Romeine 9:10 – 18 – Gys Loubser

Marguerite van Niekerk  vra:

Kan julle asseblief vir my verduidelik wat Romeine 9 vers 10 tot 18 beteken. Baie dankie vir die diens.

Dr Gys Loubser antwoord:

Hierdie is een van daardie tekste wat ons nooit so kan verklaar dat ons nie nog vrae het nie.  Die rede daarvoor is hoofsaaklik dat Paulus hier skryf oor dinge wat só uitsluitlik op God se vlak lê, dat ons nooit binne ons logika, wat deur tyd en ruimte bepaal word, finale bevredigende antwoorde kan voorsien nie.  Wat ons wel kan doen, is om ten minste te probeer verstaan wat Paulus binne die konteks van ons teks en sy tyd wou oordra.

Kom ons kyk eers na die konteks in Romeine. In Rom. 1-8 het Paulus baie sterk beklemtoon dat God ten spyte van sy verkiesing van Abraham en sy beloftes aan hom en sy nageslag, sou wou hê dat alle mense gered word.  Hy wou juis al die nasies deur middel van Abraham seën.  Deur Abraham wou Hy as’t ware by almal uitkom (Romeine 4:9-12).  Hy beklemtoon ook dat God regtig niemand iets geskuld het nie.  Almal het gesondig (Romeine 3:9-18).  Hy red mense net uit genade en nie omdat hulle genoeg goeie goed gedoen het om gered te word nie.  Maar natuurlik, as mense nie gered wil wees nie, as hulle die beloftes nie wil aanvaar nie, sal dit nie hulle deel word nie.  Hier vra ons alreeds binne ons logika hoekom God hulle nie maar dwing nie.  Hy is tog ʼn God van liefde en wil tog hê almal moet gered word, en Hy weet mos dis die beste vir hulle. Nee, dis nou maar van God – waarskynlik oor Hy liefde is – Hy dwing nie sy liefde op iemand af nie.  Hy kan jou ook nie dwing om Hom terug lief te hê nie, want dan is dit nie meer liefde nie.  God het die belofte aan Abraham in vervulling laat gaan in Jesus Christus en redding is nou deur Hom (Romeine 5 – 8).

Nou kom ons by Romeine 9:1-5.  Paulus is besorg dat sy volksgenote – die fisiese nageslag van Abraham – nie in Jesus glo soos mens sou verwag nie, maar Hom verwerp.  Sy vraag wat hy in Romeine 9:6-18 probeer beantwoord, is: wat nou van God se beloftes aan Israel?  Het Hy dit teruggetrek, en as Hy dit teruggetrek het, is dit nie onregverdig van Hom nie?  Belofte maak tog skuld!  Hy kom dan tot die volgende konklusies:

§  Selfs binne die fisiese volk Israel was daar oor die geslagte mense wat nie die Here gedien het nie en sy beloftes verwerp het.  Ware kinders van Abraham het nog altyd net ʼn deel van die fisiese volk uitgemaak.  Só verteenwoordig Isak die ware volk, terwyl Ismael nie deel daarvan is nie (Romeine 9:6-9).

§  God is vry om te kies soos Hy wil.  Die mens se prestasies of disprestasies is nie in die eerste plek wat deurslag gee nie.  Wat agter alles lê, die inisiatief wat die deurslag gee, is God se liefde wat jou uitkies. Jakob en Esau is ʼn besondere voorbeeld hiervan, want hulle was ʼn tweeling met dieselfde geleenthede en al twee ewe min verdienstelik (Romeine. 9:10-13).

§  God is nie onregverdig nie.  In sy vryheid mag Hy Hom ontferm oor wie Hy wil en barmhartig wees oor wie Hy wil (Romeine 9:15-16).

Dit is die hoofsaak in hierdie gedeelte, nl. dat alles van God se inisiatief en barmhartigheid afhang en nie van ons goeie werke nie.  En as God mense in Abraham se bloedlyn red, is dit sy saak soveel as wat dit sy saak is as Hy mense buite daardie bloedlyn red.

Wat Romeine 9:10 ev. betref, moet ons net op die volgende let.  Paulus haal direk uit Maleagi 1:2-3 aan.  Die woorde wat hier met liefde en haat vertaal word, is eintlik in ons moderne konteks nie die beste nie, omdat ons ʼn emotiewe waarde daaraan heg.  Dis vir ons begrippe wat emosie insluit.  Onthou, God is nie ʼn mens nie.  Hoe Hy voel, kan ons nie regtig bepaal nie.  Wat belangriker is as gevoelswaarde, is dat sy liefde vir die ware Israel meer te doen het met sy uitkies van hulle om hulle met sy beloftes te begunstig sonder dat hulle ʼn positiewe bydrae gemaak het.  As daar staan dat Hy Esau gehaat het, moet ons nie menslike emosie en doelgerigte slegte intensie daarin lees nie.  Sy uitverkiesende liefde vir Jakob was nie gegrond op Jakob se goeie dade nie.  Sy getuigskrif lyk maar sleg.  Net so was sy nie-verkiesing van Esau ook nie gegrond op Esau se dade nie.  Hy het Esau basies oorgelaat aan sy eie wil om God se beloftes te geringskat.

Daar is nog ʼn element wat ons in ag moet neem.  Die ouens het destyds in terme van groepe gedink.  Jy was nooit ʼn individu nie, maar altyd deel van ʼn groep.  Jou familie was jou mees basiese groep.  Net so het die familie dan ook ʼn naam gehad om hoog te hou.  Hulle het probeer om te glo en te leef soos hulle aartsvader geglo en geleef het.  Hulle is ook gedefinieer by ander aan hulle oorspronklike aartsvader.  Maar ook hy was nie ʼn individu op sy eie nie.  Hy was ook een met sy nageslag.  Dit gaan hier dus nie net oor Jakob nie, maar ook oor sy nageslag wat saam met God geloop het en sy beloftes geglo het.  Dit gaan ook nie net om Esau nie, maar om sy nageslag, die Edomiete (Maleagi 1:3), wat die Here nie gedien het nie.  Verder was groepe geneig om ander uit te sluit.  God is egter anders en sluit die oninsluitbare in sy vryheid in, en het ook die reg om die wat van nature ingesluit sou wees, uit te sluit.  Hy is God en werk volgens sy eie orde.

Maar, terug na ons hele Skrifgedeelte, die belofte is selfs vir die heidene beskikbaar.  Op een of ander onverstaanbare manier is ons keuses en God se uitverkiesing nie los van mekaar te make nie. 

Outeur: Dr Gys Loubser

Wat gebeur na die dood?(2) – Fanie Rudolph

Inleiding:

In ‘n vorige artikel het ons gekyk na Paulus se beskrywing van die bestaan na die dood.  In hierdie gedeelte gaan ons kyk wat Johannes in Openbaring daaroor skryf.   In Openbaring sien Johannes gelowiges by talle geleenthede lewendig in die hemel na hulle dood.  Johannes se visioene hieroor kan veral teen die agtergrond van Openbaring 1:18 verstaan word: “Ek was dood en, kyk, Ek lewe tot in alle ewigheid; en Ek het die sleutels van die dood en die doderyk.”

Wie dood gaan, lewe:

Johannes troos gelowiges regdeur Openbaring met bevestiging dat gelowiges wat sterwe, beslis sal lewe.  Gelowiges moes baie ly, en soms sterf, vir hulle geloof in die tyd rondom die draai van die eerste eeu.  Hulle kan egter hoop hê dat hulle by God sal wees na hulle dood.  Openbaring maak nooit ‘n tyd-onderskeid tussen dood, opstanding en wederkoms nie.  Johannes sien gelowiges wat gesterf het, in die hemel rondom God.  Hulle staan, wat bevestig dat hulle lewe (vgl. Openbaring 7:9; 14).  Gelowiges in die sewe gemeentes word ook die lewe na die dood belowe as hulle getrou bly.

Johannes se bedoeling is telkens ‘n onmiddellike deelname aan hierdie ewige lewe.  Hy maak nêrens melding van dooies wat wag vir die wederkoms nie.  Die enigste stukkie wat die gedagte van wag impliseer, is Openbaring 6:9-11.  Hier wag die siele van die gelowiges onder die altaar.  Tog is hulle lewend en by God.  Selfs in die gees is gelowiges dus lewend na hulle dood.  Hulle wag nie om lewend te word nie, maar dat God in sy regverdigheid hulle dood sal wreek.

Wie lewe, sal lewe:

Lewe volgens Openbaring is ‘n kontinue bestaan.  Dit word nie onderbreek nie.  Nie eers deur die dood nie.  Jesus beheer die sleutels van die dood.  Hy sluit die deur van die dood oop vir gelowiges wat sterf (Openbaring 1:18; 3:8).  Die gevolg is dat die dood vir gelowiges net ‘n deurgang is na ‘n nuwe lewe.  Hulle het geen wagtyd in die dood nie.  Verder word gelowiges se lewe hier op aarde reeds ‘n deel-wees van die lewe in ewigheid.  Wie nou lewe tot eer van God, sal ook na haar dood vir ewig lewe by God.  Die oproep en beloftes aan elkeen van die sewe gemeentes bevestig dit (vgl. Openbaring 2:7; 2:11; 2:17; 2:28; 3:5; 3:12; 3:21).  Hierdie hoop en lewe kom alleen deur die bloed van die Lam (vgl. Openbaring 7:14; 12:11; 22:14).  Om die waar-word van die beloftes te bevestig, word die simbole vir lewe wat in die sewe briewe belowe is, in die nuwe hemel en aarde aangetref.

Die eerste opstanding:

In Openbaring 20:4-6 praat Johannes van die eerste opstanding.  Die eerste opstanding geld eintlik net vir al die gelowiges wat sterf.  Daar is geen aanduiding dat hierdie opstanding iewers in die toekoms sal wees nie (onthou dat Openbaring se hemelse visioene nie tydgebonde is nie.  Hulle is gesetel in die ewigheid waar tyd nie ter sprake is nie).  Alles in ag genome kan ons aanvaar dat gelowiges óf in die liggaam (vgl. Openbaring 7:14), óf ten minste in die gees (vgl. Openbaring 6:9-11 en Openbaring 20:4), opstaan direk na hulle dood.  Wat ook al die situasie, die eindresultaat is dieselfde: gelowiges is direk na hulle dood by God!

Niks word gesê van ‘n tweede opstanding nie, alhoewel die term “tweede dood” in Openbaring 20:6 en 14 dit veronderstel.  As ons egter na Openbaring 20:11-15 kyk, sien ons dat die dooies (by implikasie die ongelowiges) wat nie lewend geword het nie, deur die dood teruggegee (let wel nie lewend gemaak word) word vir die oordeel.

Gevolgtrekking:

Eintlik is die vraagstuk van liggaamlik of geestelik opstaan nie so ‘n groot saak vir God as vir ons nie.  Die belangrikste is dat ons na ons dood by God sal wees.  Johannes bespreek eintlik nie die konsep van ‘n liggaam in ‘n graf wat wag vir die opstanding nie of die wederkoms nie.  Vir hom is die kern gelowiges se teenwoordigheid by God in die hemelse troonsaal na hulle dood.  Dit is die troos wat hulle in die moeilike dae van die eindtyd kan hê.  Ons hoef ons dus nie te bekommer oor wat gebeur na ons dood nie.  Ons kan vrede hê, want ons sal by God wees.

Outeur: Dr Fanie Rudolph

Wat gebeur na die doood?(1) – Fanie Rudolph

1. Inleiding:
Wat met ons gebeur na die dood, is dalk net so ‘n geheimenis as wat die uitverkiesing is (vgl. 1 Korintiërs 15:51).

Daar is dinge rondom die dood, en wat daarna gebeur, wat ons nie kan weet nie. Dit is eenvoudig bo ons mense se verstaan. Tog gee die Bybel vir ons in ‘n paar tekste insig oor wat gebeur na die dood. Dit is geensins detail beskrywings nie, en is ook nie bedoel om te wees nie. Hierdie inligting moet telkens gesien word as troos vir gelowiges. Dit is hoekom dit gegee is. Verder moet in gedagte gehou word dat gelowiges in die vroeë kerk Jesus se wederkoms baie gou verwag het, en dus in daardie lig na die opstanding gekyk het.

2. 1 Korintiërs 15:
Hierdie teks ontvou in drie dele: Jesus se liggaamlike opstanding bevestig (vers 1-11), Jesus se opstanding beteken ons sal ook liggaamlik opstaan (vers 12-34), gesprek oor die liggaam met opstanding (vers 35-58). Vir Paulus is daar geen twyfel nie dat Jesus werklik liggaamlik opgestaan het nie. Vir gelowiges is daar dus ook ‘n opstanding wat wag. Volgens vers 23-24 gaan hierdie opstanding plaasvind met die wederkoms. Die vraag is: wat gebeur in die tussentyd. Op ander plekke gee Paulus skynbaar teenstrydige antwoorde op hierdie vraag. Hier handel hy bloot met die feit dat ons wel sal opstaan, en dan ook in ‘n nuwe, verheerlikte liggaam. Paulus vergelyk dit met saad wat in die grond gesit word (ons dood), en wat dan weer (met dieselfde saad) in ‘n nuwe liggaam opstaan (opstanding).

3. Filippense 1:23:
Een interpretasie is dat ons direk na ons dood by Jesus sal wees. Paulus het beslis hierdie hoop as hy aan die gemeente in Filippi skryf. Hy verwag beslis nie om ‘n klompie jare in die graf dood te wees alvorens hy by Christus kom nie. Anders sou daar by hom sekerlik nie die wens gewees het om vinniger dood te gaan nie. Filippense 1:23 impliseer dat gelowiges vir seker direk na hulle dood in die hemel sal wees. Hierdie gedagte word ook sterk ondersteun deur Johannes in Openbaring, wanneer hy die gestorwe gelowiges telkens by God sien. Wanneer Jesus die gelykenis van die ryk man en Lasarus vertel (Lukas 16:19-31), impliseer Hy ook dat gelowiges direk na hulle dood by God is. Hulle is ook herkenbaar, aangesien die ryk man vir Lasarus en Abraham herken. Dit mag wees dat Paulus, in die lig van sy volgorde in 1 Korintiërs 15, verwag om in die gees by Christus te wees. Die liggaamlike opstanding kom dan later, wanneer weer liggaam en gees herenig sal word. As ons direk na ons dood by Christus gaan wees, maak dit eintlik nie saak of dit met of sonder die liggaam is nie. Die belangrikste is die boodskap: ons gaan deel hê aan die ewige lewe saam met Christus, van direk na ons dood af.

4. 1 Tessalonisense 4:13-18:
Dit wil voorkom asof Paulus homself hier weerspreek (in kontradiksie met Filippense 1:23). Dit wil lyk asof ons na ons dood, en tot met die wederkoms, in die graf sal wees. Hier sal ons moet wag tot die wederkoms. Dan sal ons opgewek word uit die dood, en saam met al die ander gelowiges voor God verskyn. Ons moet egter hierdie teks eerstens lees teen die agtergrond waarvoor dit geskryf is. Gelowiges het bekommerd geraak omdat hulle medegelowiges gesterf het. Gaan hulle dan ‘n agterstand hê met die wederkoms? Nee, sê Paulus. Hulle gaan net soveel in die heerlikheid deel as gelowiges wat dan nog sal lewe. Paulus troos dus gelowiges dat, sou hulle sterf voor die wederkoms, hulle steeds deel sal hê aan die heerlikheid van die hemel. Oor die “tussentyd” spreek hierdie teks hom eintlik nie uit nie. As ons egter Paulus se teologie in Filippense 1:23 in ag neem, kan ons aanneem dat Paulus ook veronderstel dat gelowiges wat sterf in een of ander vorm (geestelik of in liggaam) by God sal wees tot met die wederkoms. Wanneer Christus dan kom, sal hulle dus nie agterweë gelaat wees nie, want hulle is eintlik reeds by Hom.

5. Gevolgtrekking:
Alhoewel die tekste oor wat na die dood gebeur, nie detail inligting gee nie, gee dit ons tog die hoop van ‘n lewe by God. En as Paulus in Filippense 1:23 wens om by Jesus te wees, is dit bedoel vir die onmiddellike. Ons kan dus seker wees dat ons, of dit nou liggaam of gees is, direk na ons dood by God sal wees. Die moontlikheid dat ons ook in liggaam by God sal wees, word veral in Openbaring belig. Hierdie moontlikheid word in ‘n volgende artikel bespreek. Miskien is dit net nodig om in gedagte te hou dat ons nie ons beperkte tydraamwerk met God se ewigheidsraamwerk probeer vergelyk nie. Dan sal ons nie so oor ons voete val om hierdie dinge uit te werk nie.

Outeur: Dr Fanie Rudolph

Verhoudings teenoor reëls; ander se menings teenoor verhouding met God – Jan van der Watt

Izak du Plessis vra:

Ek lees verskeie stukke hier raak aangaande “kerk” en Sondag of Sabbat. My kwessie is egter die feit dat ek van mening is dat ons die punt mis. Jou teologiese agtergrond, denominale verwantskap of persoonlike ervarings, is soms die faktore wat jou dryf tot ‘n spesifieke oortuiging. Ons hang grotendeels oortuigings aan van ander mense en daardeur het ons nie ons eie unieke verhoudings met God nie. Bewyse hiervan is vrae soos die oor vryery, Sabbat of Sondag byeenkomste, Kerk toe gaan of huisgemeentes, selfs aspekte soos kleredrag. Ons is so geneig om mense van wette te oortuig dat verhoudings daardeur skade kry. Ons moet ophou om denominasies en teoloë se oortuigings te vra en ons moet konsentreer op die Een wat nou in my woonagtig is – die Heilige Gees, en daardeur vir ieder en elke skepsel van God hier op aarde die liefde demonstreer wat alle verstand te bowe gaan. Jammer as hierdie nie die forum is om aspekte soos hierdie genoem mag word nie, maar iemand kan my dalk reghelp daarmee. Die vraag moet egter bly – “Waarvan is ek oortuig deur die Gees van God wat in my woon?”

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die volgende twee punte kom in sy brief na vore en gaan aandag kry:

a)      Die belang van verhoudings bo reëls

b)      Die aanhang van ander se opinies wat hy dan teenoor die verhouding met God stel.

Izak is 100% reg wanneer hy sê dat die kern van Christenskap oor verhoudings gaan. In die eerste plek gaan dit oor ‘n liefdevolle God was sy verhouding met mense wil herstel. Dit is wat geloof doen: dit wil ons hand in die hand van God sit. Omtrent alle beskrywings wat gebruik word om die redding van mense mee uit te druk gaan oor die herstel van die verhouding tussen God en mens, bv. om regverdig te word, is om in die hof van al jou skuld vrygespreek te word, die skuld wat jou gekeer het om in God se teenwoordigheid te kom; of om losgekoop te word – jy word uit die mag van die sonde gekoop sodat jy vry saam met God kan wees; weergeboorte – jy word weer gebore om as kind van God te kan leef, ens. Met sondebelydenis laat God jou nie vir elke sonde betaal nie, maar vra dat jy jou verhouding met Hom sal herstel, met ander woorde, dat jy ʼn goeie kind van Hom sal bly deur die verkeerde dinge vaarwel toe te roep. Dit gaan oor verhoudings, en nie net teenoor God nie, maar ook teenoor jou naaste. Jy moet jou naaste so liefhê soos jy vir God het. Die belangrikste is om goeie verhoudings met jou naaste te bly handhaaf.

Oor Izak se tweede onderskeiding, naamlik tussen die opinies van ander en die verhouding met God, moet ietsie meer gesê word. In die Christendom kan kennis nie van verhoudings geskei word nie. In die Nuwe Testament word geestelike volwassenheid (wat volwasse verhoudings met God en jou naaste insluit) altyd aan die regte kennis gebind. Immers, jy moet gedurig besluite neem en dit moet die regte besluite wees. Hoe gaan jy die regte besluite neem as jy nie die kennis het om te weet wat reg of verkeerd is nie (m.a.w. wat God eintlik van jou verwag nie)? Verhoudings bou dus op die manier op kennis. Ons verhouding met God groei as ons weet hoe om Hom tevrede te stel en wat sy wil is. Kolossense 1:8-12 beklemtoon juis dat hoe meer ons weet hoe beter gaan ons leef en hoe meer ons van God se wil in die lewe leer ken hoe, meer gaan ons van Hom self leer ken. Die twee dinge hang saam.

Nou is die vraag of ons na die idees van ander moet luister. Eers moet gesê word dat ons eintlik net na God moet luister, maar God se wil kom (ook) deur ander na ons toe. In die eerste plek hoor ons God se woorde in die Woord van God. Ons kan dus maar gerus luister na wat mense daaroor sê. Maar dan moet ook gesê word dat ons met goeie onderskeiding moet luister. Ons moet nie sommer alles vir soetkoek opvreet nie (1 Johannes 4:1-2). Ons moet dus die opinies van ander weeg aan die Woord. Dit beteken dus dat ons nooit mag dink ons weet alles of dat net ons reg is nie. Waarheid word gewoonlik saam ontdek. Die saam sluit ook die miljoene Christene in wat voor ons die pad van Christenskap gestap het (ons noem dit die Christelike tradisie). Hulle het ook met die Woord en die vrae van die lewe geworstel. Ons kan baie by hulle leer, al was hulle partymaal heeltemal verkeerd. Dan kan ons ten minste uit hulle foute leer en nie dieselfde foute maak nie.

Ons moet ook versigtig wees om nie te vinnig te sê dat ons net op die Gees staatmaak nie. Natuurlik is die Gees die Een wat in ons werk en getuig, maar die Gees getuig nooit anders as wat Jesus getuig het nie. Sy boodskap sal altyd met die boodskap van Jesus ooreenstem. En as ons nie weet wat Jesus sê nie (die Woord leer nie), hoe kan ons weet of dit die Gees is wat met ons praat. In 1 Johannes 4:1-2 sê Johannes dat ons maklik ‘n valse gees (of selfs ons eie gees) met die ware Gees kan verwar. Die manier om die verwarring teen te werk en seker te maak dat dit die Gees is wat werk, is om dit met die boodskap van Jesus te vergelyk. Daarvoor het ons kennis nodig, asook die insig wat ander ons kan gee.

Outeur: Prof Jan van der Watt