Het God die wêreld gemaak? – Coen Slabber

Stephen Hawking, bekende fisikus, het onlangs verklaar: “the universe can and will create itself from nothing.” Een van die redes vir hierdie stelling is dat daar ʼn wet op swaartekrag is. In die proses kom hy in stryd met Sir Isaac Newton, een van die invloedrykste fisici in die geskiedenis van die mensdom. Newton het natuurlik die wet op swaartekrag geformuleer. Hy het daarteen gewaarsku dat ons nie die heelal as ʼn groot masjien, soos ʼn groot horlosie, mag sien nie.

Sir Isaac Newton het gesê: “Gravity explains the motions of the planets, but it cannot explain who set the planets in motion. God governs all things and knows all that is or can be done … This most beautiful system of the sun, planets, and comets, could only proceed from the counsel and dominion of an intelligent Being.”

Hawking sê egter dat spontane skepping die rede is dat daar iets en nie niks is nie – hoekom die heelal daar is. [Hy maak die stellings in ʼn nuwe boek: The Grand Design, wat binnekort gaan verskyn.] “It is not necessary to invoke God to light the blue touch paper (fuse) and set the universe going.”

Hawking is ʼn deïs; hy glo aan die bestaan van ʼn onpersoonlike god slegs op grond van die rede en die natuur. Hy glo glad nie aan ʼn persoonlike God nie.

Soos te verwagte het Hawking se stellings kommentaar van heelwat Christelike apologete en teoloë ontlok. Ek haal ʼn paar van hierdie sienings aan:

• “Science provides us with a wonderful narrative as to how [existence] may happen, but theology addresses the meaning of the narrative.” Denis Alexander van die Faraday Institute for Science and Religion op CNN.
• “Science is about explanation. Religion is about interpretation … Science takes things apart to see how they work. Religion puts things together to see what they mean. They are different intellectual enterprises,”” Hoofrabbi Jonathan Sacks in die Times.
• “A fundamental flaw in this Hawking idea is that God is no longer personal, and yet we human beings are personal. We have a mind, we have a spirit, and you’re attributing the development of the human mind, the human spirit, the minds for that matter we see in the higher animals, the personalities that we see in all of us from completely impersonal soul-less and spirit-less laws of physics. How can the lesser produce the greater?” Hugh Ross , President en stigter van Reasons to Believe in sy bediening se podcast.

Die fisikawette in die natuur is ʼn weerspieëling van God, nie alleen as Skepper van die heelal nie, maar ook as Onderhouer van alles. Omdat slegs uittreksels uit die boek tans beskikbaar is, is dit onmoontlik om op hierdie stadium volledig kommentaar te lewer op Hawking se stellings.

NT Wright het op die BioLogos blog ʼn kort video geplaas oor Genesis  – die impak wat hierdie tekste gehad het op die vroeë Christene. Daarin sê hy onder andere: … the big story which is there is that humans are given their identity as wonderful creatures within a wonderful God-given world.

Die punt wat Genesis wil maak, is nie die ouderdom van die wêreld of die slang wat praat nie. Die punt wat Genesis  wil maak, is dat God die aarde gemaak het en onderhou.

Outeur: Dr Coen Slabber

Esegiël 39 – Marius Nel

Jan Smith vra:

Volgens Esegiël 39 sal Israel vir 7 jaar kan vuurmaak met die verslane leërs se skilde, boë, pyle, knopkieries en spiese. Verder sal hulle die dooies vir 7 maande lank begrawe. Die roofvoëls en wilde diere sal ook na hartelus kan eet. Met die tegnologie wat so gevorder het, kan mens kwalik dink dat oorlog met hierdie tipe wapens gevoer sal word en die lyke van die gevallenes sal seker ook net oor ‘n beperkte gebied versprei lê. Om vir 7 maande lyke wat reeds ontbind/opgevreet is te begrawe klink met in agneming van die reuke, na ‘n taak wat baie gouer afgehandel behoort te word. U kommentaar hieroor sal op prys gestel word.

Antwoord:

Dr Marius Nel antwoord:

Wanneer dit by profesieë kom, is een van die belangrikste verstaansbeginsels om te onthou dat dit met woordspel en beelde werk. Wanneer Esegiël wil verduidelik hoe groot die omvang van die vernietiging was, gebruik dit twee beelde. In albei gevalle gebruik hy die getal 7, wat vir Jode die betekenis van volkomenheid en volledigheid bevat. Op dié manier demonstreer hy dat die vyand volledig verslaan sal word. Beelde in profesieë, wat ‘n vorm van digkuns is, kan derhalwe nie letterlik opgeneem word nie.

Outeur: Dr Marius Nel

Geld in die Bybel – Kobus Kok

Hester Oosthuizen vra:

Hoeveel keer word daar in die Bybel verwys na geld? 2. Is geld die konsep waarna daar die tweede meeste in die Bybel verwys word? 3. Indien wel, na watter konsep word daar die meeste verwys?

Antwoord:

Dr Kobus Kok antwoord:

Die woord “geld” kom ongeveer 140 maal in die Bybel voor:

Gen_17:12; Gen_17:13; Gen_17:23; Gen_17:27; Gen_23:9; Gen_23:13; Gen_23:16; Gen_31:15; Gen_33:19; Gen_42:25; Gen_42:27; Gen_42:28; Gen_42:35; Gen_43:12; Gen_43:15; Gen_43:18; Gen_43:21; Gen_43:22; Gen_43:23; Gen_44:1; Gen_44:2; Gen_44:8; Gen_47:14; Gen_47:15; Gen_47:16; Gen_47:18; Exo_12:44; Exo_21:11; Exo_21:21; Exo_21:30; Exo_21:34; Exo_21:35; Exo_22:7; Exo_22:17; Exo_22:25; Exo_30:16; Lev_22:11; Lev_25:37; Lev_25:51; Lev_27:15; Lev_27:18; Lev_27:19; Num_3:48; Num_3:49; Num_3:50; Num_3:51; Num_18:16; Deu_2:6; Deu_2:28; Deu_14:25; Deu_14:26; Deu_21:14; Deu_23:19; Jdg_5:19; Jdg_16:18; Jdg_17:4; 1Ki_21:2; 1Ki_21:6; 1Ki_21:15; 2Ki_5:26; 2Ki_12:4; 2Ki_12:7; 2Ki_12:8; 2Ki_12:9; 2Ki_12:10; 2Ki_12:11; 2Ki_12:13; 2Ki_12:15; 2Ki_12:16; 2Ki_15:20; 2Ki_22:7; 2Ki_22:9; 2Ki_23:35; 2Ch_24:5; 2Ch_24:11; 2Ch_24:14; 2Ch_34:9; 2Ch_34:14; 2Ch_34:17; Ezr_3:7; Ezr_7:17; Neh_5:4; Neh_5:10; Neh_5:11; Est_4:7; Job_31:39; Job_42:11; Psa_15:5; Pro_7:20; Ecc_7:12; Ecc_10:19; Isa_43:24; Isa_52:3; Isa_55:1; Isa_55:2; Jer_32:9; Jer_32:10; Jer_32:25; Jer_32:44; Lam_5:4; Mic_3:11; Mat_17:24; Mat_17:27; Mat_22:19; Mat_25:18; Mat_25:27; Mat_28:12; Mat_28:15; Mar_6:8; Mar_12:41; Mar_14:11; Luk_9:3; Luk_19:15; Luk_19:23; Luk_22:5; Joh_2:14; Joh_2:15; Act_4:37; Act_7:16; Act_8:18; Act_8:20; Act_24:26; 1Ti_6:10;

Lees gerus die kontekste waarin die tekste voorkom. U moet ook in gedagte hou dat geld soos ons dit vandag ken nie dieselfde in die verskillende fases in die antieke tyd was nie. In die vroeë geskiedenis van die Ou Testament was ruilhandel die toepaslike wyse waarop ekonomiese transaksies in daardie historiese konteks plaasgevind het. Wanneer ons derhalwe verwysings na die woord “geld” op sommige plekke vind, mag dit bloot verwys na items wat geruil word vir mekaar, soos byvoorbeeld wanneer ʼn slaaf verruil word vir ʼn paar kamele. So vroeg as Genesis 42, sien ons dat daar wel van geld sprake is, wat in sakke geplaas kon word. Die verhaal verwys na die geld wat Josef in sy broers se reissakke laat plaas het. In die NT lees ons in Markus 12:41 die verhaal van Jesus wat reg voor die offergawekis in die tempel gaan sit en gekyk het hoe die skare geld in die tempel se skatkis gooi. So gebeur dit die dag dat baie rykes verby gekom het en baie geldstukke in die skatkis gegooi het. Die Griekse woordjie wat vir die geldstukke gebruik word is die woord galkos , wat ‘n koper muntstuk was. Daar kom toe  ʼn arm weduwee en gooi twee geldstukkies in. In die Grieks lees ons dat sy twee leptons ingegooi het. ʼn Lepton was ʼn klein, dun ligte koper muntjie wat ongeveer 1/128ste van ʼn gewone dagloon van ʼn arbeider was. Toe roep Jesus sy dissipels na Hom toe en sê vir hulle: Voorwaar, Ek sê vir julle, hierdie arm weduwee het meer ingegooi as almal wat in die skatkis geld gegooi het. Hulle het almal uit hulle oorvloed ingegooi; maar sy het uit haar gebrek ingegooi alles wat sy gehad het, haar hele lewensonderhoud. Weduwees was die armste van die armstes in die antieke tyd. In kort, hierdie vrou se hart was op die regte plek. Hierdie arm, ou weduwee voldoen aan die eise vir ware dissipelskap.

Teenoor die ongeveer 140 keer wat die woord “geld” in die Bybel voorkom, kom die woord “God”, indien ʼn gewone konkordansie soektog gedoen word, nie minder nie as 4080 maal in die Afrikaanse Ou Vertaling voor in 3549 verse! Dan wonder ons soms waaroor alles gaan – geld wat vergaan, of God wat vir ewig sal bestaan!

Outeur: Dr Kobus Kok

Sleutels wat die antieke wêreld oopsluit (4) – Kobus Kok

Eer en skaamte as die primêre waardes van die antieke tyd

Nou die dag ry ek in Sandton rond. Oral om my sien ek duur luukse motors en advertensies langs die pad wat die belangrike ekonomiese waardes van ons tyd weerspieël. Elke tweede advertensie op die televisie gaan oor beter klere wat jy kan dra, beter parfuum wat jou meer aanloklik gaan maak en ʼn beter motor wat die koppe sal laat draai en jou ouers sal trots maak. In ons tyd en era is die waardes van die ekonomie en alles wat daarmee saamhang soos produksie, konsumpsie, geld en besittings die primêre dryfveer van die meeste mense. Ek onthou hoe ek eendag vir ʼn tiener gevra het wat hy eendag wil studeer. Die tiener het luidkeels verklaar dat hy enige iets sal swot wat hom eendag ryk sal maak. Geld en rykdom is die motivering vir baie mense se gedrag, dit waaraan hulle die meeste energie spandeer. Een van ons vriende het ʼn besigheid en hy is vandag skatryk. Hy het in sy kantoor by die werk ʼn volledig toegeruste badkamer, bed en inloopkas laat bou omdat hy so baie by sy besigheid slaap en nie eens tyd kry om by sy gesin uit te kom nie. Vir baie mense in ons tyd is die ekonomiese waardes die allesoorheersende dryfkrag wat hulle optrede bepaal. Raai wat? Dit was nie altyd so nie. Veral nie in die antieke tyd waarin die Bybel geskryf is nie. Mense het daardie tyd primêr gewerk om hulle oorgeërfde status en eer te behou. Baie besittings het jou nie by implikasie ʼn eervolle persoon gemaak nie. Inteendeel, daar is in die tyd van die Bybel geglo aan die beginsel van beperkte middele (limited good). Die mense wat buitengewoon meer as ander mense besit het, is met agterdog bejeën, aangesien die antieke mense van mening was dat die persoon of groep hulle rykdom bekom ten koste van ander groepe.

In die tyd van Jesus was eer en skaamte die primêre waardes. Eer het ten nouste saamgehang met ʼn persoon se toegeskryfde sosiale waarde as mens en die publieke erkenning daarvan deur ander mense. Teenoor die waarde van eer, het die waarde van skaamte gestaan, wat te make gehad het met ʼn persoon se sensitiwiteit vir hulle openbare reputasie, met ander woorde vir hulle eer. Daarom is die meeste sosiaal-wetenskaplike geleerdes dit eens dat eer en die nastrewing van eer die antieke mens se belangrikste dryfveer in die lewe was. Die groep waaraan die antieke mens behoort het, het ʼn reuse rol gespeel in die eer van ʼn persoon. Die groep se erkenning van die eer van ʼn individu het tot gevolg gehad dat ʼn individu sy groep eerste gestel het en konstant gepoog het om sy goeie naam in stand te hou. Juis om hierdie rede was dit belangrik dat indien jy deel van ʼn groep was, jy deeglik bewus moes wees wat die norme en die reëls van die betrokke groep was, aangesien dislojaliteit aan die groep skaamte oor jou sou bring. Indien dit wel gebeur het dat ʼn individu die groep se reëls oortree het, het dit skaamte oor die groep en die leier van die groep gebring. Swak optrede deur groeplede het dus ʼn negatiewe prentjie van die groep en sy leier(s) geskets. Om hierdie oneer wat oor die groep gekom het reg te stel moes die groep die individu wat die onreg gepleeg het, straf. In sommige gevalle het die straf uitsluiting of uitbanning uit die groep behels. Persone wat deur die groep uitgestoot is het noodwendig ʼn negatiewe sosiale etiket gekry, soos dat hulle ʼn sondaar, gek of dwaas was. In terme van die groep se hantering van mense met etikette was die reël eenvoudig: Sluit hulle uit. Dit het meer as dikwels ʼn sosiale doodsvonnis beteken.

Teen hierdie agtergrond maak baie Bybelse tekste totaal nuwe sin. In die evangelie volgens Johannes 5:19 en verder lees ons die volgende teks (Ou Afrikaanse Vertaling):

Joh 5:19  Jesus het toe geantwoord en vir hulle gesê: Voorwaar, voorwaar Ek sê vir julle, die Seun kan niks uit Homself doen tensy Hy die Vader dit sien doen nie. Want alles wat Hy doen, dit doen die Seun ook net so.

Joh 5:20  Want die Vader het die Seun lief en toon Hom alles wat Hy self doen. En groter werke as hierdie sal Hy Hom toon, sodat julle verwonderd kan wees.

Joh 5:21  Want soos die Vader die dode opwek en lewend maak, so maak ook die Seun lewend wie Hy wil.

Joh 5:22  Want die Vader oordeel ook niemand nie, maar het die hele oordeel aan die Seun gegee,

Joh 5:23  sodat almal die Seun kan eer net soos hulle die Vader eer. Wie die Seun nie eer nie, eer nie die Vader wat Hom gestuur het nie.

Joh 5:24  Voorwaar, voorwaar Ek sê vir julle, wie my woord hoor en Hom glo wat My gestuur het, het die ewige lewe en kom nie in die oordeel nie, maar het oorgegaan uit die dood in die lewe.

Joh 5:25  Voorwaar, voorwaar Ek sê vir julle, daar kom ‘n uur, en dit is nou, wanneer die dode die stem van die Seun van God sal hoor; en die wat dit gehoor het, sal lewe.

Joh 5:26  Want soos die Vader lewe het in Homself, so het Hy aan die Seun ook gegee om lewe in Homself te hê.

Volgens Johannes 5 doen Jesus niks wat hy nie by sy Vader gesien het nie. Jesus “dupliseer” dus die werke van sy Vader. Vir die antieke mense het dit goed sin gemaak en alles van Jesus se eer gesê, aangesien ʼn eervolle seun die voorbeeld van sy vader sou volg. Johannes sê dat Jesus die voorbeeld van sy Vader volg en daarom kan Hy as die ware eervolle Seun van God beskou word. In die Jode se denke het niemand meer eer as God die Vader nie. God is vir die Jode Heilig. Indien Jesus sy eie optrede so verbind aan God en sy karakter, sê Jesus tussen die lyne dat hy ware eer het wat van die mees belangrikste persoon af kom, naamlik God. Jesus gaan dan verder in Johannes 5:23 en vereis dat Hy geëer word. Indien mense eer aan Hom bewys, bewys hulle eer aan sy Vader. Die wat die groep van Jesus verwerp, verwerp dus vir God. Hulle verloor dus hulle eer en word in geestelike skaamte gedompel. Hulle word by implikasie geoordeel, aangesien hulle self hulle rug op God gedraai het. Die wat Jesus as God se Seun eer, ontvang egter die geskenk van lewe.

Outeur: Dr Kobus Kok