons dit vandag verstaan nie. Dit was nie negatiewe toorderye nie (hoewel daar wel sulkes was) maar net onverstaanbaar. Ons weet nie waar die manne spesifiek vandaan gekom het nie, behalwe dat dit uit die Ooste was. In die Ooste het die groot bekende ryke van Babel gelê (hoewel hulle al vir 300 jaar onder Griekse en later Romeinse oorheersing was) en hulle was bekend vir die vlak van ontwikkeling. Nog verder Oos was wat ons vandag as Irak en Indië ken wat ook hulle eie unieke ontwikkelinge op kennisvlak gehad het.

Die name van die wyses word nie in die Bybel genoem nie, maar deur die latere tradisie is die volgende name aan die manne gegee: Belthasar, Melgior, Kaspe(a)r.  Die drie name is gekoppel aan Afrika, Europa en die mense van die Ooste. Jy kan kyk – op baie van die prentjies van die drie manne verteenwoordig hulle die drie belangrike kontinente.

Outeur: Prof Jan van der Watt