2:1 Anders as in die vorige twee pare sinne in 1:8-9, begin die antwoord hier negatief: hy skryf hierdie brief om enige sondige gedrag te ontmoedig. Daarna kom die ‘Maar as…’ sin.

Hy spreek sy lesers nou direk aan as ‘my liewe kindertjies’ (teknia klein kindertjies as ‘n lieflingsnaam; vgl. Jn 13:33)  nie bloot kinders (tekna) of ‘my kinders’ nie – daarmee word sy intieme verhouding met die gemeentes uitgedruk. Hy gebruik ook die eerste persoon ‘Ek skryf aan julle’ waar hy tot nou toe die meervoud ‘ons’ gebruik het, waarmee hy soms verwys na hulle apostels se verkondiging, en hom soms identifiseer met die gemeente se probleem.

Die eerste en belangrikste voorwaarde om in die lig van God te leef is om sonde as ‘n lewenswyse te los. Daarmee sê hy nie dat ons sondeloos kan lewe nie, maar pleit hy dat ons die geneigdheid tot sonde wat uitloop op sondige gedagtes en woorde en dade sal teenstaan, en so ver as moontlik onberispelik sal lewe in die lig van God. Die doel van die hele brief is dat hulle nie meer sal sondig nie (vgl. Jesus se opdragte in Jn 5:14 en 8:11).

Die positiewe antwoord op die probleem van sonde is: as iemand sondig in woord of daad, God het daarvoor voorsiening gemaak, op twee maniere:

(i) God het vir ons ‘n voorspraak/advokaat/helper  voorsien (parakletos iemand wat geroep is om langs my te staan; ‘n woord wat in die Bybel slegs in die Johannes Evangelie en hier in 1 Jn voorkom). Jesus staan ons by en tree vir ons in by die Vader (Rom 8:34; Hebr.7:25;  9:24). God se vergewende aard word geopenbaar deur sy voorsiening van ‘n Middelaar tussen ons en God: ‘as enigiemand sondig (uit swakheid), ons het ‘n Helper in die teenwoordigheid van die Vader, wat vir ons intree, nl. Jesus Christus, self God, wat ons mensheid aangeneem het. In Jn 14:16 het Hy na die Heilige Gees verwys as ‘n ander Helper (parakletos)  wat beteken dat Jesus die eerste Helper is, wat vir ons by die Vader sal vra (Jn 16:16; vgl. 14:12-14; Hand 16:7 praat van die Gees van Jesus;  Flp 1:19 van die Gees van Christus; Rom 8:9 praat van die Gees van God en noem die Heilige Gees ook die Gees van Christus). Soos Jesus vir sy volgelinge intree by God, pleit die Heilige Gees by ‘n ongelowige wêreld om in Jesus te glo en Hom te volg. Jesus (Grieks vir die Hebreeuse Joshua ‘die Here red’) is sy aardse naam wat die Engel aan Maria (Lk 1:31) en aan Josef (Mt 1:21) aangekondig het. Christus ‘Gesalfde’, deur God gestuur as Profeet: om God te openbaar, Priester: om ons verhouding met God reg te maak deur sy offer aan die kruis en sy opstanding, Koning: aan wie alle mag  in die hemel en op die aarde gegee is.                

Ons Helper in die hemel is ‘regverdig.’ Jesus het volledig voldoen aan die eise wat God aan die mens stel. Hy is volkome onskuldig aan die sonde waarvan die sondaars aangekla word.  Hy het alle geregtigheid kom vervul (Mat 3:15; Rom 10:4). Met ‘n regverdige regter (1:9) en ‘n regverdige pleitbesorger (2:1) kan ‘n regverdige oordeel verwag word.  Op grond van Jesus se regverdigheid, wat veral aan die kruis geopenbaar is toe Hy ons regverdige straf gedra het (1:2), kan Hy vra dat die geregtigheid, wat Hy vir ons aan die kruis bewerk het, toegeken word aan elke kind van God deur hulle verbondenheid aan Hom as die Seun van God. Op grond daarvan kan God ook elke soort ongeregtigheid van ons reining (1:9; Rom 3:25-26).  God self, die offerdood van Christus, en Christus as ons Voorspreek by die Vader, is die magte vanwaar  ons vergewing, reiniging en heiliging kom (vgl. 1 Kor 1:30)

2:2 (ii) God het nie slegs ‘n regverdige voorspraak vir die sondaars voorsien nie, maar die voospraak is self ook die middel vir die vergifnis van ons sondes, egter nie net vir ons s’n nie, maar ook van die hele wêreld’(1:7). Deur sy menswording, woorde, dade, dood en opstanding uit die dood, bied God aan ons, en aan die hele wêreld, die weg van verlossing van sondes aan. Deur ons verbinding aan Hom deur geloof, vergewe God ons sondes.

            ‘Versoening’ of ‘soenoffer’ beteken nie dat Jesus ‘n offer aan ‘n toornige God aangebied het om sy toorn te kalmeer (soos in die heidense godsdienste) nie. Die woord toorn in Jn 3:36 verwys na God se straf op die sonde, wat ook God se toorn oor die bose impliseer. Maar die klem lê op die straf op die ongelowige wat weier om God se verlossing in Christus te aanvaar, en nie op God se toorn oor die bose nie. Volgens Openb. 20:15 word dié mense wie se name nie in die boek van die lewe opgeskryf is nie, saam met die duiwel, in die poel van swawel en vuur gegooi (Openb 20:10; vgl. Mt 25:41).

            Johannes se klem lê egter op God se liefde vir die wêreld, dat Hy  sy enigste Seun vir die wêreld gegee het, sodat dié wat in Hom glo, nie verlore sal gaan nie, maar die ewige lewe sal hê (Jn 3:16). Hy is die weg na God toe vir die hele wêreld, omdat Hy die verdiende regverdige straf op ons sonde gedra het, ons van die skuld/smet van die sonde reinig, en van die mag van die sonde bevry sodat ons, aan Hom verbind, geregverdig en vlekkeloos voor God en in sy lig te kan lewe. Ons word aan Hom verbind deur die geloof wat die Heilige Gees in ons harte bewerk. Die teks beklemtoon dat Jesus die soenoffer vir die sonde is, teenwoordige tyd, nou en vir altyd. Sy offer aan die kruis oorspan die eeue van die begin van die wêreld tot in ewigheid. Hy is die Lam van God wat die sonde van die wêreld wegneem (Jn 1:29), en so versoening tussen ons en God bewerk. Hy stel ons ook in staat om te breek met die sonde en daagliks te lewe in die lig.

Skrywer: Prof Francois Malan

Is alle voedsel rein? – Marius Nel

Martie vra:

In Levitikus 11 het God gesê daar is diere wat mens nie mag eet nie, wat onrein is, maar in Romeine 14:20 “Moenie ter wille van voedsel die werk van God afbreek nie. Alles is wel rein, maar dit is verkeerd vir ’n mens om te eet as dit tot aanstoot is.” Sê die Skrif alles is wel rein? Kan u my dalk dit verduidelik asb?

Antwoord

Prof Marius Nel antwoord:

Martie

Die Ou-Testamentiese verbond wat God met die mens gesluit het, het ingesluit dat die mens sekere offers moet bring – offers om skuld voor God te versoen (skuld- en soenoffers), en om dank en lof aan God uit te druk (dank- en lofoffers). Wat belangrik was, was dat die mens in die regte verhouding met God moes bly. En ‘n mens het dit gedoen deur sonde te vermy en rein te bly. Jy het rein gebly deur die voorskrifte van God na te kom.

Deel van God se voorskrifte was dat die mens slegs sekere diere mag eet, en dan ook slegs van dié diere offers aan Hom mag bring. Dit is die rein diere, teenoor die onrein diere wat ‘n mens onrein voor God maak.

In die Nuwe-Testamentiese bedeling het God voorsiening gemaak dat die mens nie deur offers na Hom kom nie. Jesus Christus het die finale offer gebring, vir eens en vir altyd asook vir alle mense.

Hy maak ons rein in God se oë. Of, om dit anders te stel, ons is in Hom en wanneer ons voor God kom staan, sien Hy eers sy Seun raak. En wanneer Hy dan ons raaksien, is daar reeds ‘n glimlag op sy gesig omdat sy Seun Hom behaag.

Daarom redeneer Paulus dat ons rein is en dat niks ons weer onrein kan maak nie, behalwe as ons soos ‘n vark teruggaan na die modder waarin ons vantevore gerol het (wat na ons sonde verwys waartoe ons geneig was voor ons Christus ontmoet het).

Ons probeer nie God behaag deur wat ons doen nie. Christus het Hom klaar behaag. Ons buig nou in dankbaarheid voor Christus, erken Hom as ons Here en lewe vir Hom.

Skrywer:  Prof Marius Nel

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Vodeselsoorte en Etes(4) – Hennie Stander

Aan tafel

In die Ou en Nuwe Testamentiese tye het die ge­bruike wat die etenstafel betref, baie gewissel. In antieke Palestina is bloot ‘n vel van diere op die grond oopgesprei en dit het dan as tafel gedien. In latere tye is daar egter ook by ‘n lae tafel aangesit. In die middel was ‘n gemeenskaplike pot waarin elkeen sy brood gedoop het (Spreuke 26:15; Markus’ 14:20; Johannes 13:26). Toe Rut saam met die snyers geëet het, het sy dit op hierdie wyse gedoen (Rut 2:14).

Meestal is daar met gekruisde bene op die grond gesit. Soms is daar egter ook op ^‘n rusbank of ^‘’n soort sofa gelê terwyl ‘n persoon homself op sy een arm stut en dan met sy ander hand eet (Amos 6:4).

 Ons lees ook in Esegiel 23:41 “Jy het op ‘n pragtige bed gesit en voor jou was ’n gedekte tafel”.

In Jerusalem is ‘n kliptafel en ander meublement gevind wat uit die tyd van Herodus die Grote dateer.

In die Nuwe Testament was dit algemeen om so op jou linkersy te lê en met jou regterhand te eet. Jou voete was dan na agter gestrek. Ons lees dus van ‘n vrou wat “agter by Jesus se voete gestaan het …” (Lukas 7:38). Ons sal later in hierdie boek aandag gee aan weelderige maaltye wanneer die sosiale lewe bespreek word.

Higiene

Die Joodse dieet was oor die algemeen baie goed vir die gesondheid. Daniël en sy vriende het byvoor­beeld met hul groentedieet heelwat beter gelyk as die ander jongmanne wat van die Koning se kos geëet het. Die kookfasiliteite was nie altyd baie goed nie, maar Joodse voedselwette het heelwat beskerming aan die mense gegee. Die drink van water het egter gevare ingehou omdat die water­bronne nie altyd baie skoon was nie.

Skrywer:  Prof Hennie Stander

1:8  Die tweede paar teenstellings:  ‘As ons sê…’ en 1:9 ‘Maar as ons…’ Die mense wat sê dat hulle in gemeenskap met God lewe, maar hulle optrede wys dat hulle in die duister lewe (1:6), beweer ook dat hulle sonder sonde is, en daarom nie die reiniging deur die bloed van Christus (1:7) nodig het nie.

Die gevolge van die bewering van sondeloosheid word ook positief en negatief gestel: dan:

(i) bedrieg ons onsself – ‘n opsetlike weiering om die feit te erken dat die menslike natuur sondig is, is selfbedrog; ‘n verdwaalde lewe dink dat  wat jou  liggaam doen, nie jou gees kan verontreinig nie, of dat jou meerdere kennis jou sondige natuur uitwis; ons bly mense wat in sonde gebore is om net vir onsself te lewe;

(ii) is die waarheid nie in ons nie –  die waarheid van God wat in Jesus geopenbaar is, is nie in sulke mense nie, al beweer hulle dat hulle gemeenskap met God het. ‘As julle aan my woorde getrou bly, is julle waarlik my dissipels; en julle sal die waarheid ken, en die waarheid sal julle vry maak (Jn 8:31-32); ‘Ek is die weg en die waarheid en die lewe (Jn 14:6). Die gelowige is nie sondeloos nie, maar lewe uit die voortdurende reiniging deur die bloed van Jesus (1 Jn 1:8), wat in ons kom woon het deur sy Gees, die Gees van die waarheid (Jn 14:17) wat ons in die hele waarheid inlei (Jn 16:13). Ons lewe in die voortdurende stryd om ‘niks uit selfsug of eersug te doen nie, maar in nederigheid moet die een die ander  hoër te ag as homself (Flp 2:3).

1:9 Teenoor die valse ontkenning van jou sonde (1:8) het God die pad na gemeenskap met Hom gemaak vir dié mense wat weet dat hulle sondaars is: ‘as ons ons sondes bely…’ – reageer God daarop. Die meervoud ‘sondes’ verwys na spesifieke oortredings of tekortkomings waarvan ons bewus word. God se reaksie kom uit sy wese as die God wat (i) getrou is aan sy verbond met ons, dat Hy ons God is en ons as sy kinders aangeneem het deurdat Hy ons aan sy Seun verbind het in geloof. Hy bly getrou, selfs as ons ontrou is (2 Tim 2:11). Dit sluit sy vergewing van ons sonde  in. Hy is van nature vergewingsgesind, daarom vergewe Hy ons. (ii) Hy is ook die regverdige God wat kan vergewe. Hy het dit vir ons moontlik gemaak om regverdig te word deur die offerdood van Jesus, sy Seun, wat die regverdige straf op ons sonde gedra het.  (vgl. Rom 3:24-26).

            Deur sy getrouheid en regverdigheid reageer God op ons belydenis van ons sondes. Dit het twee gevolge: (i) ‘sodat Hy die sondes vir ons (steeds/telkemale) sal vergewe (soos skuld wat afgeskryf word). Sonde is ‘n oortreding van God se wil en wet. God skryf my skuld af en herstel my verhouding met Hom deurdat Christus my skuld op Hom geneem het; (ii) Hy ons sal reinig van alle/enige soort ongeregtighede.’ Sondes is ook skandvlekke op my naam, wat  God vir  my skoonmaak deur die bloed van sy Seun (vgl. Ef 5:26-27 hoe Jesus sy kerk reinig deur sy woord om sonder vlek of rimpel by Hom te wees.

1:10 Die derde bewering van die dwaalleraars oor die onbelangrikheid van sonde begin weer met ‘As ons sê…’ Dit  is die duidelikste formulering van hulle dwaling: ‘as ons sê dat ons nie gesondig het en daarin lewe nie.’ In 1:8 was dit: as ons sê dat ons nie sonde het nie mislei ons onsself…’  (met die werkwoord ‘het’ in die teenwoordige tyd om aan te dui dat hulle konsekwent ontken dat hulle enigsinds ‘n sondige bestaan het). Hier word die werkwoord sondig in die voltooide tyd gebruik om te ontken dat hulle, wat spog dat hulle met God gemeenskap het,  in die verlede gesondig het en nou nog sondig. In vers 8 ontken hulle die bestaan van sonde in hulle. Hier word enige sondige optredes in die verlede en hede ontken.

            Hulle ontkenning word weer gevolg deur ‘n positiewe en ‘n negatiewe gevolg (i) waar die vorige bewerings die dwaalleraars as leuenaars  gebrandmerk het, word God tot leuenaar gemaak wanneer jy beweer dat jy nie sonde gedoen het of doen nie. Die woord van God in die Ou Testament en die Nuwe Testament sê duidelik dat alle mense sondig is (1 Kon 8:46-51; Ps 14:2-3; Jes 53:6; 64:6; Joh 2:24-25; Rom 3:22-24) en dat God genadig is en sondaars vergewe (Jer 31:34; Ef 4:32). (ii) ‘en is sy woord nie in ons nie’ as ons sê dat ons geen sonde gedoen het of doen nie; ‘sy woord’ is dubbelsinnig en kan verwys na die boodskap wat Jesus en die apostels gebring het, en nie deur die dwaalleraars aangeneem word nie. Maar dit verwys ook na Jesus as Woord van God wat in ons is, deur die Heilige Gees wat in ons kom woon. In 1:8 was dit ‘die waarheid het geen plek in ons nie.’ Hier: ‘sy woord het geen plek in ons nie’: sy verlossingswoord, of meer persoonlik: Jesus self, as die God’s Woord, het geen plek in ons nie. Deur die inwoning van die Gees is die Woord die lewegewende krag waardeur God in die mens werk.

Skrywer:  Prof Francois Malan