DIE BRIEF AAN DIE GALASIËRS (6)

Galasiërs 5:1-12 Moenie julle vryheid prysgee nie!

Hierdie gedeelte vorm die hoogtepunt van die reeks argumente waarmee Paulus in 3:1 begin het nie. Dit is nie ‘n verder bykomstige argument nie, maar eerder die afsluiting van al die sy argumente tot dusver. Op grond van alles wat hy tot sover gedikteer het (vgl. 6:11) doen hy nou ‘n baie dringende oproep op die gelowiges in Galasië: Moenie swig voor die dwaalleer en so die vryheid wat julle in Christus het, verloor nie!

In 5:1 som hy die essensie van die Christelike godsdiens in een woord op: vryheid. Net soos vandag het mense destyds op allerhande maniere gestrewe na ware vryheid. Sommige Grieke het byvoorbeeld gedink dat ware vryheid beteken het dat ‘n mens kan doen net wat jy wil. Dit is egter nie waar nie. Paulus wys hier dat die mense se ewige strewe na vryheid slegs bereik kan word deur in ‘n verhouding tot God te staan te kom. Dit is slegs moontlik deur Jesus Christus.

Omdat Paulus besef hoe aantreklik die dwaalleer vir die gelowiges in Galasië lyk, waarsku hy hulle dringend om af te sien van hulle planne. Hulle mag hulle nie weer onder ‘n slawejuk laat indwing nie (5:1). Dit beteken dat hulle nie moet terugval na ‘n soort godsdiens wat op die oog af Christelik is nie, maar wat in wese geestelike slawerny is nie. In 5:2-4 spel hy vir hulle die ontsettende konsekwensies uit: As hulle sou toegee aan die dwaalleer, beteken dit dat hulle hulle band met Christus verbreek en die genade van God verbeur. Dit is baie kras woorde wat Paulus hier gebruik, maar dit is nodig dat hy dit doen. Dit waarvoor die gelowiges in Galasië wou swig, was nie maar net ‘n onskuldige aanpassing aan die evangelie nie. Dit was ten diepste ‘n valse evangelie omdat die fondament van die evangelie, God se genade, aantas.

In 5:5 lig Paulus ‘n verdere wonderlike kenmerk van Christenwees uit: ‘n Christen is ‘n toekomsmens – iemand wat uit hoop lewe. In Afrikaans druk die woord “hoop” gewoonlik onsekerheid uit. As iemand sê hy/sy hoop dit gaan reën, is hulle nie seker of dit gaan reën nie. In die Bybel word die woord “hoop” egter heeltemal anders gebruik, want dit druk absolute sekerheid uit. Paulus sê gelowiges kan met 100% sekerheid vorentoe kyk na die oordeelsdag, want hulle weet dat hulle vrygespreek sal word. Die rede vir dié sekerheid lê nie in hulleself nie, maar in God. Die wat in Jesus Christus glo, is reeds vrysgespreek van hulle sonde (vgl. 1:16). Dit sal by die oordeelsdag finaal bevestig word. Intussen is die werking van die Gees is bevestiging van hierdie sekerheid.

In 5:6 beklemtoon Paulus dat gelowiges nie net toekomsmense is nie, maar ook aksiemense. Omdat hulle in Christus Jesus is (aan Hom verbonde is), is geloof vir hulle nooit blote breingimnastiek nie. Inteendeel, dit gaan deur liefde tot dade oor. Dit gaan nie hier oor geloof én dade of soos dit baie keer verstaan word nie: glo eers en doen dan later (dikwels nog met die idee dat die doen so ‘n bietjie minder belangrik as die dade is!). Vir Paulus is dit één gebeurtenis: Dit wat saak maak, is nie die besny of nie besny-kwessie nie, maar glo-doen in Christus se liefde.

In 5:7-12 loods Paulus weer ‘n direkte aanval op die dwaalleraars. Hulle het verhoed dat die gelowiges in Galasië by die waarheid bly (5:7), hulle ongehoorsaam gemaak (5:8); hulle dwaalleer was besig om soos suurdeeg alles te deursuur; hulle het selfs beweer dat Paulus ook ten gunste van die besnydenis was (5:11). Daarom spreek hy die hoop uit dat God hulle mag straf (5:10). Die verkeerde optrede van die dwaalleraars wys watter geweldige verantwoordelike taak ons op ons skouers neem as ons vir ander gelowiges probeer leiding gee. As ‘n mens dit probeer doen, moet jy eers baie seker maak dat jy inderdaad die evangelie self reg verstaan en nie besig is om ander mense die afgrond in te help nie.

Galasiërs 5:13-15 Die groot gevaar!

Tot sover in die Galasiërbrief het Paulus op een gedagte bly hamer: Deur die doen van die wet kan ‘n mens nie vryspraak vir jou sonde kry nie. Die enigste manier om vryspraak te kry, is deur geloof in Jesus Christus. Hy het oor en oor beklemtoon dat gelowiges vry van die wet is. Hulle hoef nie meer naarstigtelik die wet na te kom in die hoop dat God hulle sal vryspreek nie. Inteendeel, God gee vryspraak as ‘n geskenk aan die wat in Jesus glo.

Paulus besef egter baie goed dat mense hierdie gedagte heeltemal verkeerd kan verstaan. Gelowiges sou byvoorbeeld kon redeneer: As ons dan vry van die wet is soos Paulus hier sê, kan ons mos maar leef soos ons wil – solank ons maar net in Jesus glo. Dit is teen hierdie groot gevaar dat Paulus in 5:13-15 waarsku: Moet net nie julle vryheid misbruik as ‘n verskoning om sonde te doen nie. Omdat alle mense – ook gelowiges! – hier op aarde nog onderworpe is aan hulle sondige menslike natuur, is die groot gevaar dat hulle sal toelaat dat hulle sondige natuur op loop sal sit met die geestelike vryheid wat hulle in Christus gekry het. Dit is egter totaal verkeerd omdat dit op ‘n groot misverstand berus. Christelike vryheid is nie net vryheid van (die wet nie), maar ook vryheid tot. Dit sê Paulus op ‘n aangrypende manier in 5:13: maar dien mekaar in liefde. Christelike vryheid moet gerig word op die naaste en gevoed word deur liefde. In die Afrikaanse vertaling gaan daar iets van die skok-effek van die Grieks verlore, want wat Paulus eintlik hier sê, is dat Christelike vryheid van mense slawe van die liefde maak. As ‘n mens dit reg verstaan, kan ‘n mens nooit ‘n houding hê van “ek maak wat ek wil nie”.

In 5:14 wys Paulus ook daarop dat Christelike vryheid nie noodwendig teenoor die wet van God staan nie. Hy haal ‘n vers uit Levitikus 19:18 aan waarin die beginsel van die liefde (wat hy so pas in 5:13 genoem het) ook genoem word. Die groot verskil tussen hom en die dwaalleraars in Galasië was egter watter rol aan die wet van God toegeken word. As ‘n mens (soos die dwaalleraars) sou dink dat die stiptelike nakom van die wet jou in ‘n beter posisie by God plaas, slaan jy die bal heeltemal mis. Aan die ander kant: As ‘n mens die dieper beginsel van opregte liefde agter die wet raaksien en dit as die maatstaf vir die praktiese uitleef van jou Christelike vryheid gebruik, verstaan jy die wet reg.

Galasiërs 5:16-26 Oorlog in julle binneste

Hierdie gedeelte is sekerlik die bekendste gedeelte in die hele Galasiërbrief. ‘n Mens moet egter versigtig wees om net hierdie stukkie te lees sonder om kennis te neem van dit wat Paulus in die res van sy brief sê. Daar is ten minste twee belangrike sake wat hy in die voorafgaande gedeeltes noem wat onontbeerlik is as ‘n mens 5:16-26 reg wil verstaan:

1. Geen mens kan vryspraak van sy/haar sonde kry deur goeie dade te doen nie. Die enigste manier om vryspraak vir ‘n mens se sonde te kry, is deur geloof in Jesus Christus. Aan dié wat in Hom glo, skenk God uit genade vryspraak van hulle sonde.

2. As ‘n mens in Christus glo, is jy geestelik vry. Dit beteken dat jy nie lang lyste moets en moenies het wat jy hoef na te kom nie. Om 5:13-26 reg te verstaan, moet ‘n mens dus oppas om nie daarvan ‘n lys moets en moenies te maak wat nagekom moet word om ‘n mens se verhouding met God reg te stel nie. Dit werk op ‘n ander manier: Omdat gelowiges se verhouding met God reeds reggestel is omdat hulle in Jesus glo en hulle dus geestelik vry is, moet hulle ernstig daarna streef om ons vryheid reg te gebruik.

Die vraag waaroor dit nou gaan is: Hoe leef iemand wat deur geloof in Jesus Christus vryspraak van sy/haar sonde gekry het? Paulus se antwoord hierop is kort en kragtig: deur die Gees van God (5:16). Om die antwoord reg te verstaan, moet ‘n mens die geestelike stryd in ‘n mens se eie binneste raaksien. In 5:16-19 beskryf Paulus die geestelike stryd wat daar in die lewe van elke gelowige woed. (Let wel: dit gaan hier spesifiek oor gelowiges en nie oor ongelowiges nie.) Aan die een kant is daar die gelowige se sondige natuur, dit wil sê ‘n mens se natuurlike instink om eerder die verkeerde as die goeie te doen en veral om alles wat jy doen so te doen dat dit uiteindelik jouself bevoordeel. Aan die ander kant is daar die Gees van God wat elke gelowige in sy/haar hart het en wat lynreg teenoor die sondige natuur te staan kom – amper soos twee gevegslinies in ‘n oorlog teenoor mekaar opgestel word. Prakties beteken dit dat ‘n gelowige as’t ware verskeurd is tussen sy/haar sondige natuur en die Gees. Aan die een kant voel ‘n mens lus om toe te gee aan jou sondige natuur en aan die ander kant wil jy luister na dit wat die Gees in jou hart vir jou voorsê. Die punt is egter dat ‘n gelowige oomblik vir oomblik die regte keuse moet maak. Daarom maak Paulus twee keer die oproep: Laat lei julle deur die Gees van God.

In 5:19-5:26 illustreer Paulus nou prakties wat hy bedoel deur twee lysies te maak van die soort dinge wat in ‘n mens se lewe na vore kom – afhangende van wie die geestelike oorlog in die gelowige se binneste wen. In die destydse wêreld het mense (ook in die heidendom) gereeld gebruik gemaak van sulke lyste van goeie en slegte praktyke. Dit was ook gewild onder die Jode. In die Christendom kom dit ook baie gereeld voor. Benewens Galasiërs 5:19-23 is ander voorbeelde hiervan ook in die Nuwe Testament is te vind. Vergelyk Markus 7:21-22; Romeine 1:29-31; 1 Korintiërs 6:9-10; 13:13; 2 Korintiërs 6:6; 12:20; Kolossense 3:5,8; 1 Timoteus 1:9-10; 4:12; 6:11; 2 Timoteus 2:22; 3:2-5 en 2 Petrus 1:5-7. Alhoewel daar baie oorvleueling tussen die verskillende lyste is, stem hulle nooit presies ooreen nie. Die doel was egter nie om ‘n volledige lys te gee nie; eerder om ‘n illustrasie van goeie en slegte dade te wees. ‘n Mens moet dus versigtig wees om enigeen van die lyste (byvoorbeeld die vrug van die Gees in 5:22-23) te hanteer asof dit ‘n volledige lys is.

Indien die gelowige swig voor sy sondige natuur en hom/haar nie laat lei deur die Heilige Gees nie, sal allerlei praktyke van die sondige natuur in sy/haar lewe na vore kom. In 5:19-21 gee Paulus ‘n lys wat sulke praktyke illustreer. Dit lyk nie of hy doelbewus ‘n bepaalde patroon in sy lys gebruik nie. Wat wel opvallend is, is dat hy aan die begin en aan die einde van sy lys in die algemeen ‘n klomp sondige praktyke noem wat vir enige mens (selfs heidene met hoër morele standaarde) teen die bors sou stuit, terwyl hy in die middel van sy lys konsentreer op sondige praktyke wat hoogty gevier het onder die gelowiges in Galasië – juis as gevolg van die teenwoordigheid van die dwaalleraars. Voorbeelde van die meer algemene sondige praktyke is onsedelikheid, onreinheid, losbandigheid, afgodsdiens, towery … dronkenskap en uitspattigheid. Voorbeelde van sondige praktyke wat die twis in Galasië weerspieël, is vyandskap, haat, naywer, woede, rusies, verdeeldheid, skeuring en afguns. Op dié manier wys Paulus weer eens vir hulle dat die dwaalleer presies die teenoorgestelde regkry as wat dit bedoel: Dit maak nie mense geestelik vry nie, maar slawe van hulle sondige natuur.

In 5:22-23 wys Paulus hoe die lewe van ‘n gelowige sal lyk wat werklik onder beheer van die Heilige Gees lewe. In sy/haar lewe sal die vrug van die Gees sigbaar word. As ‘n mens hierdie lys met die lys van die praktyke van die sondige natuur vergelyk is daar opvallende verskille. Daar is veral twee sake wat uitstaan:

Skrywer: Prof Francois Tolmie

DIE BRIEF AAN DIE GALASIËRS (5)

Galasiërs 4:1-7: Mondig en onmondig

Paulus se vyfde argument sluit tot ‘n groot mate aan by dit wat hy in 3:21-29 gesê het. Die voorbeeld wat hy gebruik, is maklik om te verstaan: Gestel ‘n pa het in sy testament bepaal dat sy seun sy plaas kan erf, maar die pa gaan dood voordat die seun mondig is.

In so ‘n geval bepaal die testament gewoonlik dat die seun eers self wettiglik baas van die plaas word as hy ‘n sekere ouderdom bereik, sê nou maar by sy mondigwording. Tot en met daardie ouderdom, behoort die plaas reeds aan die seun, maar dit is nog syne in die volle sin van die woord nie. Ander mense bestuur dit vir hom. Die punt wat Paulus beklemtoon, is dit: Die datum wat die pa bepaal het, is vir die seun “‘n tyd van vrywording” (vgl. 4:2). In 4:3-5 pas Paulus dié voorbeeld dan op die wêreldgeskiedenis toe. Net soos die pa in die testament gemaak het, het God vir die mensdom ‘n datum van vrywording bepaal, naamlik toe Jesus na die wêreld gestuur is. Hy is uit ‘n vrou gebore (Hy was ‘n mens) en was aan die wet onderworpe (Hy was ‘n Jood) en het gekom om die vrywording te bewerkstellig. Dit het Hy reggekry deurdat Hy mense deur sy dood kom loskoop het (4:5) soos wat slawe destyds losgekoop kon word. Die wonderlike gevolg hiervan was dat hulle op grond daarvan deur God aangeneem is as sy kinders (4:5). (Net soos vandag is aangenome kinders destyds as ‘n ouer se ware kinders in die volste sin van die woord beskou.)

Vóór Jesus se koms was die mensdom slawe van wettiese godsdienstige reëls (4:3). Dit beteken dat hulle uitgelewer was aan allerlei vorme van godsdiens waardeur hulle probeer het om self hulle verlossing te verdien. Hiermee wil Paulus sê: Dit is glad nie meer nodig om self ‘n mens se verlossing te probeer verdien nie. Die tyd van vrywording het aangebreek toe Jesus gekom het. Wat egter onverstaanbaar is, is dat mense so graag terughinker na daardie vroeëre tyd. Dit is wat die Galasiërs gedoen het en dit was ‘n baie groot fout. In die woorde van Paulus se voorbeeld het hulle geestelik “onmondig” gebly.

In 4:6-7 noem Paulus een van die wonderlike voorregte waarin alle gelowiges kan deel omdat hulle God se aangenome kinders is: God stuur die Gees van sy Seun (d.w.s. die Heilige Gees) in hulle harte. Dit is nie iets spesiaals wat net met sekere gelowiges gebeur nie; God gee die Heilige Gees aan elke gelowige. Wat doen die Heilige Gees in hulle harte? Volgens 4:6 roep Hy in hulle uit: “Abba!” Dit beteken Vader! Die Heilige Gees oortuig mense dat hulle God se kinders is en help hulle om dit in die praktyk te ervaar, byvoorbeeld deur dit hulle eie gebedslewe te ervaar.

Galasiërs 4:8-20: Paulus se besorgdheid oor die Galasiërs

In hierdie gedeelte probeer Paulus nog steeds om die gelowiges in Galasië te oortuig om die valse leer te laat staan en na die waarheid terug te keer. Nou probeer hy dit egter op ‘n ander manier doen. In plaas daarvan om logiese argumente te gebruik (soos wat hy in 3:1-4:7 gedoen het) doen hy nou ‘n roerende emosievolle oproep op hulle. Dit bestaan uit twee dele:

Hiervoor moet die dwaalleraars natuurlik die skuld kry (vgl. 4:17-20). Hulle het besef hulle sal die Galasiërs makliker kan oortuig om die dwaalleer te aanvaar as hulle vir Paulus so ‘n bietjie “swart smeer”. Op dié manier het hulle dit reggekry om ‘n wig tussen Paulus en sy gemeentes in Galasië in te dryf. Hulle bedoelings was egter nie goed nie. Al wat hulle wou regkry, was om die Galasiërs so ver te kry om hulleself vir die valse leer te beywer (4:17). Inderdaad! ‘n Valse evangelie bring onvermydelik tweespalt in enige gemeente.

Galasiërs 4:21-21: Hagar en Sara

Die laaste argument  wat Paulus gebruik om die gelowiges in Galasië te oortuig om terug te keer na die ware evangelie is ‘n allegoriese argument. Destyds was allegorie een van die maniere wat gebruik is om die betekenis van die Ou Testament te verduidelik. Paulus het die uitlegtegniek waarskynlik aangeleer toe hy nog ‘n Skrifgeleerde was. Dit het basies daarop neergekom dat ‘n mens ‘n verhaal uit die Ou Testament neem en dan probeer om dieper betekenis agter die gebeure te ontdek wat dan die ware geestelike betekenis van die gebeure sou wees.

In hierdie geval neem Paulus die bekende gebeure in Genesis 16 en 21: Toe Sara nie kon kinders hê, het Abraham ‘n kind (Ismael) by Sara se slavin, Hagar, gehad. Later het Sara toe ook ‘n seun (Isak) gehad nadat die Here vir hulle vooraf so ‘n belofte gegee het. Sara het later by Abraham aangedring om vir Hagar en Ismael weg te jaag. Volgens Paulus is daar ‘n dieper, geestelike betekenis agter hierdie gebeure wat van toepassing is op die groot probleem wat hy met die gemeentes in Galasië het. Wat vir hom belangrik is in die verhaal, is die feit dat Hagar ‘n slavin was terwyl Sara vry was. Dié twee gedagtes maak hy dan van toepassing op die probleem in Galasië. Om die dieper geestelike betekenis agter Hagar te verduidelik, verbind hy haar eers met Sinaiberg. By Sinai het God ‘n verbond met die Joodse volk gesluit en aan hulle die wet (wat vir die dwaalleraars so verskriklik belangrik was) gegee. Dan verbind hy weer Sinaiberg aan die huidige Jerusalem, die “hoofstad” van die Joodse godsdiens. Dit was na alle waarskynlikheid ook die plek waarvandaan die dwaalleraars wat in Galasië doenig was, gekom het. Vir Paulus is die belangrikste gedagte dat die Joodse godsdiens en ook die dwaalleer wat in Galasië verkondig word, niks anders is as ‘n vorm van geestelike slawerny is nie. As ‘n mens probeer om jou verlossing te verdien deur die wet stiptelik na te kom, word die wet jou baas, as’t ware ‘n tiran wat jou in sy mag kry.

Skrywer: Prof Francois Tolmie

DIE BRIEF AAN DIE GALASIËRS (4)

Galasiërs 3:1-5: Hoe die Galasiërs die Heilige Gees ontvang het

Paulus baseer sy eerste argument op dit wat die gelowiges in Galasië self ervaar het – iets waarteen hulle glad nie sou kon stry nie. Hy herinner hulle aan wat destyds gebeur het toe hy daar sendingwerk gedoen het.

Hy het die evangelie aan hulle verkondig, hulle het tot bekering gekom en het toe die Heilige Gees ontvang. Hieruit kan ‘n mens aflei dat die werk van die Heilige Gees op ‘n baie duidelike manier in hulle lewens gesien kon word na hulle bekering. Dit is nie presies seker waarna Paulus hier verwys nie. Dit kan moontlik die vrug van die Gees wees waarna hy in 5:22-23 verwys of dalk gebeure soos spreek in tale. Die belangrike punt is egter dat God aan elkeen van hulle die Heilige Gees gegee het nadat hulle Paulus se weergawe van die evangelie gehoor het en tot geloof gekom het. Volgens Paulus bewys dit inderdaad dat sy weergawe van die evangelie korrek is. Daarom vra hy herhaaldelik vir hulle hoe dit gebeur het dat hulle die Heilige Gees ontvang het. Die Galasiërs sou nie anders kan as om toe te gee dit gebeur het toe hulle Paulus se weergawe van die evangelie gehoor het nie. Die dwaalleraars het in elk geval eers ‘n hele ruk later daar aangekom en hulle verdraaide evangelie begin verkondig.

Vir moderne Christene is dit belangrik om raak te sien watter geweldige verandering die Christelike godsdiens destyds in mense se lewens gehad het- soveel so dat Paulus dit selfs ‘n baie sterk argument daarop kon bou. Dit is beskamend dat dit dikwels nie waar is van moderne gelowiges nie.

Galasiërs 3:6-14: Abraham as bewys

Paulus kom nou by sy tweede argument. Hy is nog steeds besig met dieselfde vraag: Aan watter vereistes moet mense voldoen voordat God hulle van hulle sonde vryspreek? Hy herinner die Galasiërs nou aan Abraham, een van die groot helde uit die Joodse geskiedenis. Tien teen een het die dwaalleraars juis vir Abraham as ‘n voorbeeld voorgehou toe hulle probeer het om die gelowiges in Galasië te oortuig dat hulle ook die wet moes onderhou. Paulus neem hulle egter terug na die Ou Testament en herinner hulle aan wat in Genesis 15:6 staan. Daar staan dit in soveel woorde dat Abraham vrygespreek is omdat hy in God geglo het. Hieruit kan daar maar net een gevolgtrekking wees: As ‘n mens glo, is jy ‘n kind van God. Daar is niks anders wat nodig is nie; geen besnydenis of wetsonderhouding of nakom van enige reëls of regulasies nie. Dit is die hart van die ware evangelie waaroor Paulus so opgewonde raak.

In 3:8-9 neem Paulus sy argument nog verder: Hy herinner hulle aan God se woorde in Genesis 12:3 (In jou sal al die nasies geseën word). Dit was dus van die begin af God se bedoeling dat nie-Jode ook sou deel in die seën wat Hy aan Abraham beloof het. Dus: Toe die mense daar in Galasië tot bekering gekom het (hulle was nie Jode nie) was dit in lyn met God se plan. Dit was nie vir hulle nodig om die wet te onderhou nie. Net soos in die geval van Abraham was die enigste vereiste dat hulle moes glo.

In 3:10-12 beklemtoon Paulus dat daar geen ander manier is om vryspraak van ‘n mens se sondes te kry nie. Om te dink dat ‘n mens deur jou goeie werke vryspraak vir jou sonde kan kry, is totaal verkeerd. Om die waarheid te sê: Daardeur verkry ‘n mens nie God se seën nie, maar eerder sy vloek! In 3:10 haal Paulus ‘n vers uit die Ou Testament aan om dit te bewys (Deuteronomium 27:6). Daar staan dat enigiemand wat nie in staat is om stiptelik alles volgens die wet van God te doen nie, aan God se vloek onderhewig is.

Gelukkig is dit ook nie nodig dat ‘n mens dit self doen nie. In 3:13 vat Paulus op ‘n aangrypende manier die ruiltransaksie wat op Golgota plaasgevind het, saam: In plaas daarvan dat God die mensdom vervloek, het Hy sy eie Seun aan die kruis vervloek. Volgens die Joodse siening was enigiemand wat aan ‘n kruis gesterf het, in God se oë ‘n vervloekte. (Paulus haal in 3:13c ‘n teksvers uit Deuteronomium 21:23 aan om dit te bevestig). Toe Jesus aan die kruis gehang het, is Hy deur God vervloek. Op dié manier het Hy mense losgekoop van die vloek wat die wet meebring. In plaas van vloek kry almal wat in Hom glo, nou God se seën, byvoorbeeld die Heilige Gees (vgl. 3:13-14).

Galasiërs 3:15-18: ‘n Testament as voorbeeld

Vir sy derde argument kies Paulus ‘n baie goeie voorbeeld uit die alledaagse lewe, naamlik die geldigheid van ‘n testament nadat dit opgestel is. Destyds was daar, net soos deesdae die geval is, sekere regsreëls wat gegeld het wanneer testamente opgestel is. Een van die basiese regsreëls was dat ‘n ander persoon nie enige veranderinge aan jou testament kon aanbring nie. Vir Paulus is die belangrike gedagte in hierdie voorbeeld dat niks wat later bykom, die oorspronklike testament kan verander nie. In 3:17-18 pas hy hierdie gedagte dan op die verbond en die wet toe: God het sy genadeverbond met Abraham gesluit lank voor Hy die wet gegee het. (Volgens Eksodus 12:40 het daar min of meer 430 jaar tussen die twee gebeure verloop.) Die gevolgtrekking wat hy hieruit maak, is dat die gee van die wet nie God se oorspronklike bedoeling met sy verbond met Abraham verander het nie.

Hierdie gedagte is baie belangrik – ook vir die manier waarop ‘n mens jou eie verhouding met God en ‘n mens se eie godsdienstige lewe verstaan. Die uitstaande kenmerk van God se verbond met Abraham was immers dat dit gebaseer was op God se genade (vgl. 3:18). Dit het nie verander toe God later die wet gegee het nie. Om die waarheid te sê, God se genadeverbond met Abraham was juis gemik op die koms van Jesus Christus (vgl. 3:16) omdat sy koms die beste bewys van God se genade sou word. Daarom hoef die diepste fondament van ‘n mens se verhouding met God nie ‘n mens se eie goeie hoedanighede te wees nie. maar God se genade.

Galasiërs 3:19-25: Het die wet dan énige doel?

As ‘n mens Paulus se argumente vanaf 3:1 mooi aandagtig deurgelees het, behoort een saak nou reeds baie duidelik te wees: Mense kan nie self deur die wet vryspraak van hulle sonde kry nie. Dit laat egter dadelik ‘n ander vraag ontstaan: As dit dan so is, hoekom het God dan hoegenaamd die wet gegee? Omdat Paulus besef dat sy lesers nou presies met hierdie vraag in hulle gemoed sal sit, onderbreek hy eers sy argumente en beantwoord hy eers hierdie vraag.

In 3:19-20 sê hy dat die wet net ‘n beperkte funksie gehad het: God het dit gegee met die oog op die sonde; dit het net ‘n funksie gehad totdat die “nakomeling” (d.w.s. Christus) sou kom; en, anders as in die geval met Jesus se koms, was daar by die gee van die wet ‘n klomp tussengangers betrokke (naamlik engele – vgl. ook Handelinge 7:38, 53 en Hebreërs 2:2 – en Moses).

In 3:21-25 sê Paulus verder dat dit nooit God se bedoeling was dat die wet geestelike lewe in mense se harte tot stand moes bring nie. Daarvoor was die houvas wat die sonde op mense se lewens gehad het te sterk. Al wat die wet moes doen, was om toesig oor die mense te hou totdat Jesus sou kom. In 3:24-25 gebruik hy dan ‘n pragtige beeld om dit te verduidelik. Destyds was dit die ryk mense se gewoonte om ‘n slaaf aan te stel om kinders op te pas, hulle skool toe te neem en die hele dag oor hulle toesig te hou (min of meer dieselfde ding wat babawagters in ons tyd doen). Paulus sê dat die wet die Jode se “babawagter” was totdat Christus sou kom. Vir die Galasiërs was daardie tyd dus lankal verby. Hulle het nie meer ‘n geestelike “babawagter” in die vorm van die wet nodig gehad nie.

Galasiërs 3:19-26: Herinnering aan die doop as bewys

Skrywer: Prof Francois Tolmie

DIE BRIEF AAN DIE GALASIËRS (3)

Galasiërs 2:1-10 Die leiers in Jerusalem het dan met Paulus saamgestem

Die dwaalleraars wat in Galasië doenig was, het na alle waarskynlikheid van Jerusalem af gekom. Jerusalem was op daardie stadium nog die hoofsetel van die Christendom.

Die dwaalleraars het waarskynlik (ten onregte!) daarop aanspraak gemaak dat die evangelie soos hulle dit verkondig het, die goedkeuring van die leiers in Jerusalem gedra het en daarom deur die gelowiges in Galasië aanvaar moes word. In 2:1-10 bewys Paulus nou dat die dwaalleraars heeltemal verkeerd is. Toe hy die tweede keer Jerusalem besoek het, het die leiers in Jerusalem met hom saamgestem dat sy boodskap reg was en gesê dat hy so kon voortgaan (Vgl. ook Lukas se weergawe van dieselfde gebeure in Handelinge 15:1-33.)

Wat het die probleem veroorsaak? Die Christelike gemeente in Jerusalem en omstreke was teologies meer “behoudend” as die Christelike gemeentes in die res van die Romeinse Ryk: Omdat die meeste van die gelowiges in Jerusalem as Jode groot geword het, het hulle dikwels nog voortgegaan om die Joodse praktyke na te kom – selfs nadat hulle gelowiges geword het. Daarteenoor het Paulus aan die Christelike gemeentes wat onder die heidene tot stand gekom het, gesê dat hulle nie ook die Joodse wet hoef na te kom as hulle gelowiges word nie. Geloof in Jesus Christus was genoeg. So byvoorbeeld was dit volgens hom nie nodig dat hulle besny moes word as hulle tot bekering kom nie. In 2:1-10 voer Paulus nou aan dat die leiers van die Jerusalemkerk hom op hierdie punt toegegee het. Dit het tydens sy tweede besoek aan Jerusalem gebeur.

As Paulus vertel wat daar gebeur het, beklemtoon hy die volgende sake:

In hierdie gedeelte kan ‘n mens op ‘n pragtige manier sien hoe gelowiges teenoor mekaar moet optree as daar meningsverskil is. Dit is duidelik dat daar klemverskille was tussen gelowiges in Jerusalem en die gelowiges in die gemeentes wat deur Paulus gestig is. Die verskille was egter nie so groot dat hulle nie oorbrug kon word nie. Die ooreenkoms wat bereik is, het basies ingehou dat die Jerusalem-gelowiges op hulle manier sou voortgaan, terwyl hulle erken het dat Paulus se manier van doen nie verkeerd was nie. Hulle het nie vir Paulus gedwing om te maak soos hulle maak nie, maar ruimte vir mekaar gemaak.

Galasiërs 2:11-14: Onenigheid in Antiogië

Ongelukkig het die ooreenkoms wat in Jerusalem gesluit is (vgl. die bespreking by 2:1-10), nie lank gehou het nie. Na die ooreenkoms is Paulus weer terug na Antiogië wat as die hoofbasis van sy sendingbedrywighede gedien het. Toe Sefas (d.w.s. Petrus) later daar aankom, het hy aanvanklik hom by die Jerusalem-ooreenkoms gehou deur saam met die nie-Joodse gelowiges te eet. Die Jode het baie streng voorskrifte oor wat ‘n mens mag eet en hoe kos voorberei moes word, gehad. Omdat nie-Jode nie altyd dié voorskrifte geken of hulle daarby gehou het nie, het Jode nie graag saam met nie-Jode geëet nie. By die Jerusalem-ooreenkoms is besluit dat die nie-Joodse Christene hulle nie aan hierdie wette hoef te hou nie, alhoewel daar nog baie Joodse Christene was wat wel hierdie wette nagekom het.

Wat egter in Antiogië gebeur het, is dat Joodse en nie-Joodse Christene saam geëet het. (In daardie tyd is saameet gesien as ‘n teken van besondere gehegtheid aan mekaar – iets wat pragtig aangesluit het by evangelieboodskap.) Toe Petrus daar aankom, het hy ook saamgeëet, maar toe daar later ook sommige van die “verkrampte” seksie van die Jerusalemkerk daar aankom, het hy en al die Joodse Christene opgehou daarmee. Dit het aanleiding gegee tot ‘n hewige woordewisseling tussen Paulus en Petrus. Heeltemal tereg het Paulus vir Petrus daarvan beskuldig dat hulle op hierdie manier besig was om die waarheid van die evangelie te verdraai. Hulle was besig om addisionele vereistes aan die nie-Joodse Christene te stel en dit was in stryd met die evangelie. Al wat God gevra het, was geloof in Jesus Christus (vgl. die vollediger bespreking by 2:15-21),

Interessant genoeg sê Paulus nie wat die uitslag van die woordewisseling was nie. Hieruit kan ‘n mens aflei dat hy waarskynlik die stryd in Antiogië verloor het. Dit was waarskynlik juis as gevolg van hulle “oorwinning” in Antiogië dat die “verkramptes” moed geskep het en al hoe meer radikale eise aan die nie-Joodse gelowiges begin stel het. Dalk het hulle ook ‘n nuwe aanslag in al die ander gemeentes wat deur Paulus gestig is, geloods en so het die dwaalleer ook in Galasië uitgekom.

Galasiërs 2:15-21: God spreek die vry wat glo!

In hierdie gedeelte vertel Paulus nog wat hy vir Petrus tydens hulle woordewisseling in Antiogië (vgl. 2:11-14) gesê het. Alles wat daar gebeur het, was direk van toepassing op die dwaalleer wat in Galasië veld gewen het en daarom beweeg hy terselfdertyd ook oor na dit wat in Galasië aan die gebeur was.

Om 2:15-16 te verstaan, moet ‘n mens onthou dat die Jode ‘n ander verstaan van die begrip “sondaars” gehad het. Vir hulle was “sondaars” mense wat nie volgens God se wet geleef het nie. Paulus begin hier met dieselfde onderskeid (2:15), maar wys dat dit eintlik totaal ongeldig is om so te praat, want eintlik is alle mense sondaars (2:17).

Dit hang saam met ‘n ander belangrike ontdekking wat hy gemaak het: Vryspraak is uit die geloof en nie uit die wet nie. Dit beteken dat mense nie hulle verlossing op allerhande maniere hoef te verdien nie (hulle sal dit in elk geval nie regkry nie). God skenk dit genadiglik aan hulle omdat hulle in Jesus Christus glo. Dit kan Hy doen omdat Christus in hulle plek aan die kruis gesterf het en so vir hulle sonde betaal het (2:20; vgl. ook 3:6-14). Vir Paulus is hierdie wonderlike waarheid die fondament van die evangelie. Daarom kon hy nie toelaat dat dit in Antiogië of in Galasië op enige manier aangetas word nie (vgl. 2:18).

In 2:18-20 noem Paulus ‘n klomp wonderlike veranderings wat in ‘n mens se lewe plaasvind as God aan jou die vryspraak gegee het: vir die wet dood (mense hoef nie meer krampagtig hulle verlossing te probeer verdien deur goeie werke nie); vir God kan lewe (hulle kry nóú al deel aan die ewige lewe omdat hulle in Jesus glo); saam met Christus gekruisig (hulle deel in die voordele van Jesus se dood); en Christus wat in my lewe (hulle kry nie net ‘n nuwe “ek” nie, Christus neem deur die Heilige Gees die kern van hulle persoonlikheid oor). Inderdaad ‘n rewolusionêre verandering wat in hulle lewe plaasvind!

Skrywer: Prof Francois Tolmie