Paulus oor gelowiges se bydraes – Hoe om te gee [1]

Wanneer Paulus die Korintiërs in 2 Kor. 8-9 motiveer om bydraes te gee ter verligting van die nood van die arm gelowiges in Judea, gee hy vir die gelowiges duidelike riglyne oor die gesindheid waarmee hulle hierdie bydraes behoort te gee. Die gesindheid waarmee gegee word is immers vir God belangriker as die grootte van die gawe (8:12)! Vier van hierdie regte gesindhede word hier bespreek, en nog drie word in ‘n tweede artikel genoem.

Met watter gesindheid moes die Korintiërs bydraes gee vir die fonds vir die arm gelowiges in Judea? (Wat kan ons as moderne gelowiges daaruit leer rakende ons eie gesindhede jeens bydraes?)

Met blydskap: Die Masedoniërs het ten spyte van hul armoede oorvloedige blydskap gehad (8:2), tot so ‘n mate dat dit oorgeloop het in ‘n ryke uitdrukking van vrygewigheid teenoor die armes in Judea. Die rykdom van hul bydrae is egter nie gesetel in die grootte van die bedrag wat hulle bygedra het nie, maar in die innerlike rykdom van die een wat ‘n gesindheid van vrygewigheid openbaar. Die Masedoniërs het nie gegee omdat hulle daartoe verplig gevoel het of omdat dit van hulle afgepers was nie (vgl. 9:7, 5), maar omdat dit werklik vir hulle ‘n vreugde was om te gee, al was hulle self arm. God het sulke blymoedige gewers lief (9:7). Daar is by Hom ‘n besondere toegeneentheid tot die een wat gee sonder spyt en sonder dat hy verplig word, maar eerder omdat dit hom vreugde verskaf om dit te doen.

Vrywillig: Paulus sou verkies dat daar uit eie beweging en vrywillig bygedra moet word tot ‘n saak. Dit was die gesindheid wat die Masedoniërs geopenbaar het (8:4). Hy het nie eers nodig gehad om hulle te vra om aan die fondsinsameling deel te neem nie. Hulle het self by hom daarop aangedring. Paulus noem dit spesifiek om die Korintiërs te beskaam oor hulle eie traagheid (om hulle sodoende tot aksie te motiveer). Die ideaal bly egter dat daar vrywillig bygedra moet word, en nie onder dwang nie.

Die vrywilligheid van die gewer (gesindheid van “goeie wil”, 8:12) is vir Paulus so belangrik dat dit, tesame met ‘n gawe volgens vermoë, genoem word as een van die voorwaardes word waarop God die gawe aanneem – ‘n aanduiding daarvan dat die gesindheid van die gewer belangriker is as die (grootte van) die gawe wat hy gee.

Om hierdie rede weerhou Paulus hom ook daarvan om vanuit sy gesag as apostel die gemeente te beveel om die fondsinsameling af te handel, en hoe hulle dit moet doen (8:8), maar bied hy sy aansporings eerder aan in die vorm van raad wat hulle belange op die hart dra (8:10). ‘n Bevel dwing immers gehoorsaamheid af, ten spyte van die gesindheid van die gehoorsame, wat heel moontlik een van teensin of gedwongenheid (9:7) kan wees. Paulus verkies dat die Korintiërs se gesindheid reg moet wees en dat hulle sal bydra, nie omdat hulle so beveel is nie, maar omdat hulle wil.

Na aanleiding van vermoë: Soos hierbo genoem, is een van die voorwaardes op grond waarvan God ‘n gawe aanneemlik vind (al dan nie), of die gawe gegee is na aanleiding van die vermoë van die gewer, tesame met die gesindheid waarin dit gegee is (8:11-12). Indien iemand gee volgens wat hy het (en met goeie wil), neem God die gawe aan. Die implikasie hiervan is dus, aan die een kant, dat God nie van iemand verwag om meer te gee as wat hy kan bekostig nie, of om homself te laat gebrek ly sodat hy ander kan help nie (8:13). Hy verwag dus nie van gelowiges om bo vermoë by te dra nie (hoewel Hy dit nie verbied nie), slegs dat daar volgens vermoë bygedra sal word. Aan die ander kant impliseer dit ook dat daar ‘n verband behoort te wees tussen die (ruimheid van) die bydrae en die vermoë van die gewer, sodat daar met reg ‘n skaduwee gewerp word oor gawes benede die vermoë van die gewer. Dit sou immers die vergestalting van ‘n verkeerde gesindheid, naamlik suinigheid, hebsug, ongeloof of iets dergeliks wees. Daarom sou dit onvanpas en onaanvaarbaar vir God wees as ‘n vermoënde persoon ‘n niksseggende bydrae maak vanuit sy oorvloed. Die Masedoniërs word juis vir die teenoorgestelde aangeprys. Hulle het ruim bygedra ten spyte van hul eie armoede (8:1-5). In dieselfde asem sou dit dus ook onvanpas wees vir ‘n onvermoënde persoon om ‘n bydrae te maak wat, selfs vir sy beperkte vermoë, vir hom niksseggend sou wees. Paulus se beginsel is dus dat daar ‘n verband behoort te wees tussen die gawe en die vermoë van die gewer, hoewel hy nêrens ‘n poging aanwend om hierdie verband te kwantifiseer (soos byvoorbeeld in terme van ‘n “tiende”) nie.

Met die gesindheid van Christus, naamlik van selfverloëning en selfopoffering ten bate van ander: Die selfverloënende en selfopofferende optrede van Christus, wat homself tot mensheid verneder het en laat oorlewer het om gekruisig te word ten bate van die gelowiges, is die belangrikste voorbeeld vir gelowiges om na te streef en na te leef (8:9). Aangesien Hy Homself op hierdie wyse “verarm” het sodat die gelowiges daardeur “verryk” kon word, behoort gelowiges dieselfde gesindheid te openbaar en ook opofferings te maak ten bate van andere.

Skrywer: Ds Dirk Venter

Paulus oor gelowiges se bydraes – Bestuurders daarvan moet omsigtig optree

Dikwels wanneer gelowiges bydraes vir bepaalde sake gee, is daar ‘n bemiddelaar of bestuurder van die fondse nodig om dit uiteindelik te besorg aan die doel waarvoor dit gegee is. So het die Korintiërs ook bydraes gegee vir die verligting van die arm gelowiges in Judea se nood, en Paulus het opgetree as ‘n tussentydse bemiddelaar en bestuurder van hierdie fonds. Uit 2 Korintiërs 8-9 is dit duidelik dat Paulus onder sulke omstandighede ‘n beginsel van groot omsigtigheid voorgestaan het.

Dit was vir Paulus van die grootste belang om die hele fondsinsamelingspoging met omsigtigheid en bo verdenking te bestuur. Hy wil die saak so hanteer dat die moontlikheid van oneerlikheid of bedrog nooit eers ter sprake kan kom nie. Gevolglik stuur hy ‘n afvaardiging na Korinte (8:16-24) om die gemeente te gaan bystaan met die insameling van die fondse. Die afvaardiging bestaan uit Titus en nog twee gelowiges, een wat meer bekend was synde ‘n afgevaardigde van die gemeentes self te wees (8:18-19), en een wat minder bekend was maar tog deur Paulus betroubaar geag is (8:22). Deur hierdie afvaardiging, insluitende die gemeentes se eie verteenwoordiger van hulle keuse, saam met homself verantwoordelik te maak vir die hantering van die ingesamelde fondse, bewys Paulus sy versigtigheid en sy openheid rondom die saak, sodat hy beslis nie verdink kan word van verkeerde motiewe ten opsigte van die gemeentes se geld nie (8:20).

Paulus se gewete is skoon voor die Here, hy weet hy tree reg op voor Hom. Wat dit aanbetref is die afvaardiging dus eintlik onnodig. Maar Paulus besef dat hy ook korrek moet optree in die oë van die mense (8:21), daarom tref hy die nodige maatreëls om te verseker dat die fonds in alle opsigte “korrek” hanteer word.

Binne die konteks waar Paulus die afvaardiging as omsigtigheidsmaatreël aankondig, maak hy ruim gebruik van teologiese beskrywings vir die insameling. Dit bewys sy bewustheid van die teologiese aard van die insameling. Die fonds was in Paulus se oë as’t ware “geheilig”: God s’n in alle opsigte.

Die oorsprong, doel en aard van die fondsinsameling was vir hom ten nouste verbonde aan God Self. Dit geskied vanweë God se inisiatief, deur middel van gawes wat oorspronklik van Hom ontvang is, onder sy wakende oog, tot sy diens en eer (vgl. 9:6-15), ensovoorts. Gevolglik moes dit korrek aangepak en uitgevoer word deur die menslike agente wat daarby betrokke was. Die evangelie maak nie net ‘n appél op die verloop van die hantering van hierdie fonds nie, die hantering van hierdie fonds sou uiteindelik ook reflekteer op die evangelie en die eer van God, om nie eers te praat van die refleksie wat dit op Paulus se persoonlike eer sou hê nie. Gevolglik wou Paulus toesien dat daardie refleksie, ten opsigte van die eer van alle betrokke partye, positief sou wees, en hy het geweet dit noop hom (en sy medewerkers in hierdie saak) tot uiterste omsigtigheid en verantwoordelikheid. As bemiddelaar en bestuurder van ‘n “geheiligde” fonds, het hy dus dienooreenkomstig opgetree.

Skrywer: Ds Dirk Venter

Toegepaste teologie – twee beginsels wat Paulus laat besluit het om nie van die Korintiërs bydraes vir sy persoonlike onderhoud te aanvaar nie

Dit word reeds in 1 Kor. 9 duidelik dat Paulus besluit het om nie van die Korintiërs bydraes vir sy persoonlike onderhoud te aanvaar nie, hoewel hy as apostel eintlik daarop geregtig is. 2 Korintiërs werp verdere lig op Paulus se motivering in dié verband. Twee diepere teologiese oorwegings motiveer hom om hul aanbod van die hand te wys: 1) is dit in belang van die evangelie? en 2) is dit in belang van die gemeente?

1. In belang van die evangelie

In die tyd van Paulus se sendingreise was daar baie rondreisende filosowe en predikers wat hul boodskappe gebruik het as ‘n manier om hulleself te onderhou, en mense dikwels uitgebuit het om hulleself te verryk. Paulus wou duidelik maak dat hy nie maar net nog ‘n “boodskap te koop” aanbied nie. Dit was ter wille van die geloofwaardigheid en uniekheid van die evangelie noodsaaklik dat Paulus homself (ten minste in Korinte) van hierdie rondreisende predikers onderskei, en die mees ooglopende manier om dit te doen, was om die winsmotief (waarmee hulle geopereer het) irrelevant te maak. Dus sou hy die evangelie gratis verkondig (11:7), ter geestelike verryking van die gemeente (6:10), terwyl hy homself verneder tot ‘n armoedige bestaan en hande-arbeid (1 Kor. 9:6). Sodoende sou hy ook die vrye genade van die evangelie wat hy verkondig, en die vernedering van Christus ter wille van die geestelike verryking van die gelowiges, prakties onderstreep (4:10-12).

Daar was juis boodskappers in die Korintiërs se midde, wat wel die gemeente se geld aanvaar het (1 Kor. 9:12; 2:17) en daarop aanspraak gemaak het dat hulle apostels is (11:12). Paulus beskryf hulle egter as vals apostels (11:13) vanweë belangrike verskille tussen hulle “evangelie” en Paulus s’n (11:4). Die gemeente is deur hulle bedrieg en uitgebuit, ondermeer ook finansieel (11:18-20). Om homself duidelik van hierdie vals apostels te onderskei, en ook die waarheid van die evangelie (van Christus se selfverloëning) te onderstreep en dit te onderskei van hulle heerlikheidsteologie (wat gepaardgaan met selfverheffing ten koste van ander), het Paulus hom voorgeneem om beslis nie die Korintiërs se aanbod tot finansiële ondersteuning, te aanvaar nie (11:12).

Die Korintiërs het ook Paulus se rol as hulle apostel van vroeg af reeds verkeerd verstaan. Paulus onderskei dat die gemeente die rol van “weldoeners” teenoor hom wil inneem, met die implikasie dat hy in die rol van “kliënt” sou beland. Met ander woorde: hy het rede gehad om te glo dat die gemeente deur middel van hul bydraes ‘n mate van sosiale beheer oor hom wou/sou verkry. Dit sou Paulus se vryheid en onafhanklikheid as apostel, maar ook die onafhanklikheid van die evangelie, in gedrang bring – ‘n moontlikheid wat fatale gevolge vir die onverdunde evangelieboodskap sou hê, aangesien Paulus nodig gehad het om sekere (prominente en invloedryke) gemeentelede te sensureer vanweë hul gedrag. In die lig hiervan word die moontlikheid om die gemeente se geld aan te neem (en stil te bly oor dit wat verkeerd is) vir Paulus sinoniem daaraan om die evangelie uit te verkoop ter wille van geldelike wins (vgl. 2:17, 4:2).

Hieruit is dit duidelik dat die bevordering van die evangelie, en die bevestiging van die evangelieboodskap deur die praktyk van die evangeliedienaar, vir Paulus van kardinale belang was. Die vraag of hy van ‘n gemeente bydraes vir sy persoonlike onderhoud sou aanvaar of nie, het afgehang van die antwoord op ‘n belangriker vraag, naamlik of dit (in daardie bepaalde praktiese omstandighede) die saak van die evangelie sou bevorder of nie. Sou sy aanvaarding van hul bydraes op een of ander wyse ‘n struikelblok in die weg van die evangelie lê, sou hy dit juis om daardie rede nie aanvaar nie (1 Kor. 9:12). Sou dit egter geen afbreuk aan die evangelieboodskap doen nie, kon hy dit inderdaad van ‘n gemeente aanneem, soos ten minste in die geval van die gemeente in Filippi (Masedonië, 11:8-9).

2. In belang van die gemeente

‘n Verdere beginsel, wat ten nouste saamhang met die vraag of iets in belang van die evangelie sal wees of nie, is dat daar ook in belang van die evangelie-aanhoorders opgetree moet word (vgl. 4:15). Paulus beklemtoon dat hy sy besluit om nie hulle bydraes vir sy persoonlike onderhoud te aanvaar nie, in die gemeente se belang geneem het. “Alles wat ons doen, geliefdes, is in belang van julle geestelike opbou” (12:19). Terwyl die Korintiërs aflei dat hy nie hulle bydraes wil hê nie omdat hy hulle nie liefhet nie, is Paulus se besluit juis gegrond op sy liefde vir hulle (11:11). Hy is bereid om alles te gee in hulle belang, selfs sy eie lewe as dit nodig sou wees (12:15; let op hoe dit ooreenstem met die evangelie wat hy verkondig). Uiteindelik is dit in hulle belang om die suiwere evangelie te glo! ‘n Vervalste evangelie kan geestelik fataal wees! Paulus het geoordeel dat sy aanvaarding van hul bydraes die suiwerheid van die evangelie in gedrang sou bring (om die redes hierbo genoem). Gevolglik wys hy hul aanbod konsekwent van die hand, in hul eie belang.

Skrywer: Ds Dirk Venter

Waarom Paulus nie die Korintiërs se aanbod om finansiële steun wou aanvaar nie

Paulus verduidelik in 1 Korintiërs 9 waarom hy (in die Korintiërs se geval) besluit het om nie gebruik te maak van sy reg as apostel om finansieel ondersteun te word deur die gemeente nie. As hulle apostel is hy vry om dit van die hand te wys. Maar hoofsaak is dat hy nie, deur hulle geld te aanvaar, ‘n hindernis vir die verkondiging van die evangelie wil veroorsaak nie. Lees gerus meer oor hierdie potensiële hindernis, en sy ander motiverings…

Paulus is gelyktydig met twee redenasies besig in 1 Korintiërs 9. Aan die een kant verduidelik hy waarom ‘n apostel wel geregtig is op die finansiële steun van ‘n gemeente. Dit word bespreek in ‘n vorige ander artikel. In hierdie artikel word bespreek hoe Paulus verduidelik dat hy (in die Korintiërs se geval) besluit het om nie van hierdie reg gebruik te maak nie.

Paulus begin in 1 Korintiërs 9 sy verduideliking deur sy besluit in sy apostelskap te begrond. As apostel is hy vry om hulle aanbod van die hand te wys. Ten minste twee dinge bevestig sy apostelskap: Jesus het na Sy opstanding aan hom verskyn, en die bestaan van die gemeente opsigself is ‘n bewys daarvan dat hy ‘n apostel is (9:1). Al is dit miskien nie ‘n bewys dat hy universeel gesproke almal se apostel is en oral apostoliese gesag het nie, is hy ten minste onteenseglik hulle apostel (9:2), met die regte, pligte en vryhede wat dit impliseer.

Dit moes eintlik reeds genoeg gewees het om net te sê dat hy as apostel vry is om hulle geld van die hand te wys. Maar in die lig daarvan dat sommiges in die gemeente hom skynbaar van onsuiwer motiewe beskuldig het (9:3), bestee hy tyd daaraan om sy motiewe te probeer verduidelik.

Waarom dra hy eerder self die koste van sy lewensonderhoud (9:12b) terwyl hy as apostel eintlik op die finansiële steun van die gemeente geregtig is (9:4-12a)? Sy doel daarmee is om nie ‘n potensiële hindernis vir die verkondiging van die evangelie te veroorsaak nie. Wat sou hierdie potensiële hindernis wees? Daar is baie moontlikhede, waarvan almal of die meeste waarskynlik deel van Paulus se oorwegings was: ‘n verkeerde gesindheid jeens geld of ‘n verknogtheid aan geld onder gemeentelede (2 Kor. 8:9, 13-15), ‘n persepsie in die gemeente dat ‘n prediker wat deur hulle onderhou word hulle iets verskuldig is aangesien hulle sy “weldoeners” is en hy hulle “kliënt” (bv. 2 Kor. 12:14), moontlike verdenking dat hy eintlik op ‘n onderduimse manier hulle geld probeer bekom (2 Kor. 12:16-18), gelykstelling met “valse apostels” wat mense uitgebuit het (2 Kor. 11:1-15, 20-21), hy wou die selfvernederende en selfopofferende aspek van die evangelie van Christus beklemtoon (juis omdat die Korintiërs dit nie mooi verstaan het nie, bv. 1 Kor. 10:33-11:1; 2 Kor. 8:9, 11:7), ensovoorts. Die punt is, Paulus het dit ter wille van die ongehinderde verkondiging van die evangelie die beste geag om nie finansiële steun van hierdie betrokke gemeente te aanvaar nie. (Hy het dit wel aanvaar van ander gemeentes wat nie dieselfde probleme as die Korintiërs gehad het nie, vgl. 2 Kor. 11:8).

Hy noem ook nog ‘n ander belangrike rede (9:16-18). Die verkondiging van die evangelie is nie vir hom ‘n saak van prestasie (“roem”) sodat hy daardeur kan aanspraak maak op vergoeding nie. Dis eerder ‘n verpligting wat deur God op hom gelê is. Hy doen dit dus eintlik nie soos ‘n vryman wat werk vir loon nie, maar soos ‘n slaaf wat genoodsaak is om die opdragte van sy eienaar uit te voer. ‘n Slaaf se loon is nooit geld nie, maar eerder die bevrediging dat hy sy eienaar tevrede gestel het. Soortgelyk hieraan put Paulus bevrediging (“loon”) uit die wete dat hy sy roeping volvoer deur die evangelie te verkondig, nie om daardeur sy brood en botter te verdien nie maar omdat hy die Here se dienaar is en die Here hom hierdie taak opgedra het (9:18).

In hierdie lig gesien, is Paulus dus vry van verpligtinge teenoor mense. Hy hoef nie hulle aanbod om finansiële steun te aanvaar nie, want hy is nie daarvan afhanklik nie (9:19). Hy is hulle ook nie iets verskuldig nie, sy verantwoordbaarheid is teenoor die Here. Maar, verantwoordelik voor God om sy roeping te volvoer, het hy hom egter diensbaar gestel aan alle mense om sodoende soveel as moontlik mense vir Christus te wen (9:19).

In 9:23 noem hy die gedagte dat sy verkondiging van die evangelie sal meebring dat hy deel kry aan die vrug van die evangelie. Sou dit hier verwys na geld vir lewensonderhoud, waarop hy eintlik geregtig is? Nee, dit is deel van die dinge waarvan hy homself ontsê ten einde sy doel suksesvol te bereik (9:25-27)! In hierdie konteks is die vrug van die evangelie waarin hy sal deel kry, die prys van ‘n onverganklike oorwinnaarskroon (24-25) wat in die hiernamaals op hom wag as hy sy roeping volvoer het.

Hy verkondig dus die evangelie, nie om daaruit ‘n lewe te maak nie, maar om getrou te wees aan die roeping wat God hom gegee het en uiteindelik deur Hom beloon te word daarvoor.

Paulus verwag dat die gemeente sy standpunt en motiewe in die verband sal verstaan. Dit was egter ongelukkig nie die geval nie, want hy moet hom later (2 Kor. 11:7-15) weer daaroor verantwoord.

Skrywer: Ds Dirk Venter