Geloofsvrae: ’n Tweede werk van die Gees? – Adrio König

‘n Tweede werk van die Gees?

Daar is ‘n redelike ou tradisie in die protestantse wêreld dat daar ‘n tweede werk van die Gees is nadat ‘n persoon tot geloof gekom het.

Normaalweg kan tussen drie sieninge onderskei word: die tweede genadewerk (van die Heiligheidsbeweging), die doop met die Heilige Gees (van die Pinkster- en Charismatiese bewegings), en die vervulling met die Heilige Gees. Dié wat verkies om van die tweede genadewerk te praat, beklemtoon dat dit lei tot heiligheid, oorwinning oor sonde, die `oorwinningslewe.’ Dié wat die term `die doop met die Heilige Gees’ verkies, beklemtoon dat dit gaan om krag tot getuienis. Oor die vervulling met die Gees is daar hoofsaaklik twee standpunte: die een sien dit ook as ‘n bepaalde afgehandelde tweede ervaring, en die ander sien dit as ‘n voortgaande proses van herhaalde ervaringe.

Skrywer: Prof Adrio König

Hoe is die eerste Christene gedoop? Onderdompel of besprinkel, groot of klein? Nuutste navorsing onthul – Kobus Kok

In die Buite Bybelse (apokriewe) boek “Die Didagé” word daar vir ons gewys hoe die vroegste Christene die doop benader het teen die einde van die eerste eeu tot en met die eerste helfte van die tweede eeu.

Dit verteenwoordig van die vroegste getuienis wat ons het oor die lewe en gewoonte van die vroeë Christene. Die Didagé is in 1875 ontdek deur Breyennius in Konstantinopel nadat hy antieke Griekse manuskripte in die biblioteek van die Klooster van die Heilige Graf in Jerusalem ontdek het. Die Didagé was een van die manuskripte. Volgens geleerdes dateer die inhoud van die Didagé uit ‘n tyd tussen 100-150 n.C., ‘n tyd wat baie naby is aan sommige boeke wat ons vandag in ons Bybel het.

In Didagé 7:1-4 gee die skrywer raad oor hoe daar gedoop moet word. Hy sê:

“Met betrekking tot die doop, moet julle soos volg doop: “Vertel vir diegene wat gedoop gaan word allerleers hoe hulle behoort te lewe, en doop hulle dan in die naam van die Vader, en die Seun en die Heilige Gees. Doop hulle in lewende/lopende water. Indien daar nie lopende water is nie, doop hulle dan in stilstaande water. As jy nie in koue water kan doop nie, doop hulle dan maar in warm water. Indien daar nie warm of koue, lewende of stilstaande water is nie, gooi dan drie maal water oor die persoon se kop uit, in die naam van die Vader en die Seun en die Heilige Gees.

Dit is belangrik dat die persoon wat gedoop gaan word voor die tyd moet vas. Die een wat gedoop word en al die ander wat betrokke is by die doop moet ook vas. Die een wat gedoop gaan word, moet een of twee dae voor die tyd vas”

Nuutste navorsing onthul

Onlangs het daar ‘n uitstekende boek verskyn deur Everett Furguson (2009) oor die doop. Prof Ferguson is ‘n wêreldbekende geleerde in Amerika wat al vir meer as 50 jaar op die vroeë kerklike geskiedenis navorsing doen. Die boek se titel is: “Baptism in the Early Church: History, Theology and Liturgy in the first five centuries“, waar Ferguson die ontwikkeling van die doop in die eerste 5 eeue van die vroeë kerk bestudeer. In sy boek bekyk hy ook die voorgeskiedenis van die doop as verskynsel, nie net in die Joodse geloof nie, maar ook in die heidense gelowe. Ons moet in gedagte hou dat die doop as ritueel nie iets is wat die eerste keer uit die bloute uit gedoen is nie. Doop-rituele was praktyke wat vir eeue al in gebruik was. In die Christelike konteks kry die Christelike doop egter ‘n ganse nuwe betekenis! Tog was die praktyk van rituele wassing vir die antieke mense ‘n bekende gebruik in religieuse konteks.

Ferguson het ‘n interessante hoofstuk rondom pp 130 van sy boek waar hy voorbeelde gee van die doop in vroeë Christelike kuns, asook verskeie doopvonte wat in die argeologie na vore gekom het. In beide die kuns en die doopvonte sien ons hoe die vroeë kerk met die doop omgegaan het en hoe dit in verskillende kontekste verskil van mekaar.  Hierdie boek beslaan amper 1000 bladsye, en sal ‘n standaard verwysingsbron oor die doop in die vroeë kerk word.

Bo is ‘n voorbeeld van ‘n  vroeë Christelike kuns uitbeelding waar iemand gedoop word. Let daarop dat die water van bo af op die persoon gegooi word!

Ek was onlangs in Griekeland en het onder andere Filippi besoek, die stad waar Paulus die eerste kerk op Europese bodem geplant het. Dit was in Filippi waar Paulus vir Lidia en haar hele huisgesin in ‘n rivier gedoop het (Hand 16:11-15). Ons was ook daar by die plek waar Lidia en haar huisgesin volgens oorlewering gedoop is. Die doopvont  wat u in die foto sien is vandag oor die stroompie gebou, in die vorm  van ‘n kruis.

So entjie daarvandaan, naby die tronk van Paulus is daar die oorblyfsels van ‘n vroeë kerk met ‘n doopvont, ook  in die vorm van ‘n kruis, wat 1.5 meter diep was. In ‘n ander kerk het ons ook ‘n doopvont gesien soos die tipiese een wat ons vandag in die NG Kerk sien wat net vir beskrinkeling gebruik kon word.  Skaf gerus die boek van Ferguson aan om die teologiese ontwikkeling en gebruike rondom die doop in die eerste vyf eeue te bestudeer. Dit is geweldig interessant. Nadat u die boek bestudeer het sal u verstaan hoekom ons vandag doen wat ons doen en waar die misverstande dikwels intree.

Bronne:

• Van der Watt, J.G., & Tolmie, F., Apokriewe Ou en Nuwe Testament, CUM, pp. 766-767
  • Ek verwys diegene wat oor die doop vrae het graag na die goeie artikel van Prof Adrio König wat op die webblad verskyn (http://www.bybelkennis.co.za/Die-Groot-Geloofswoordeboek/Die-Groot-Geloofswoordeboek-Doop.html ). Prof Konig het ook ‘n boek geskryf oor die doop wat op die Suid Afrikaanse gehoor gemik is. Daar is ook baie ander artikels op ons webtuiste wat reeds oor die tema van die doop verskyn het. Druk gewoon “doop” in die soekfunksie en u sal ‘n hele aantal artikels vind.

Skrywer: Dr Kobus Kok

Hoe het die vroegste Christene se tafelgebede gelyk? ‘n Venster op die jaar 100-150 n.C. – Kobus Kok

Sommige mense bid nie elke keer by elke ete nie, omdat hulle glo een keer per maand bid as hulle die Pick en Pay of Woolies trollies vol kos koop en sê sommer dankie by voorbaat vir die hele maand. Ander mense vat gou ‘n happie kos voor hulle bid, net om seker te maak dat die kos waarvoor hulle nou gaan bid wel lekker is en mens daarvoor kan bid. Laasgenoemde is sommer ‘n paar grappies.

Van kleins af leer ons ons kinders dat ons bid voor ons eet, en dat ons vir die Here dankie sê vir die kos wat ons nou gaan geniet. Dit is vir ons baie belangrik, omdat ons vir die Here erkenning en dank gee, en erken dat alles wat ons het van hom af kom. In die Nuwe Testament sien ons nie werklik hoe die vroeë Christene gebid het vir kos nie, behalwe op een of twee plekke waar Jesus die brood breek en die Vader dank.

In die Buite Bybelse (apokriewe) boek “Die Didagé” word daar vir ons gewys hoe die vroegste Christene gebid het voor hulle geëet het. Die Didagé is in 1875 ontdek deur Breyennius in Konstantinopel nadat hy antieke Griekse manuskripte in die biblioteek van die Klooster van die Heilige Graf in Jerusalem ontdek het. Die Didagé was een van die manuskripte. Volgens geleerdes dateer die inhoud van die Didagé uit ‘n tyd tussen 100-150 n.C., ‘n tyd wat baie naby is aan sommige boeke wat ons vandag in ons Bybel het.

In hoofstuk 9 van die Didagé verduidelik die skrywer hoe daar gebid moet word aan die Nagmaalstafel [Ek haal enkele grepe uit]. Wanneer die brood gebreek is, sê hy, moet mens soos volg bid:

Ons Vader, dankie vir die lewe en die kennis wat u aan ons bekend gemaak het deur Jesus, u dienaar.

Ons prys u vir altyd!

As hulle klaar geëet, na die nagmaal, moes hulle so bid en dankie se vir die kos:

Dankie, Heilige Vader dat Uself in ons harte kom woon het.

Ons dank U vir kennis, geloof en ‘n ewige lewe wat u aan ons bekend gemaak het deur Jesus, u dienaar.

Ons prys u vir altyd

U het aan mense kos en iets om te drink gegee sodat hulle dit kan geniet en u kan loof, maar vir ons was U so goed dat U vir ons geestelike kos en drank, en ewige lewe deur u Dienaar Jesus geskenk het.

Bo alles dank ons u dat u almagtig is

Ons prys u vir altyd…

Maranatha (Kom, Here [Kom vinnig weer terug, Here])

Die gebruik wat ons vandag het, om te bid voor ons eet, en in sommige huise om te bid nadat ons geëet het, is ‘n gebruik wat twee duisend jaar teruggaan. Dit het veral gebeur tydens die gemeenskaplike liefdesmaaltyd van die gelowiges.

Mag ons die aflosstokkie nie laat val nie, en ons kinders leer om te bid. Miskien kan hierdie gebed uit Didagé gebruik word as u weer aan tafel bid. So eggo die stem van die vroeë Christene weer nuut in ons huise, en vat ons hande met die eerste Christene, diegene wat vervolg was vir die geloof en wat die geloofsgetuies is wat ons voorgegaan het.

Lees gerus meer:

Van der Watt, J.G., & Tolmie, F., Apokriewe Ou en Nuwe Testament, CUM.

Skrywer: Dr Kobus Kok

Kinders van God by die laaste oordeel – Dirk Venter

Francois vra oor “Kinders van God by die laaste oordeel” die volgende twee vrae:

a) Sal gereddes by die laaste oordeel verantwoording moet doen vir hulle verkeerde dade en woorde alhoewel hulle nie veroordeel sal word nie? (Openbaring 20:12 +15)

b) Na aanleiding van 1 Petrus 4:17 + 18: Word gereddes hier op aarde getugtig en gestraf vir verkeerde dade ens sodat hulle nie by die oordeelsdag saam met die wêreld veroordeel word nie?

Antwoord: 

Ds Dirk Venter antwoord:

a) Ons kan inderdaad van Op. 20:11–15 verstaan dat alle mense met die Wederkoms voor die troon van God verantwoording sal doen vir hul lewens: woorde, dade ens. — nie net dié wat veroordeel word nie, maar ook die wat wel uiteindelik gered is. Die teksgedeelte druk dit uit in terme van twee soorte boeke. Die eerste is die stel boeke waarin alle mense se doen en late opgeteken is. Na aanleiding van dié boeke word mense geoordeel op grond van hul dade. Aangesien alle mense skuldig is aan sonde, sou die uitkoms hiervan eintlik vir almal “sleg” wees. Ander skrifgedeeltes wys ons tog daarop dat ‘n mens aan die hele wet skuldig is, selfs al het jy net een van die gebooie oortree (bv. Jak. 2:10). Ten opsigte van dié eerste stel boeke verdien alle mense dus eintlik om veroordeel te word. Selfs al sou jy ook baie goed gedoen het, bly die feit staan dat elke mens aan sonde skuldig is en daarvoor die doodstraf verdien (vgl. Rom. 3:23, 5:12, 6:23, ens.) Maar dan word daar ‘n ander boek oopgemaak, naamlik die boek van die lewe. Dit word elders in Openbaring beskryf as die boek van die Lam (Op. 13:8, 21:27). Almal wat die versoeningsdood van die Lam van God, Jesus Christus, aangeneem het deur geloof, se name is in dié boek opgeteken. Op grond van die groot versoenoffer wat Hy vir hulle gebring het ter vergifnis van hul sondes, word dié mense dan vrygespreek. Al die ander wie se name nie in die boek van die lewe staan nie, bly onder die oordeel wat hulle verdien op grond van die eerste stel boeke, en kry dan op grond daarvan die verdiende doodstraf deur in die vuurpoel gewerp te word.

Ander teksgedeeltes in die Skrif bevestig ook dat alle mense (d.w.s. gelowiges én ongelowiges) voor God verantwoording sal moet doen oor hul dade (selfs al word die gelowiges uiteindelik vrygespreek ter wille van Christus), bv. Jak. 2:8–13, 1 Pet. 1:17, 2 Kor. 5:10 en Joh. 5:24–29. Vgl. ook 1 Kor. 3:12–15.

b) Om 1 Pet. 4:17–18 reg te verstaan is dit baie belangrik om dit te lees binne die konteks van 1 Pet. 4:12–19, en natuurlik 1 Pet. as geheel. Dit is uit verskeie dele van die brief duidelik dat die oorspronklike lesers aan wie die brief gerig was, deur die ongelowiges in hulle omgewing vervolg is oor hulle geloof (bv. 1 Pet. 2:12, 15, 19–23; 3:13–17; 4:12–19 ens.) Dis ‘n belangrike veronderstelling van die brief dat die gelowiges hierdie vervolging beleef, nie omdat hulle verkeerd doen nie, maar ten spyte daarvan dat hulle doen wat goed en reg is, bloot omdat hulle in Christus glo (bv. 4:14–16). 4:17–18 se “oordeel” oor die huis van God staan dus in ‘n konteks van lyding ter wille van Christus, waar die gelowiges nie aan verkeerde dade skuldig is nie. (Daarom sê 4:19 ook dat hulle moet “aanhou goed doen” — dit impliseer hulle was besig om goed te doen, maar moes ten spyte daarvan lyding verduur).

Twee dinge in 4:17–18 self bevestig ook hierdie uitleg:

(a) 1 Pet 4:17 in die Ou Afrikaanse Vertaling (wat die Grieks meer direk weergee) lees: “Want die tyd is daar dat die oordeel moet begin by die huis van God. En as dit eers by ons begin, wat sal die einde wees van die wat aan die evangelie van God ongehoorsaam is?” Twee groepe word in teenstelling met mekaar gestel: “die huis van God” en “die wat aan die evangelie ongehoorsaam is”. Die aard van die teenstelling impliseer dat die huis van God mense is wat aan die evangelie gehoorsaam is. Die lyding wat die huis van God in hierdie wêreld ervaar is dus nie toe te skryf daaraan dat hulle aan God ongehoorsaam is nie, en is dus nie op ‘n direkte manier straf op sonde nie.

(b) 1 Pet 4:18 gaan voort met hierdie teenstelling van twee groepe. Hier (letterlik vertaal) word die een groep (die kerk) “regverdiges” genoem, en die ander “goddeloses” en “sondaars”. Die feit dat die gelowiges “regverdiges” genoem word, impliseer dat hulle onskuldig staan voor God se oordeel (natuurlik op grond van Jesus Christus wat hulle “regverdig gemaak” het deur versoening met God en vergifnis van sondes te bewerk). Weereens bevestig dit dat die lyding wat hulle verduur nie gelees moet word as straf op hul sonde nie.

As mens die twee verse so binne hul konteks lees, kom dit op die volgende neer:

God stel selfs ondersoek in na die doen en late van sy eie huisgesin, die gelowiges. Hy is op die punt om uitspraak te gee oor aan watter kan van sy Hoë Reg hulle staan. God se eie huis moet dus reeds op hul hoede wees en let op hul lewens. Aangesien dit die geval is, moet mense wat nié (soos God se huis) gehoorsaam is aan die evangelie nie, eintlik baie bekommerd wees oor wat eendag van hulle gaan word. Wat gaan met húlle gebeur as God ondersoek instel na húlle doen en late? Op die finale dag van oordeel sal God se eie huisgesin, wat wel gehoorsaam en geregverdig is, dit net-net maak om gered te wees van ewige lyding (vanweë God se genade in en deur Jesus Christus). Gevolglik sal dié wat vér van God af lewe deur hul ongehoorsaamheid daardie dag in baie groot moeilikheid wees. Lg. is wat 1 Pet 4:17–18 wil beklemtoon.

Uiteindelik bedoel 1 Pet. 4:17–18 dus nie dat gereddes hier op aarde vir hul verkeerde dade gestraf word sodat hulle nie saam met die wêreld veroordeel sal word nie. Die twee verse verwys ook nie na tugtiging deur God as sulks nie.

Om egter meer in die algemeen jou vraag te beantwoord, los van die konteks van 1 Pet. spesifiek, kan daar wel bevestigend geantwoord word dat God sy kinders tydens hul aardse lewens tugtig sodat hulle die sonde sal aflê en sal doen wat reg is (kyk bv. na Heb. 12:4–13). Hierdie tugtiging moet egter nie sondermeer gelykgestel word aan die swaarkry, lyding, vervolging of verliese wat mense beleef nie. In die era van genade waarin ons tans leef (na Christus se koms) tug God sy stout kinders in die eerste plek deur Sy Woord en Gees en deur medegelowiges, en nie deur allerlei vorme van swaarkry oor hulle te bring nie.

Skrywer: Ds Dirk Venter