Israel en vreemde nasies – Hermie van Zyl

Johan vra:

Ek het al dikwels daaroor gedink: God het die Israeliete verbied om met ander nasies te meng, tog het Salomo, die grootste aardse koning, omgang gehad met die koningin van Skeba.

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

’n Mens sou die vraag oor die boeg van sogenaamde gemengde huwelike kon gooi. Gemengde huwelike kan in ons konteks óf as rasgemengde óf as geloofsgemengde huwelike verstaan word. Indien een of beide van hierdie interpretasies die swaartepunt van die vraag uitmaak, wil ek die vraagsteller graag verwys na vorige bydraes op Bybelkennis.co.za se webblad wat dié kwessies volledig bespreek (vgl Hermie van Zyl: “Gemengde huwelike”). In my antwoord hier onder gaan ek egter net in op die kwessie dat God Israel verbied het om met ander nasies te meng, soos die vraagsteller dit verwoord.

Israel se verhouding met die omringende (heiden)nasies was kompleks. Ons moet onthou dat toe Josua die Israeliete die beloofde land, Kanaän, ingelei het, dit nie ’n leë land was nie. Dit was reeds bewoon deur allerlei ander nasies, soos die Kanaäniete, Hetiete, Amoriete, Feresiete, Hewiete en Jebusiete (vgl Eks 3:8), om die Filistyne nie te vergeet nie (Rig 13:1). En nog baie ander waarvan ons in die Ou Testament lees. En dis ook nie asof Israel sommer net kon instap en hulleself gaan tuismaak in die land van melk en heuning wat God aan hulle beloof het nie (Eks 3:8); hulle moes vir hulleself ’n plek oopveg. En selfs nadat hulle die land ingeneem het, was die heidennasies – of hulle oorblyfsels – steeds daar, en elkeen van hulle het sy eie gebruike, gewoontes en (af)gode gehad wat almal in ’n mindere of meerdere mate ’n suigkrag uitgeoefen het op Israel se leefwyse. Israel was daarom voortdurend in ’n stryd gewikkel om homself as unieke volk van God te handhaaf, maar tog ook nie in totale afsondering te leef nie. ’n Mens sou kon sê dat daar altyd twee perspektiewe teenwoordig was in die volkslewe van Israel wat mekaar in balans gehou het en soms ook in kompetisie was met mekaar, naamlik dié van uitsluiting en dié van insluiting van die heidennasies. Op die keper beskou sluit hulle mekaar nie noodwendig uit nie; hulle moet net nie na die een of ander kant toe verabsoluteer word nie (kyk slotparagraaf verder hieroor).

Die perspektief van uitsluiting was waarskynlik vir lank die dominante een, gegewe die stryd wat Israel gehad het om hulleself in Kanaän te vestig en te handhaaf. Dit het gelei tot Israel se afsondering van die omringende nasies. Die Israeliete het hulleself gesien as ’n gewyde of heilige nasie (Eks 19:5-6). Hulle het dit so verstaan: omdat die Here met hulle ’n verbond gesluit het, was hulle sy eiendomsvolk en vir Hom afgesonder (Deut 7:6); hulle moes aan God toegewy lewe, Hom alleen dien, en hulle weerhou van vermenging met ander nasies wat vreemde gebruike en afgode aangehang het (Lev 20:23-24,26). Uiteraard het dit ook ingehou dat daar nie ondertrouery met die omringende volke plaasvind nie, want dis die gouste wat Israel tot afgodery verlei sou word (vgl Deut 7:1-4; Num 25:1-4; Jos 23:12-13; 1 Kon 11:2). (Laasgenoemde teks dui op koning Salomo se baie vrouens, maar daar is geen aanduiding dat Salomo ooit met die koningin van Skeba “omgang” gehad het, soos die vraagsteller dit stel nie, tensy “omgang” ’n wyer betekenis toegeken word.) Dat Israel nie altyd so suiwer gehoor gegee het aan die verbod op ondertrouery nie, word bevestig deur die geskiedenis van Simson, een van die rigters van Israel, wat eers met ’n Filistynse vrou getroud was en later verlief geraak het op ’n ander een, Delila, en uiteindelik ’n duur prys daarvoor betaal het (Rig 14-16). Die geestelike leiers van Israel het daarom altyd gewaarsku teen heidense invloede en die volk herinner aan hulle herkoms en identiteit as God se eiendomsvolk (vgl 1 Sam 7:3). In die tyd ná die Babiloniese ballingskap (lg was in die 6e eeu vC), toe Jerusalem en die tempel herbou is, het daar ’n verskerping in die uitsluitende perspektief na vore getree. Dit word veral in die boeke van Esra en Nehemia beskryf. Nehemia het in sy hervormingspogings byvoorbeeld toegesien dat almal van gemengde herkoms van Israel afgeskei word (Neh 13:1-3); verder het hy die maatreëls van die sabbat afgedwing en ook met sy volksgenote baklei omdat hulle steeds huwelike met Ammonitiese en Moabitiese vrouens aangegaan het (Neh 13:23-27). Die ander groot hervormer, Esra, was op sy beurt so ontsteld oor hierdie ondertrouery tussen Joodse mans en die vroue van vreemde nasies dat hy hulle gedwing het om die vrouens te skei en terug te stuur na hulle onderskeie nasies toe (Esra 10). Ook in ’n buite-Bybelse boek uit hierdie tyd, Jubileë, kom hierdie uitsluitende tendens sterk na vore. Daar was dus ’n volgehoue tendens van uitsluiting teenwoordig in die volkslewe van Israel wat daarop gestaan het dat die enigste manier waarop hulle hulle roeping as Godsvolk kon uitleef, dié van fisiese afskeiding was, naamlik geen vermenging met die heidennasies nie. Maar, soos bo beskryf, het dit nie altyd in die praktyk gerealiseer nie.

Hierbenewens was daar ook die perspektief van insluiting teenwoordig, hoewel nie altyd so sterk op die voorgrond nie. Dis eerder iets wat aanvanklik slegs “tussen die reëls” voorgekom het, maar gaandeweg traksie gekry het as ’n geldige Goddelike perspektief. So lees ons van God wat aan Abraham, die vader van die gelowiges, sê dat hy enersyds ’n groot nasie sal word, maar andersyds dat deur hom al die volke van die aarde geseën sal wees (Gen 12:2-3). Die nageslag van Abraham – Israel – was dus nie net daar vir en ter wille van hulleself nie, maar ook ter wille van die wêreld. Die hele wêreld word ingesluit by die verbond wat God met Abraham gemaak het. En hierdie perspektief sien mens telkens in die geskiedenis van Israel na die oppervlak tree. Toe Israel deur Moses uit Egipte gelei is na die beloofde land toe, was daar ook ’n menigte mense van ander afkoms wat met hulle saamgetrek het (Eks 12:38). (Selfs Moses was met ’n Kussitiese vrou getroud [onder andere], ’n verbintenis waaroor hy verkwalik is deur sy suster en broer, Num 12.) Maar solank hierdie vreemdelinge tussen Israel besny is en die gebruike van Israel nagekom het, is hulle opgeneem as volwaardige Israeliete (Eks 12:48-49). Vreemdelinge het dus beskerming geniet en mag nie verdruk geword het nie (Eks 23:9; Lev 19:33-34). En toe die Israeliete Jerigo ingeneem het, is Ragab, ’n prostituut van Jerigo, en haar familie gespaar en opgeneem as deel van die Israeliete (Jos 6:25). Later is Ragab met Salmon getroud en het sy so ook een van die voorouers van Jesus geword (Matt 1:5). Verder, hoewel Ammoniete en Moabiete blykbaar nie lid van die Israelitiese gemeente kon word nie (Deut 23:3), was dit Edomiete en Egiptenare wel beskore (Deut 23:7-8). Tog lees ons later van ’n Moabitiese vrou, Rut, wat met die Israeliet, Boas, getroud is, so die oumagrootjie van koning Dawid geword het (Rut 2:2; 4:10,18-22) en ook opgeneem is in die geslagsregister van Jesus (Matt 1:5).

Verskillende tye en omstandighede het dus verskillende perspektiewe op Israel se verhouding met ander volke na vore gebring. Aanvanklik was dit merendeels individue uit ander volke wat opgeneem is in die Israelitiese gemeenskap, maar gaandeweg het daar ook ’n ander perspektief na vore getree met betrekking tot die nasies se insluiting in die Godsvolk. So lees ons in 1 Kon 8:41-43 hoe Salomo bid dat die Here ook die vreemdelinge wat nie tot Israel behoort nie se gebede sal verhoor sodat al die volke van die aarde die Here se Naam sal ken. En in Jes 56:3-7 word die tempel in Jerusalem as die geloofshuis van al die volke van die wêreld voorgehou. Israel moet as ’t ware soos ’n ligbaken uitstaan waardeur die nasies aangetrek word sodat die roem van God vermeerder kan word (Jes 60:1-7; vgl 42:6; 49:6). En uiteindelik maak die Here vir Hom uit al die nasies en taalgroepe mense bymekaar wat die mag van die Here sal sien en Hom sal dien. So sal daar ’n nuwe hemel en aarde tot stand kom wat in diens van die Here sal staan (Jes 66:18-24).

By terugskou oor insluiting en uitsluiting kan ’n mens sê dat ons in die Ou Testament hoofsaaklik ’n middelpuntsoekende beweging van die nasies na Israel toe het. Israel word voorgehou as ’n bastion van heil, as ’n lig vir die nasies wat die nasies na hom toe aantrek sodat hulle daar heil kan vind. Dis eers in die Nuwe Testament dat daar ook ’n middelpuntvliedende beweging plaasvind, waar die volk van God / die kerk die opdrag ontvang om uit te gaan na die nasies en hulle dissipels te maak sodat die lewende God aanbid kan word (Matt 28:18-20). Maar ook in die Nuwe Testament sou dit nog lank duur voor die insig ten volle deurgebreek het dat God se heil oopstaan vir die hele wêreld en nie beperk is tot ’n enkele nasie, Israel, nie. Die gebeure van Hand 15 bevestig dit. Hier moes die kerk ’n definitiewe besluit neem dat dit nie meer van die heidene wat toetree tot die kerk (wat nog hoofsaaklik uit voormalige Jode bestaan het) verwag sou word om hulle te besny nie. Al wat nodig is, is die geloof in Jesus Christus.

Ten slotte net nog ’n enkele opmerking oor die verhouding tussen insluiting en uitsluiting soos dit die Godsvolk se verhouding tot die heidennasies raak. In die Ou Testament het uitsluiting gedomineer, hoewel daar talle individuele gevalle was waar heidene ingesluit is die Godsvolk, mits hulle die verbondsvereistes nakom. Gaandeweg het daar profetiese vistas geopen van al die nasies wat na Israel stroom en so deel van die Godsvolk word. Dis eers in die Nuwe Testament dat die beweging weg van Israel ontstaan het en die heil wat God bied al minder ’n nasionalistiese inslag gekry het rondom Israel. Tog was die insluiting nooit onvoorwaardelik nie; die voorwaarde was altyd geloof in Jesus Christus en of jy jou onderwerp aan sy leer en lewe, of jy bereid is tot navolgingskap van Jesus. Hy is die bepalende faktor. Hoewel alle nasies dus nou vrye toegang tot God se heil in Christus het (jy hoef nie eers ’n Jood te word, soos in die Ou Testament, om tot die Godsvolk te behoort nie), gaan dit steeds met “uitsluiting” gepaard: wie hulle nie wil onderwerp aan die heerskappy van Christus nie, mag dalk hoor: Gaan weg ek het julle nooit geken nie (Matt 7:21-23). En verder sal die kerk van Jesus altyd ’n onderskeidende lewensuitkyk en -styl hê wat hulle anders maak as die wêreld, maak nie saak in watter gemeenskap die kerk hom bevind nie. Soos Petrus dit stel, met ’n aanhaling van dieselfde teks waarmee oud-Israel hulle van die heidennasies afgeskei het (Eks 19:5-6): “Julle is ’n uitverkore volk, ’n koninklike priesterdom, ’n nasie wat vir God afgesonder is, die eiendomsvolk van God, die volk wat die verlossingsdade moet verkondig van Hom wat julle uit die duisternis geroep het na sy wonderbare lig” (1 Pet 2:9). Daarom, die kerk se lewenswandel moet heilig wees; “wees heilig, want Ek is heilig” (1 Pet 1:15-16).

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl




Die oorblyfsel van Israel

Die oorblyfsel van Israel – Marius Nel

Jan vra:

In die OT lees mens telkens van ‘n “oorblyfsel” van Israel as hulle in ‘n oorlog was of eerder van ‘n bannelingskap vrygelaat word waarmee God dan voortgaan om met hulle te deel. In Romeine 10 sê Paulus dat Israel God se geregtigheid verwerp en hulle eie geregtigheid probeer oprig het met ‘n ywer vir God maar sonder kennis.

vantevore geken het nie verstoot het nie. Elia het hulle destyds by God verklae maar vers 4 sê: Ek het vir Myself 7000 manne soos jy laat oorbly wat hulle knieë voor Baal nie gebuig het nie. Dan vers 5: Net so is daar in die teenwoordige tyd ‘n oorblyfsel, ooreenkomstig die verkiesing van genade, ens.

Vers 25 sê dat die verharding ten dele oor Israel gekom het totdat die volheid van die heidene ingegaan het (v26) en so sal die hele Israel gered word.

Rom 9: 27 : En Jesaja roep oor Israel uit: Al is die getal van die kinders van Israel soos die sand van die see, net die oorblyfsel sal gered word.

Sou mens kon sê dat die “oorblyfsel” waarna Jesaja verwys vooruit wys na die “oorblyfsel” in Romeine 11? Indien so, wie is die oorblyfsel in die teenwoordige tyd” en dan die “hele Israel” wat gered word? In die lig hiervan hoe sal Israel as volk figureer sodra die genadetyd vir die “heidene” tot ‘n einde kom? asb.

Prof Marius Nel antwoord:

 

Prof Marius Nel

 




Wanneer kom Israel tot bekering?

Wanneer kom Israel tot bekering? – Francois Malan

Martin vra:

Ons wil graag weet wanneer en waar Israel tot bekering sal kom.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord: 

Daar is verskillende verklarings vir Romeine 11:25-26. Ek haal hoofsaaklik aan uit Willie Jonker se kommentaar op Romeine.

Die beginwoorde van vers 25 laat merk dat Paulus tans iets baie gewigtigs wil sê. Hy wil aan sy lesers ‘n profetiese waarheid meedeel wat gedeeltelik op Goddelike openbaring berus en gedeeltelik reeds in die geskiedenis merkbaar is. Hy noem dit ‘n verborgenheid, ‘n benaming wat gewoonlik gebruik word vir ‘n waarheid wat tevore verborge was, maar in die loop van God se handelinge met die mense langsamerhand duidelik geword het (vgl. Ef.1:9; 3:3-7; Kol.1:26,ens). Dit is van belang dat Christene uit die heidene hierdie waarheid omtrent Israel sal weet, sodat hulle nie eiewys mag wees nie, d.i. volgens hulle eie insig en wysheid oor Israel sal oordeel nie. Die verborgenheid bestaan dáárin dat die verharding, wat oor Israel gekom het, ten dele is, d.i. dit raak nie die hele Israel nie. Daarby sal die verharding voortduur totdat die volheid van die heidene ingegaan het (die Griekse woord pleroma dui die totale hoeveelheid aan, met klem op die voltooidheid: volle getal, volheid, volledigheid, voltalligheid). Die volheid van die heidene is, net soos die volheid van Israel (die Griekse woord pas dui die totaliteit of volledigheid van enige voorwerp, massa, versameling aan), die volle getal van diegene wat God uit die heidendom verlos. Met ingaan word kennelik bedoel: ingaan in die Koninkryk, deel ontvang van die verlossing. Uit die feit dat die volheid van die heidene seker eers teen die einde van die tye ten volle in die Koninkryk ingebring sal word, mag ons aflei dat Paulus verwag dat die gedeeltelike verharding van Israel sal voortduur tot aan die einde van hierdie bedeling.

26a Met die hele (pas) Israel word dieselfde bedoel as met die volheid (pleroma) van Israel in vers 12 (NAV volle getal), en dié begrip lê in lyn met die begrip volheid (pleroma) van die heidene in vers 25 (NAV volle getal uit die heidennasies). Dit dui Israel as totaliteit aan, Israel soos dit deur God bedoel is om te wees en soos Hy Sy oorspronklike beloftes aan die vaders ten opsigte van hulle waargemaak het. Anders gesê: dit dui die volle getal Israeliete aan wat deur Gods genade gered sal word. Sommige verklaarders meen dat die hele (pas) Israel slaan op die kerk, die geestelike of ware Israel wat uit Jode en bekeerde heidene bestaan. Dié verklaring kan aansluit by die uiteensetting oor die takke van die wilde olyf wat ingeënt word op die mak olyfboom (verse 17,18). Waar Paulus egter nooit die benaming Israel in so ‘n geestelike sin as aanduiding van die kerk gebruik nie, terwyl hierdie hoofstukke spesifiek oor Israel as volk handel, is dit beter om te hou by Israel as volk.

Die woorde ‘en so’ (Grieks houtos met verwysing na wat voorafgaan: so, dus, op die manier) waarmee vers 26 begin, dui daarop dat die hele Israel gered sal word op die wyse wat in vers 25 aangedui is: die gedeeltelike verharding sal oor Israel bly, totdat die volheid van die heidene ingegaan het. Dit beteken nie dat daar dán, nadat die volheid van die heidene ingegaan het, skielik ‘n massabekering van Jode sal plaasvind nie, maar dat die bekering van die Jode só sal plaasvind dat die hele Israel ingebring word terwyl die gedeeltelike verharding voortduur en sommige oortuig word dat die Jesus wat hulle gekruisig het hulle beloofde Messias is. Terwyl sommige verhard bly, kom ander tot bekering. Dit sal so voortduur dwarsdeur die hele tydperk waarin ook die volheid van die heidene ingebring word. Wanneer die volheid van die heidene ingegaan het, sal ook die hele Israel gered wees. Dan is die einde daar. Dan is God se beloftes ten volle vervul. In die lig van Paulus se verkondiging dat die bekering van die heidene Israel jaloers maak, is dit ook duidelik dat die ingaan van die volheid van die heidene die instrument in God se hand is om die hele Israel tot verlossing te lei. (Netsoos die volheid van die heidene nie alle heidene beteken nie, maar die volle getal wat God uit genade red, beteken die volheid van Israel ook nie alle Jode nie, maar die volle getal Jode wat God uit genade red, soos Rom.9:10-13 kras uitgedruk het met slegs een van Rebekka se tweeling vir wie God geroep het sodat die doel van God se keuse sal bly/sodat God se keuse van een seun heeltemal die gevolg sal wees van God se bedoeling; vgl. Rom.9:6).

Die redding geskied slegs deur Christus se offer aan die kruis, en ons verbondenheid aan Hom deur die Heilige Gees wat in ons kom woon en ons oortuig dat Jesus God is wat ons sondes en ons skuld gedra het. Dit geld vir Jode sowel as nie-Jode (Rom.5:1-11; 18-21).

 

Skrywer: Prof Francois Malan




Die Groot Geloofswoordeboek: Israel

Die Groot Geloofswoordeboek: Israel

Israel

Israel is die volk wat die Here uitverkies het om sy volk te wees. Hy sal hulle God wees wat vir hulle sorg, en hulle sy volk wat Hom dien. (*Verbond) Maar daar is misverstande moontlik. Israel was nie ‘n bestaan­de volk wat deur die Here gekies is en wat Hy sy volk gemaak het nie. Daar was glad nie so ‘n volk nie. Hy het Abraham en Sara wat uit die Ooste gekom het, uitgekies om uit hulle vir Hom ‘n nuwe volk voort te bring. En onthou, Hy het gewag tot dit menslik nie meer moontlik was vir hulle om ‘n kind te hê nie. Toe eers is Isak gebore. (*Hoop)

Dit beteken ‘n paar dinge. Soos God die wêreld uit niks geskep het, skep Hy as’t ware uit niks ‘n nuwe volk. Later sal Hy ook “niks” (geen lewe) uit die dood opwek. (*Opstanding)

Die beteken ook dat Israel nie ‘n eie bestaan gehad en daarna toe nog iets bygekry het, naamlik hulle verhouding met God nie. Hulle het net een bestaan gehad: hulle was die volk van God.

Omdat God nie die werk van sy hande laat vaar nie, beteken dit verder dat Hy met sy volk sal aanhou. Hy is geduldig. (Geduld by *God) Dit blyk duidelik uit die dekades, ja, eeue wat Hy volhard om Israel deur die profete tot bekering te roep. Selfs die vreeslike *ballingskap is nie om hulle te vernietig nie, maar om hulle tot besinning te probeer bring. Daarom bring Hy hulle terug en laat hulle oor begin. Die stad en die tempel word herbou.

Dit laat ‘n mens vermoed dat Hy ook tydens en ná die tyd van die Nuwe Testament met hulle sal aanhou. Israel word wel verwerp omdat hulle die *Messias verwerp het (Matt 21:43; Rom 11:15), maar dit beteken net dat hulle uit hul uitsonderingsposisie verwerp is, nie dat die deur van die heil vir hulle toegemaak is nie. As die evangelie na die heidene gaan, is dit juis om Israel jaloers te maak op die feit dat die heidene nou met hulle Messias wegloop, dat die kerk nou vol heidene sit terwyl God alles by Israel begin het. (Israel se toekoms onder *Tekens van die tye)

Hierby moet ons onthou dat die heidene wat tot geloof kom, nie ‘n nuwe volk van God vorm nie, maar op die Israel van die Ou Testament geënt word terwyl die ongelowige Jode takke is wat afgebreek word (Rom 11). Eintlik moet ‘n mens dus ná die dood van Jesus nie meer van die Jode as “Israel” praat as jy met “Israel” bedoel “die volk van God” nie. Die kerk is nou Israel (Gal 6:16), en die kerk bestaan uit alle gelowige Jode én heidene.

Daar is ‘n sin waarin presies dít natuurlik van die begin af die doel van God was. Israel moes die heidene jaloers maak op hulle God. As Israel aan Hom gehoorsaam was, sou Hy hulle só seën dat die heidene na Jerusalem sou stroom om te kom kyk. En só sou alle volke dan die Here in Jerusalem kom dien (Gen 12:3; Jes 2:2-5). Dan sou alle gelowige Jode en heidene saam Israel gevorm het. Deur Israel se ongehoorsaamheid het dit nooit voor die koms van Jesus gebeur nie. En, ironies genoeg, óók deur Israel se ongehoorsaam­heid gebeur dit nou ná die koms van Jesus dat heidene in groot getalle deel word van “Israel” (Rom 11:31).

‘n Mens kry iets van dieselfde beginsel in verband met Abra­ham. Hy word nie langs die pad vervang met ‘n ander voorvader van die gelowiges nie. Hy is die vader van alle gelowiges. Ons word nog altyd ingelyf in God se verbond met hom, want dis die verbond van die genade en die geloof (Rom 4:16). Gelukkig dat dié verbond nooit verander of vervang is nie. (*Abrahamverbond, *Doop)

Daar is dan ook nie in die Nuwe Testament ‘n ander toekoms vir die *Jode as om tot bekering te kom nie. En dit is ons taak as heiden-Christene om hulle jaloers te maak (Rom 11).

Doen jy iets daaraan?

 

Skrywer: Prof Adrio König