Sonde – Jan van der Watt

Erika vra:

Hoe hang 1 Johannes 5:16 en 17 saam? Die teks lees so: “¹⁶As iemand sy broer sonde sien doen wat nie tot die dood lei nie, moet hy bid en God sal die broer die ewige lewe gee. Dit geld dié wat sonde doen wat nie tot die dood lei nie. Daar is sonde wat tot die dood lei; daarvoor sê ek nie dat hy moet bid nie. ¹⁷Alle ongeregtigheid is sonde, maar daar is sonde wat nie tot die dood lei nie.”

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hierdie verse word soms verkeerd verstaan, aangesien die konteks nie heeltemal in gedagte gehou word nie. Mense dink dat hier staan dat ‘n mens vir sekere mense nie moet bid nie. Dit sou dan mense wees wat die “sonde tot die dood” gedoen het. Dan vra hulle wat die sonde tot die dood presies is.

Die Briewe van Johannes is in ‘n situasie geskryf waarin die gemeente sterk konflik beleef het. ‘n Deel van die gemeente het weggebreek (1 Johannes 2:18-19) en dit het nogal probleme veroorsaak (2Johannes 11). Die brief is geskryf om die gemeente te versterk en hulle selfbeeld sterker te maak. Daarom lees ons in hierdie Brief soveel van die God van liefde en Jesus wat hulle die ewige lewe gee. Dit is wat gelowiges sterk maak.

Nou lyk dit of die wind nog nie gaan lê het in die gemeente nie. Daar is nog van die broers wat nie weet wat hulle moet doen nie – moet hulle gaan of moet hulle bly? Hulle sondig dus. Vir sulke broers moet daar gebid word. Nou beteken “bid” in Johannes nie net “praat met die Here” nie, maar veronderstel ook aksie van jou kant af. As jy vir iemand bid, gaan jy hom ook probeer help (as instrument van God). Broers (let op nie mense in die algemeen nie, maar gemeentelede) wat miskien die pad byster kan raak bly op jou agenda – jy moet bid en help en God sal vir die res sorg (vers 16).

Maar dan is daar die groep wat hulle goed gevat en geloop het. Hulle het hulle rug op Jesus gedraai, is weg van die gemeente af en het eintlik niks meer in die gemeente te soek nie. Dit is juis wat die sonde tot die dood dan ook beteken. Sonde in Johannes is om nie in Jesus te glo nie. As jy nie in Hom glo nie, bly jy in die duisternis en is al jou dade in die duisternis gehul. Jy kan alleen uit die doodse en duister situasie kom as jy jou na Jesus, die lig van die wêreld, keer. Glo jy nie in Jesus nie, sondig jy en is jy oppad na die dood toe – ja, jy loop die ewige lewe mis.

Moet die gemeente nou nog agter hulle aanloop en soebat? Dit lyk nie so nie, ook nie as ons 1 Johannes 11 lees waar die apostel sê dat jy nie eers sulke mense in jou huis moet toelaat nie, want dit sou beteken dat jy jouself met hulle sou assosieer. Moenie agter sulke mense aanloop en probeer om hulle nog terug te haal nie. Jy moet dus nie vir hulle bid (in die sin van met God praat, maar ook van dat jy by hulle betrokke bly) nie.

Die vers kan saam met Hebreërs 6:4-8 gelees word waar min of meer dieselfde gedagte aangetref word.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Sabbat – vir altyd ʼn teken – Marius Nel

Elmarie de Kock vra:

Ek verwys na die vrae na aanleiding van die Sabbat of Sondag. Wat bedoel God dan in Eksodus 31.17 (en elders in die Bybel byvoorbeeld Jesaja 56:6 ens) as Hy sê dat dit “vir ewig ‘n teken” sal wees? Beteken ewig nie meer vir altyd nie – wat dan van die ewige lewe? Wat van Matteus 5:8, byvoorbeeld, en die boek Prediker wat afsluit met “onderhou My gebooie“? Hoekom onderhou ons uit gehoorsaamheid en dankbaarheid (nie omdat ons iets kan verdien nie) 9 van die 10 gebooie?

Antwoord:

Dr. Marius Nel antwoord:

Jy stel ʼn baie belangrike vraag. Jou vraag moet vanuit ten minste twee perspektiewe beantwoord word.

(1)  Aan die een kant het ons die Nuwe Testament wat verduidelik dat die vroegste Christene Jode was, dat hulle die Wet van Moses onderhou het, na die tempel gegaan het vir die feeste en na die sinagoge op die Sabbat, nes Jesus. Die heidense Christene wat tot bekering gekom het, dwing die kerk om die vraag te stel of hulle die Wet moet onderhou. Dit lei aanvanklik tot erge meningsverskil en die Jerusalemkonsilie waar besluit word dat heidense Christene nie die Wet onderhou nie – nie besny word en nie die reinheidswette en seremoniële wette onderhou nie. Hulle mag net nie bloed van diere drink nie omdat heidene daaraan bygelowige krag verleen. Jy lees ook dat die Christene vroeg op die eerste dag van die week byeengekom het om die opstanding van Jesus te vier deur die nagmaal te hou. Op jou vraag hoekom ons nie die Wet in al sy konsekwensies onderhou nie, moet jy hiernatoe gaan.

(2)  Aan die ander kant moet jy na die kerkgeskiedenis van die vroegste era kyk. Die Joodse Christene het binne ʼn geslag uitgesterf, wat te doen het met die val van Jerusalem en die Bar Kochba-opstand. Die Christene redeneer: die Jode moes werk sodat hulle op die sewende dag kon rus. Christus het klaar vir ons gewerk en daarom rus ons voor ons werk. Vanuit dié simboliek kom hulle eksklusiewe klem op die Sondag en hoor jy nooit weer van die Sabbat nie.

Hoop ek spreek jou probleem aan!

Outeur: Dr Marius Nel

Verskillende Gelowe – Pieter Verster

Deon vra:

1. In die Bybel staan jy moet glo om gered te kan word. Wat gebeur met ander gelowe soos die Moslem geloof, ens. wat nie die kans gehad het om van die Boodskap van Verlossing te hoor nie. Gaan God die persone verdoem tot die hel?

2. Waar kom al die verskillende gelowe vandaan? Is daar ʼn lyn in die geskiedenis wat dit kan bewys?

Antwoord:

Prof. Pieter Verster antwoord:

1.    Daar is talle verwysings in die Bybel dat God genadig en barmhartig is en dat Hy regverdig oordeel (vergelyk Psalm 111;140 Lukas 1:46 e.v.). Hy oordeel nie soos ʼn mens nie, maar Hy oordeel vanuit sy Heilige Persoon wat altyd reg laat geskied. God het egter dit baie duidelik gestel dat ons nie gered kan word nie tensy ons wedergebore is nie (Johannes 3). Wedergeboorte veronderstel dat ons ingelyf is in Jesus Christus. Jesus self is die Weg, die Waarheid en die Lewe en niemand kom na die Vader behalwe deur Hom nie (Johannes 14:6).

Om die moeilike vraag te beantwoord wat word van mense wat nie gehoor het nie en wat hulle eie godsdiens volg, is daar verskeie  antwoorde gegee.

Sommige meen  dat Jesus self  op ʼn wonderbaarlike wyse alle mense sal red al weet hulle dit nie regtig nie.  Ons noem dit alversoening. Ander sê  Jesus sal  mense wat werklik in hulle eie godsdienste glo en goed doen, op inklusiewe wyse red omdat  Hy weet hulle is eintlik maar Christene (anonieme Christene) en dat hulle sou geglo het as hulle  gehoor het van die Evangelie. Ander sê weer dat  elkeen maar op sy eie geloof sal salig word net soos hulle ook al glo. God sal nie onderskeid tref nie.

Die Bybel erken die uniekheid en wonderbaarlike verlossing in Jesus Christus.  Hy het sy lewe prys gegee om  almal  wat in Hom  glo te  red. Sy lewe, dood aan die kruis, opstanding  en Hemelvaart voltooi die verlossing vir enigeen  wat in Hom wil glo. Deur die geloof alleen kan mense salig word.

Wat baie duidelik is is dat God ‘n God van liefde is wat nie wil hê dat enige-iemand verlore moet  gaan nie (1 Timoteus 2:3,4) en wat ook  die wêreld  so lief het dat wie ook al glo in Jesus Christus gered sal word. Die moeilike saak van die uitverkiesing kom ter  sprake waarin God in sy vrye liefde en genade  tog mense red en na Hom toe lei. Die uitverkiesing is altyd uitverkiesing in Christus self (Efesiërs 1:4,10).

Die antwoord is dus nie eenvoudig nie. God red in Jesus Christus, maar Hy is ook  die God van liefde en genade. Ons kan sy oordeel vertrou. Ons kan seker wees dat Hy geen fout sal maak nie. Die Christen het die dringende opdrag van God om die goeie nuus van die Evangelie te verkondig. Geen Christen mag oor ander oordeel nie. Die oordeel bly by God. Ons moet egter volhou om die Evangelie wat mense oproep tot geloof met alle oortuiging te verkondig  aan alle mense, terwyl ons daaraan vashou  dat die verlossing slegs in Jesus Christus is (Romeine 3:21 e.v.).

2.    Deur die geskiedenis het mense verskeie  antwoorde gegee oor die ontstaan van die godsdienste.  Sommige meen dat alle mense eers geglo het in een God en dat hulle toe algaande ook meer gode begin aanbid het.  Ander meen godsdienste het uit die sosiale verhoudinge tussen mense ontstaan waar groepe mense bymekaargekom en dan sin en rigting in hulle lewe gesoek het en so verskillende godsdienste gevorm het. Nog ander meen dat godsdienste uit die teorie van evolusie verklaar moet word. Eers het mense net geglo in magte en kragte, later in geeste, nog later in gode en uiteindelik in Een God.

Die Bybel openbaar dat God  die Skepper is en dat Hy Hom aan mense bekend gemaak het. Hy is die lewende God. Mense het egter gesondig en weggekeer van God af.  Daar  het verskillende oortuigings ontstaan. Die Bybel openbaar dat baie mense hulle eie gedagtes begin najaag het. Hulle het hulle eie gode begin aanbid (Jesaja 40:12-25). Daar het skeiding gekom tussen hulle wat die  lewende God aanbid en hulle wat allerlei ander gode vir hulleself versamel het. God hou egter ook sy genadige hand oor alle mense en in hulle eie godsdienstige lewe is Hy steeds genadig oor hulle, sodat hulle ook soms mooi huwelike het,  mooi gesinslewens het en probeer  reg lewe. Daar is egter slegs saligheid in Jesus Christus en sy Evangelie.

Outeur: Prof Pieter Verster

Oriëntasie, Disoriëntasie en Reoriëntasie: Waarheen as ongeloof my moeg maak? – Kobus Kok

‘n Leser vra:

Ek het met godsdiens grootgeword, is gedoop en het belydenis afgelê. Dit is my gevoel dat dit alles net goeie leerstellings is en dat God nie werklik bestaan nie en dan so ook enige ander opperwesens. Dit sluit ook satan in (net bang maak stories). Wanneer ek bid is dit niks anders as om met die muur te praat nie. Daar is eenvoudig geen reaksie, gevoel of wat ook al ek veronderstel is om te beleef nie. Ek is geleer dat geloof nie iets is wat ek kan uitwerk (uitdink, uitredeneer) nie. As jy glo dan glo jy. Ek glo nie meer nie. Waar begin ek? Wat doen ek? Ek het altyd (of so het ek gedink) vertroosting gekry deur op my “Vader” se skoot te sit. Nou reken ek dit was maar altyd net propaganda en ek het dit geglo omdat ek dit gehoor het vandat my oë oopgegaan het as ‘n baba. As ek enige iets anders so aanmekaar gehoor het sou ek dit ook geglo het. En ek is seker dit geld vir alle ander mense ook. Sal julle insette baie waardeer?

Antwoord:

Dr. Kobus Kok antwoord:

Dankie vir jou eerlike navraag wat ek baie waardeer. Myns insiens kan baie mense met jou situasie identifiseer. Iemand het eenmaal gesê dat jy nog nie waarlik glo as jy nie al waarlik getwyfel het nie. Dit werk ook so in verhoudings: mens gaan dikwels deur ‘n tyd van ontnugtering en disoriëntasie, iets wat elke paartjie van kan getuig. Maar dan is dit juis in die onseker tye van ontnugtering waar jy aansienlik groei en verdiep en jou verhouding ‘n verdere dimensie inbeweeg, óf jy totaal in die gravitasie-kring van disoriëntasie en vernietiging afbeweeg. Die antwoord lê dikwels in die wet van die kompas. Indien ek van die begin af sê ek wil noord uitkom, gaan ek soek en veg en oorleef totdat ek uiteindelik weer noordwaarts gaan. Net so in ‘n verhouding. Indien ek van die begin af sê: “Ons gaan dit laat werk” –  sal ons alles moontlik doen om dit reg te kry. Indien ons egter van die begin af sê: “Ja-nee kyk, my ma was reg, die verhouding was ‘n fout” – sal ek oral foute raaksien.

Net so met ons verhouding met God. Dit wat jy wíl sien, dit sál jy sien. Indien mens vas oortuig daarvan is dat daar nie ‘n God is nie, sal jy selfs net op ‘n biologies-neurologiese vlak in die patrone van jou denkprosesse bepaalde neurologiese bane versterk waarbinne jy God ontken en jouself soos ‘n rekenaar programmeer om dit nie raak te sien nie, selfs al is Sy teenwoordigheid reg voor jou. Deur middel van rasionalisering verklaar jy die Goddelikheid sommer vinnig weg. Aan die ander kant, indien jy glo in God en na Hom soek, sal jy Hom sien, dikwels op die mees onvoorspelbare plekke en tye. Dit beteken nie geloof is net in my kop nie. Dit is soos wanneer ek my oë en neus toedruk en nie die roos ruik wat voor my is nie. Dit beteken nie die roos is nie daar nie. My neus is net toe daarvoor. Net so werk dit met ons koppe. Baie mense sê ons hoef net ons hart vir die Here te gee. Myns insiens is dit nie so eenvoudig nie. Ons moet ook ons koppe en ons rasionaliteit vir hom gee. Dit is immers in die konteks van die kritiese wetenskaplike beoefening van die teologie dat ek die wonderlikste dinge oor God en die Bybel ontdek het.

Ek het al self in my lewe iets beleef van die proses van ontnugtering en die twyfel wat daaruit voortspruit. In jou geval het jou naïewe geloof, waar jy onkrities was en jy op die Vader se skoot gesit het, gelei tot die disoriëntasie waar jy nou is. Die feit dat jy nog jou vraag rig aan ons, wys mos dat jy eintlik nog soek na antwoorde, dat jy steeds ware noord soek en miskien wil jy weer na ‘n punt van reoriëntasie beweeg. Dit is dikwels die pad wat baie loop: van oriëntasie (onkritiese geloof), ontnugtering, disoriëntasie en dan gaan hulle deur die lang verdiepingsfase wat uiteindelik lei tot ‘n proses van reoriëntasie. Dit is waar jy uiteindelik moet uitkom. Jy moet egter vir jouself van die begin af sê: Ek wil graag weer “sien” en in daardie sin geestelike genesing ontvang. Dit is nogal vir my ‘n mooi manier om daaroor te dink. Ongeloof word in die Bybel gekoppel aan geestelike gebrokenheid omdat ons verhouding met God in daardie sin nie heel is nie. Geloof gaan oor ‘n heroriëntasie jeens God en in daardie sin ontvang ons genesing en restourasie. In Johannes 9:41 lees ons dat die wat nie glo nie, blind is, wat by implikasie beteken dat die wat glo, diegene is wie se sig herstel is en wie se geestelike gebrokenheid gerestoureer is. Twyfel en ongeloof is iets wat die Bybelskrywers ook ken. Vat maar net Psalm 77 waar die Psalmdigter in die eerste elf verse kla dat hy roep en roep, en sy hande uitgestrek bly, maar hy geen antwoord kry nie en dit vir hom voel of God skoon weg is en of daar ‘n einde gekom het aan God se troue liefde vir hom. Mens moet lank by die eerste elf verse van Psalm 77 staan en jouself ten diepste assosieer met die emosies wat deur die digter se pen na jou toe kom. Emosies soos twyfel, onsekerheid, wantroue, moedeloosheid, teleurstelling, vrees en nog wat spoel vinnig oor jou as jy daaroor mediteer en jouself in sy woorde laat swem. Maar dan swaai die gedig op ‘n baie interessante wyse in Psalm 77:12. Die digter verander skielik sy woorde. Nou word sy woorde woorde wat hom laat herinner – woorde wat weer geloofsmoontlikhede oopsluit en vars ontdekkings moontlik maak. En dit is die geheim. As jy weer wil sien, moet jy kies om weer te wíl sien en woorde kry wat jou weer laat sien. Dit kom nie maklik nie, omdat jou ontnugtering en teleurstelling iets is wat diep lê. Tog met tyd, sal jy weer begin om in verwondering na ‘n God en ‘n Goddelike werklikheid in hierdie werklikheid te kyk en besef dat daar iets meer is as dit wat jou sintuie kan ervaar. Eers as jy die geloofswaarhede van die Christendom jou eie maak en dit so deel is van jou dat dit jou identiteit bepaal, sal jy weet dat dit waar is en hoekom jy glo wat jy glo. Want dan is dit deel van jou wese, deel van jou menswees. Selfs al gaan jy weer daarna deur ‘n tyd van disoriëntasie, sal die heroriëntasie weer volg. Die vraag is net, waarheen wys jou kompas… Mag jy weer die rigting vind wat jou by die gans andere God sal uitbring.

Outeur: Dr. Kobus Kok