Veertig jaar van toenemende kommer oor die toekoms van planeet aarde

Verlede jaar was dit presies veertig jaar sedert die Club of Rome gestig is met sy destydse opspraakwekkende eerste publikasie (“Limits to Growth”) en is dit ook presies twee honderd en elf jaar na Thomas Malthus sy geskrif, “An Essay on the Principle of Population” (1798), uitgegee het en waarin hy voorspel het dat die bevolkingsaanwas die ekonomie so sou verlam, dat maatskaplike ellende toenemend die gevolg sou wees.

Twee en dertig internasionale akademici, navorsers en nyweraars het in April 1968 in ‘n villa buite Rome, onder leiding van die Italiaanse nyweraar Aurelio Peccei en die Skotse wetenskaplike, Alexander King, die sogenaamde Club of Rome gestig. Hulle het die volgende uitgesproke oogmerke daargestel:

• Navorsing oor die kwantitatiewe en kwalitatiewe samehang van die wêreldprobleme.
• Die wêreld op die ekologiese krisis bedag te maak.

• Regerings en nyweraars aan te moedig om die situasie te verbeter.

Die Club of Rome se eerste publikasie, Limits to Growth, het wyd opslae gemaak. Dertig miljoen kopieë is verkoop en dit is in sewe en dertig verskillende tale wêreldwyd vertaal. Dit het die eerste 70 jaar van die vorige eeu as basis geneem en bepaalde projeksies vir die toekoms gemaak. Die ontwikkeling sedert die Renaissance het getoon om ‘n illusie te wees en dat vooruitgang tegelyk ook agteruitgang beteken het. Die volgende terreine was in samewerking met die Massachusetts Institute of Technology (MIT) geïdentifiseer as die brandpunte van die ekologiese krisis:

•          Bevolkingsaanwas
•          Industrialisasie
•          Besoedeling
•          Uitputting van natuurlike hulpbronne
•          Voedselproduksie

Die gevolgtrekking uit die ekstrapolasie was dat die kwaliteit van lewe radikaal sou versleg binne die volgende aantal dekades. Dit sou ook nie net alleen ‘n geleidelike afname inhou nie, maar ook ‘n skielike en onbeheerbare draaipunt tot gevolg het. Daar is ook verwys na die sogenaamde “grusame kurwe” wanneer die vraag- die aanbodkrommes mekaar sou kruis. Kyk meegaande grafiese aanduiding daarvan. Om dit in tegniese taal uit te druk, die ekologiese voetspoor oorskry dan die produktiewe kapasiteit van die biosfeer.

Die oliekrisis van 1973 het die aktualiteit en erns van hierdie waarskuwing met ‘n skok onder almal se aandag gebring. In 1974 gee hulle toe ‘n tweede publikasie uit, Mankind at the Turning Point. Hierdie publikasie het ‘n ietwat positiewer gees geadem omdat dit wel gemeen het dat die mens nog in beheer is en net daadwerklik iets moet doen aan die omgewing en bewaring daarvan.

Die outeurs van die eerste publikasies van die Club of Rome, Donella en Dennis Meadows en Jorgen Randers, het in 1992 ‘n opdatering gedoen en hulle nuwe boek, Beyond the Limits, genoem. Hierin het hulle aangetoon dat die mens in baie opsigte die wasdom-grense totaal oorskry het en het die uitdaging toe volhoubare ontwikkeling geword.

‘n Derde opdatering het in 2004 gevolg met die publikasie, Limits to Growth: The 30-Year Update. Meegaande ook die titelblad van die boek. Die rekenaar-program wat die ekstrapolasies doen, World3, is ook aansienlik verfyn om die proses nog meer wetenskaplik te maak. Die gevolgtrekking was egter verdoemend en helaas, baie meer pessimisties as voorheen. Waar in 1972 nog gesê was, “slow down”, word nou dringend geëis, “get back down”.

Die outeurs het wel tot die gevolgtrekking gekom dat die begrip “volhoubare ontwikkeling” ook uitgedien is. Die sleutelwoord sedert hierdie publikasie is nou oorlewingsontwikkeling (“Survivable Development”).

Wat opmerklik van die nuwe aanpak van die Club of Rome is, is hulle geïntegreerde aanpak. Dit word duidelik uitgespel dat ons nuwe waardes en kulturele norme sal moet ontwikkel. Die program vir die nuwe eeu sentreer derhalwe om die volgende eenhede (“clusters”):

•          Omgewing en bronne
•          Globalisasie
•          Wêreldontwikkeling
•          Sosiale transformasie
•          Vrede en sekuriteit

Hulle stel dit ook duidelik dat die 21ste eeu ‘n eeu van versobering sal moet wees. Dit geld op alle terreine. In ‘n artikel wat pas van Anton van Niekerk van Stellenbosch verskyn het, toon hy ook wetenskaplik aan dat tevredenheid en sin by mense hoegenaamd nie afhanklik aan rykdom is nie. Vreugde onder ‘n land se mense is hoegenaamd nie eweredig aan die land se bruto-binnelandse produk nie!

Aan die begin van die twintigste eeu, was daar 1.6 miljard mense op die aarde. Aan die einde van daardie eeu, was dit 6 miljard. Op die oomblik raak dit aan 6.6 miljard! Die Verenigde Nasies projekteer ‘n getal van meer as 9 miljard vir die jaar 2050. En hierdie mense moet eet, woon, werk en ontspan. Een van die onrusbarendste gevolge hiervan is die vrystelling van koolstof in die atmosfeer. Dit lei tot globale verwarming met dodelike gevolge. Die huidige koolstof-emissie is 385 eenhede per miljoen (epm) en styg teen ‘n haas onbeheerbare tempo. Indien die styging tot ‘n maksimum van 450 epm beperk kan word, hoop sekere wetenskaplikes dat die globale verwarming onder 2 grade Celsius gehou kan word. Die ideaal is egter om dit te beperk tot 350 epm. ‘n Nobelpryswenner vir chemie, Paul Crutzen, verwys in terme van die mens se katastrofale invloed op die planeet aarde, as ‘n nuwe geologiese periode, naamlik die “antroposeniese tydperk”.

Dit is wyd aanvaar dat die Christene medeverantwoordelik is vir die ekologiese krisis. Ons het op grond van Genesis 1:28 (“Wees vrugbaar en vermeerder en vul die aarde …… onderwerp dit en heers…”) ‘n etiek ontwikkel wat inderdaad katastrofale gevolge vir die aarde ingehou het. Vandag weet ons dat ons Genesis se skeppingsverhale heeltemal anders moet verstaan. Die beginsel van onderwerping word onder andere vervang met die idee van rentmeesterskap. Die teoloog, Calvin B. DeWitt, het in 1995 die volgende vier prinsipiële uitgangspunte vir ‘n ekologiese skeppingsleer daargestel:

1      Die onderhoudingsbeginsel. Soos wat God die skepping onderhou, moet die mens dit ook doen.

2      Die Sabbatsbeginsel. Die skepping moet toegelaat word om te rus na menslike gebruik.

3      Die opbrengsbeginsel. Die mens kan inderdaad die skepping geniet en die vrug daarvan geniet.

4      Die beperkingsbeginsel. Daar is besliste grense aan die mense se betrokkenheid en benutting van die skepping.

Skrywer: Prof Johan Buitendag

God regeer – Deel 2

Daniël ontvang die uitleg in Daniël 2, in ‘n nagtelike visioen.  Hy prys die God van die hemel hiervoor: lees gerus Daniël 2:20-23.  In sy loflied vertel hy waarom die droom gaan.

Dis ons God wat tye en geleenthede verander, en wat dit bepaal.  Hy dank konings af en stel konings aan…Hy openbaar wat diep verborge in die donker skoot van die toekoms rus.

Dan gaan vertel hy ook vir die koning die droom, sowel as die uitleg: “U Majesteit, toe u gaan slaap het, het u gedink oor wat in toekoms gaan gebeur.” Ons droom ook mos dikwels oor die dinge wat ons pla, waaroor ons bekommerd is, waaroor ons wakker lê terwyl ons wag vir die salige slaap om ons weg te neem uit die harde werklikheid van ons daaglikse lewe.

Hier staan ‘n nuwe Josef en verduidelik aan die Babiloniese koning dat hy in sy droom ‘n beeld  gesien het, van vier soorte metale: die kop van die beeld is van goud, die skouers en arms van silwer, die maag en heupe van brons, die bene van yster, en die voete van yster en klei. Dan gebeur iets vreemds – die koning sien in sy droom ‘n rots wat losbreek sonder dat die hand van ‘n mens daaraan raak, en dit vermorsel die beeld sodat niks daarvan oorbly nie.

Dit, sê Daniël, is wat die toekoms inhou: daar sal vier koninkryke wees wat mekaar opvolg, om aan die einde van tyd deur God tot verantwoording geroep te word, en vernietig te word.

Daniël wil sê: die heidense ryke is magtig, en sal kom en gaan – dit is deel van die verloop van die wêreld.  Gelowiges sal dikwels ly onder dié magte, soos tans gebeur.  Maar God se koninkryk sal na alles bly staan, en uiteindelik die toneel oorheers.

As aardse konings en koninkryke aan hul einde kom, sal die God van die hemel ‘n regering oprig wat nooit weer vernietig sal kan word nie.  Dit sal ook nooit weer deur ‘n ander vervang word, soos altyd met aardse koninkryke gebeur nie.  Dit sal alle ander, aardse koninkryke plat trap en vernietig, maar niks sal dit kan vernietig nie, want dit is God se koninkryk – Daniël 2:44.

En die verhaal word so vertel dat dit alle heidense wysheid belaglik maak, en die heidendom as bankrot voorstel.

Ons leef in die dag dat eksistensialisme vir ons beduie dat ons bestaan slegs in die huidige en hede lê.  Ons het ewig besig begin raak met die tydlose hede.

Die visioen van hoofstuk 2 wil ons oë vir die toekoms open.  Dit wil duidelik en hard sê dat heil nie aan die wêreld verbind word nie.  Die mens se hoop sterk verder en verby wat hy kan sien.

Dit lyk vir my of die droom en sy uitleg drie dinge wil sê – vir mense in ‘n oorlewingskrisis is dit waarskynlik die beste nuus wat hulle ooit kan hoor!  Dit wil vir mense wat perspektief verloor het, nuwe perspektiewe oopbreek.  Dit wil sê: jy mag maar hoop – daar is ‘n toekoms!  ‘n Wonderlike toekoms!   En om dit reg te kry, om dit kan sê, word die gordyn effe gelig sodat ‘n mens die eintlike bestuur van die heelal kan sien, en kan antwoord op die vrae: wie trek regtig die toutjies, wie besluit eintlik wat gebeur?

Daniël 2 sê drie dinge.  In die eerste plek: ons God stel konings aan, en dank hulle af – die tye en omstandighede van ons wêreld word deur Hom bepaal. Baie Westerse mense deel ‘n deïstiese lewensbeskouing, wat sê dat God wel bestaan en Skepper van alles is, maar dat sake op aarde volgens hul eie inherente kragte en wette verloop. Ons wêreld is soos ‘n horlosie wat opgewen is, en toe laat staan is.  Dit gaan op eie stoom voort.  En God het geen belang by die voortgang daarvan nie. Die boodskap wat Daniël bring, is: ons God is ‘n persoonlike God, wat in mense en hul omstandighede belang stel.  Hy is die Horlosie wat die wêreld op sy gang deur die eeue bestuur.

Ons dag word nie gekenmerk deur ‘n regering wat ons verbied om ons godsdiens te beoefen nie.  Tog is daar magte wat ons wil verlei om ons geloof te versaak.  Dit kan huislike, sosiale, besigheids-, finansiële en selfs kerklike belange wees wat ons van die Here wegneem. Ons mag egter steeds weet: die Here bly in beheer.  Die gebeure in ons wêreld, ook ons eie, persoonlike wêreld, betrap Hom nooit onkant nie.  Die derde millenium behoort aan onse God!

Dit is so maklik om ons blind te staar teen die geweld en korrupsie, die finansiële probleme en misdaad wat ons bestaan kenmerk.  Is dit nie die sake waaroor ons aanhoudend praat, en waaraan ons dink nie?  En as teenvoeter vir die negatiewe, koop ons versekeringspolisse en beleggings, effektetrusts en verbandlenings.  Dit kan daartoe aanleiding gee dat God soek raak, dat ons Hom nie in ons daaglikse lewe kan verdiskonteer nie.  Daniël 2 wou die Jood help om ‘n teologiese perspektief op sy dag te ontwikkel – God is hier, en Hy is in beheer.  Net so wil dit óns leer om Hom ook in óns lewe raak te sien.

In die tweede plek wil die tweede hoofstuk sê: die Here weet wat in die duister is. Hy hou die toekoms in sy hand.  Niks is vir Hom verborge nie.  Aardse magte is relatief in terme van die ewige wat verseker op pad is.  Al probeer ons wêreld God dood ignoreer, bly Hy die Koning wat die toekoms in sy hand hou.

En in die derde plek wil Daniël 2 sê: Hy rig ‘n koninkryk op wat vir ewig sal bestaan. Dit wil ons leer om op twee vlakke waar te neem en te bestaan: op ‘n analities-wetenskaplike waar ons ons aandag op ons wêreld en die verbetering daarvan rig, maar ook op ‘n geloofsvlak waar ons die verleiding van sekularisme vermy deur God in ons daaglikse lewe in te dra.  Ons word vry om vir die hede te leef wanneer ons onthou dat ons ín die wêreld, maar nie ván die wêreld is nie.

Perspektiefblindheid wil dat ons die almag en alheerskappy van God in ons daaglikse wêreld miskyk, terwyl die wêreld se oënskynlike mag ons oë verblind.  As gelowiges het ons die voorreg om te leef asof die almagtige God saam met ons is, omdat Hy in Christus Immanuel geword het.

Skrywer: Dr Marius Nel

God regeer?  Deel 1

Die wêreld staan aan die begin van ‘n nuwe millenium.  En die Kerk van die Here Jesus deel met die wêreld ‘n infeksie wat tot hoë koors lei – milleniumkoors.  ‘n Koors waar die postmoderne mens yl dat die derde millenium na Christus die oplossing van al sy ekologiese en finansiële probleme gaan sien.  Die Kerk soek ook na ‘n oplossing – hy plaas sy hoop weer op die wederkoms.

Wat is die uitdagings wat ‘n nuwe millenium aan die Kerk stel?  En hoe kan die Kerk dit effektief beantwoord?

Ek meen die grootste nood van die mens aan die begin van die nuwe millenium is aan hoop.

Dit is ‘n wesenlike gevaar dat ‘n mens in krisistye perspektief verloor, dat jy aan perspektiefblindheid begin ly.  As ‘n mens met mense wat op die oomblik beplan om te emigreer gesels, is dit dikwels jou waarneming dat hulle alle perspektief verloor het.  Hulle skryf Suid-Afrika af.  Daar is niks goeds in dié land oor nie.  Hulle meen dat groener weivelde in ‘n ander land lê.

En as ‘n mens van die daaglikse nuus kennis neem, van misdaad en geweld, van ekonomiese probleme en inflasie, van korrupsie en bedrog, dan wil dit ‘n mens self ook maklik negatief maak, sodat jy dié mooi land ook wil afskryf.  Wat sal in die een en twintigste eeu met Suid-Afrika gebeur?

Wie was nie die afgelope jaar of twee slagoffer van misdaad in een of ander vorm nie?  Het die ekonomiese opdraende van die land nie ook ons verarm, in die vorm van inflasie en hoë rentekoerse nie?   Is ons nie almal bekommerd oor standaarde wat by hospitale en skole daal nie?  Het korrupsie in matriekeindvraestelle nie ons land geskud en elke leerling se hart met die vrees gevul dat sy of haar matriekuitslae nie veel werd gaan wees op die pad vorentoe nie?  En het die korrupsie nie ook oorgespoel na staatsdepartemente, waar talle spookamptenare vir jare ‘n salaris getrek het, en na die polisiediens en plaaslike owerhede nie?  En so kan ‘n mens aanhou.  As jy negatief wil raak, is daar genoeg in Suid-Afrika om oor te dink en te gesels.  En min om op te hoop.

Die krisistye waarin Suid-Afrikaners hul bevind, raak natuurlik ook gelowiges.  In dié omstandighede is dit baie maklik om perspektief te verloor.  En wat altyd daarmee saamhang: ons hoop vir die toekoms.  Dit is na my opinie te verstane dat talle mense negatief oor ons land en pessimisties oor ons toekoms geraak het.  Hulle begin defaïtisties dink en optree.

Israel was dikwels blootgestel aan krisisomstandighede, sodat hulle ook aan perspektiefblindheid begin ly het.  So gebeur dit dat die volk geleentheid kry om na hul eie land terug te keer ná die Babiloniese ballingskap, danksy die vergunning van die nuwe regeerder op die wêreldtoneel, koning Kores (of Cyrus) van Persië.  Hulle herbou selfs hul tempel, ten spyte van teenstand van die omringende volke, en veral hul halwe broers, die Samaritane.   Maar die heil realiseer nie, soos na-eksiliese profete belowe het nie.  Die volk wat terug in die land is, bly arm en gehaat, hulle word verdruk deur hul vyande en geteister deur natuurrampe.

Dit is moontlik gedurende dié tyd dat die verhaal vertel word van ‘n droom wat koning Nebukadnesar sou gehad het. Dit is dieselfde koning wie se magte Juda eers in 597 en daarna in 586 in ballingskap wegvoer, om in die vreemde te gaan bly.  ‘n Mens vind ‘n beskrywing van dié droom in Daniël 2. Volgens die beskrywing ontstel die droom die koning so dat hy nie kan slaap nie.  Hy laat roep die towenaars, voorspellers, goëlaars en sterrekykers. Iemand moet tog die droom kan verklaar!  Want as die koning droom, so het die mens in antieke tye geglo, is dit ‘n boodskap van die gode.  En die wyses aan die koning se hof word betaal om die boodskappe van die gode te ontsyfer.  Vir die een wat dit kan doen, word geskenke en eer belowe.

Die heidense koning word egter met ‘n ernstige probleem gekonfronteer: niemand kan die droom uitlê nie. Want die koning vertel nie vir hulle sy droom nie.  Is dit dalk omdat hy dit nie kan onthou nie, of omdat dit slegs as ‘n vae beeld in die koning se geheue agter gebly het?  Die koning is so kwaad hieroor dat hy die bevel gee dat alle wyse manne wat aan sy hof verbonde is, uitgemoor moet word.

Skrywer: Dr Marius Nel

Moderne Engele

Ons tyd sien ‘n groot belangstelling in engele.  Televisie-reekse word aan die onderwerp gewy, en talle boeke verskyn maandeliks wat vertel van mense se ervaring met dié bonatuurlike wesens.  Moet Christene bly wees oor dié nuwe belangstelling?

Christene betwyfel nie die bestaan van engele (en ander bonatuurlike wesens waarvan ons min verstaan) nie.  En ons twyfel ook nie daaraan dat engele by geleentheid aan Christene verskyn nie.  Maar die nuwe en diepgaande belangstelling in die bonatuurlike is nie as sodanig iets om oor opgewonde te raak nie.  Dit het veel eerder met die New Age-filosofie van panteïsme te doen as met die God van die Bybel.

Ongelukkig besef Christene dit nie aldag nie, en dra dan die vreemde idees wat deur die tydsgees versprei word, in die Kerk in.  Ek wil u daarteen waarsku.  Die nuwe belangstelling in engele word deur drie kragte gedryf, of deur drie veronderstellings gedra.  Die eerste is panteïsme, wat die hele skepping en alles daarin as god sien.  Die nuwe geloof is ook misties, deurdat dit waarheid beskou as iets wat in die mens is, en wat die mens slegs moet ontsluit.  Dit is ook sinkretisties, met ander woorde, dit beweer dat alle godsdienste idees ewe waardevol is, en dat die waarheid uit die somtotaal van alle godsdienste bestaan.

ELIZABETH KüBLER-ROSS

Elizabeth Kübler-Ross het bekend geword vir haar wetenskaplike waarneming van wat gebeur as mense sterf.  Haar boek, “On Death and Dying“, het met reg wêreldbekend geword.  As sy die vrede sien waarmee mense sterf, en hoor hoe die sterwendes getuig van ‘n liefdevolle Lig wat hulle bely, word sy ‘n gelowige.  In haar outobiografie, “The Wheel of Life“, vertel sy dat haar reis egter nie by geloof in God geëindig het nie.  Sy het begin glo dat engele mense begelei wat sterf, en sy het kontak met dié wesens begin maak.  Vandag lei sy seances waar geeste materialiseer en allerlei onheile uitbroei.

Onthou gerus die waarskuwing van Paulus in 2 Korintiërs 11:13-15.  Daar is vals apostels wat voorgee dat hulle deur God gestuur is, maar in diens van Satan staan wat hom as ‘n engel van die lig voordoen.  Moenie almal vertrou wat die taal van geloof gebruik nie!

VERSIGTIGHEID

As daar een eienskap is wat Christene in ons dag nodig het, is dit dié van die Bereaanse Christene.  “Die mense daar (in Berea) was ontvankliker as dié in Tessalonika.  Hulle het met groot belangstelling na die woord geluister en elke dag die Skrif ondersoek om te sien of dit is soos Paulus sê” (Hand 17:10).

Om die taal van die Bybelse Christendom te gebruik, is nog nie om ‘n Christen te wees nie.  Wees gewaarsku!

ENGELE

Wat kan ons van engele sê?  Wanneer ons oor iets praat wat in God se dimensie bestaan, is dit belangrik om die beginsel te gebruik wat in Deuterononium 29:29 vermeld word: “Die verborge dinge is vir die HERE onse God; maar die geopenbaarde dinge is vir ons en ons kinders tot in ewigheid, om te doen al die woorde van hierdie wet”.  Sê wat die Bybel sê.  En bly weg van wat nie geopenbaar is nie.

Nehemia 9:6 noem dat God die hemelinge gemaak het – ‘n magtige leërmag wat in diens van God staan.  Die hemelinge word die seuns van die Magtige (Psalm 89), die seuns van God (Job), gode (Psalm 8), môresterre (Job), prinse (Daniël) en magte in die hemelruim (Efesiërs 3) genoem.  Iewers het ‘n belangrike leier van die hemelinge geval deur aan God ontrou te word, en hy en sy volgelinge is uit die hemel geban.  Die metaforiese taal van Jesaja 13 en Esegiël 28 vertel daarvan.

Wat doen die engele wat aan God se hof is?  Hulle dien God (Jesaja 6:1-4), funksioneer op ‘n vlak wat vir ons verborge is en word uitgestuur om dié te dien wat die saligheid gaan beërf (Hebreërs 1:3-14).

BELANGSTELLING

Waar kom die skielike belangstelling in engele vandaan?  Ek meen dit is die gevolg van die onsekerheid wat mense van ons dag beleef as hulle oor die toekoms dink.  Die wêreld het vir mense te groot geword om te hanteer.  Dink aan Suid-Afrika – jy kan enige dag die slagoffer van misdaad, geweld of regstellende aksie word.  Die mens wat bang en benoud, angstig en gespanne is, soek na iemand wat groter is en jou kan help.  Iemand wat jou kan beskerm en verantwoordelikheid vir jou toekoms kan aanvaar.

Kyk weer na Hebreërs 1:3-14.  Jesus Christus is ver verhewe bo die engele (vers 4).  Hy is die heerlike verskyning van God.  Deur sy Woord en mag hou Hy alles in stand.  En Hy bly vir ewig.  Hoekom verder soek?  Die moderne mens soek op die verkeerde plek.