Die Groot Geloofswoordeboek: Die Heilige Gees

Heilige Gees

(*Goddelikheid van die Heilige Gees)

• Ou Testament Nuwe Testament

• Ou Testament

Ons kry eintlik twee beskouings oor die verhouding tussen die Gees van God en God in die Ou Testament. Die een is dat die Gees eintlik net die krag van God of God-in-aksie is. Die ander is dat die Gees alreeds ‘n Goddelike Persoon naas God die Vader is.

Die Gees as ‘n Persoon

Kom ons kyk eers na die laaste een: die Gees as ‘n aparte Per­soon naas God. Daar is selfs die gedagte dat ons alreeds die volle Drie-eenheid in Genesis 1 kry. Dink maar aan die “Ons” (1:26), die Gees (1:2), en die woorde (die Woord) wat God spreek as Hy lig maak (1:3). Johannes skryf self ook, met ‘n verwysing na die ewige Seun van God, dat alles deur die Woord geskep is (1:1-3). Daar is in­der­daad uitsprake wat ons kan interpreteer as sou die Gees as ‘n self­standige Persoon naas God optree. Die Gees lei vir Simson (Rig 13:25) en die Gees sal op die *Messias rus en aan Hom wysheid en insig gee, raad en krag, kennis en eerbied vir die Here (Jes 11:2). ‘n Mens kan jou moeilik voorstel dat die Gees net die krag van God is, maar dan wysheid en raad en eerbied aan die Messias gee. Dit is dinge wat ‘n persoon doen. Trouens, hier en daar lyk dit byna of die Gees net ‘n ander benaming vir God is (Ps 139:7 ev; Jes 40:13 ev).

Die Gees as God se krag

Teen hierdie gedagte dat die Gees reeds ‘n aparte Persoon is, is daar twee argumente, en hulle ondersteun die siening dat die Gees van God die krag van God of God-in-aksie is. Die eerste is ‘n aantal uitsprake, en daar is heelwat, wat makliker verstaan kan word as die Gees net die krag van God is. Die Here laat kom ‘n deel van die Gees wat op Moses was, op die 70 wat hom bygestaan het (Num 11:25). Dit kan beswaarlik van ‘n aparte Persoon gesê word dat ‘n deel van Hom op mense kom. Maar dit kan ‘n deel van die krag van God wees. Dit is ‘n tema in Simson se lewe dat die Gees hom sterk maak (Rig 14:6, 19; 15:14). Die Here sal sy Gees in die Israeliete laat ingaan en hulle daardeur in staat stel om sy wet te onderhou (Eseg 36:27). Dink ook aan die Gees wat op of oor die Messias sal kom (Jes 42:1; 61:1). Al hierdie uitsprake pas goed by die gedagte van die Gees as die krag van God.

Die Gees as die krag van God pas ook beter by die feit dat die Jode tot vandag toe nie enigiets oor die Drie-eenheid in die Ou Testament kry nie. Die volle nadruk van die Ou Testament is op die eenheid van God. Dit is juis deel van die boodskap van die Ou Testament teenoor die baie gode van die omringende volke: Net die Here is waarlik God. Waar die *Engel van die Here bespreek word, word ook daarop gewys dat dit nie ‘n voorvorm of voorloper van Jesus is nie. Ons moenie die Nuwe Testament teruglees in die Oue nie. Ons moet die Ou Testament in sy eie reg erken.

Natuurlik kan ons agterna beskou, sê dis nie vreemd nie dat daar hier en daar in die Ou Testament ‘n uitspraak oor die Gees is wat beter verstaan word as die Gees ‘n aparte Goddelike Persoon naas God (die Vader) is. Maar sonder die Nuwe Testament sou niemand op die gedagte van drie Goddelike Persone in een God­delike Wese gekom het nie. (*Drie-eenheid)

Terloops, die meervoud (Ons) van Genesis 1:26 is ‘n pluralis ma­jestatis, ‘n hoogheidsmeervoud. Predikante het in die ou tyd ook so gepraat: “Ons het ‘n beroep gekry.” Die predikantsvrou is nie ook beroep nie. Die predikant was eenvoudig so belang­rik dat hy oor homself in die meervoud gepraat het.

• Nuwe Testament

Wanneer ons by die Nuwe Testament kom, is daar egter nie meer onsekerheid oor die Persoon van die Gees nie. (*Drie-eenheid) Veral in die Evan­gelie van Johannes doen Hy dinge wat net aan ‘n persoon toegeskryf kan word: Hy word ons “voorspraak” of “advokaat” genoem. Hy sal die dissipels leer en herinner aan alles wat Je­sus gesê het. Hy sal bewys dat die wêreld skuldig is. Hy sal die dissipels in die hele waarheid lei en Christus verheerlik (Joh 14:26; 16:7-15). Al hierdie, en nog baie ander dinge, herinner ons aan ‘n persoon, en nie net aan ‘n krag nie.

Die Gees in die lewe van Jesus

Wat die werk van die Gees betref, moet die Nuwe Testament in twee dele verdeel word: voor Pinkster en na Pinkster. Voor Pinkster gaan dit eintlik om die bediening van Jesus, maar die Gees speel ‘n belangrike rol daarin. Veral Lukas wys op die ini­siatief wat die Gees in die lewe van Jesus geneem het. Die Heilige Gees is by die geboorte van Jesus betrokke, Elisabet is met die Gees vervul, Sagaria is met die Gees vervul, Johannes die Doper word sterk deur die Gees, Simeon word deur die Gees na die tempel gelei, Johan­nes kondig aan dat Jesus met die Gees sal doop, die Gees daal by die doop op Jesus neer, Jesus kom vol van die Gees van die Jordaan af terug en word deur die Gees na die woestyn gelei om deur die duiwel versoek te word, Hy kom vol van die krag van die Gees terug van die woestyn af en gaan na Galilea toe (Luk 1:35, 41, 67, 80; 2:27; 3:16, 22; 4:1, 14). Dis merkwaardig dat Lukas hierna in die res van sy Evangelie net twee keer na die Heilige Gees verwys. Dis of hy in die eerste vier hoofstukke, waar alles begin het, hard wou uitroep: “Die Gees is in sy volheid in die bediening van Jesus betrokke. Alles wat verder volg, staan onder sy leiding.”

Jesus in die werk van die Gees

‘n Mens sou van Jesus se aardse bediening kon sê: “Die Gees het deur Jesus gewerk.” En dan na Pinkster: “Jesus werk deur die Gees.” Want soos die Gees absoluut teenwoordig was en ini­siatief ge­neem het tydens Jesus se aardse bediening, neem Jesus inisia­tief in die werk van die Gees. Dit is Jesus wat die Gees stuur, Jesus voeg daagliks dié wat gered is by die gemeente (Joh 16:7; Hand 2:47); trouens, die prediking van die apostels is son­der meer: Jesus. Ontleed elke preek van Petrus en Paulus (Hand 2; 3; 4; 5; 10; 13; 17). Die tema is Jesus wat opgestaan het.

Dit is dus heeltemal verkeerd om ‘n soort spanning tussen Je­sus en die Gees te skep. Dis nie so dat Jesus as’t ware die inleiding was, maar dat ons nou by die eintlike saak kom as ons die Gees ont­vang nie. Die Gees kom Christus verheerlik (Joh 16:14).

Andersyds sê sommige te maklik dat die *Pinksterkerke en die *Charismatiese kerke eensydig die Gees beklemtoon. (*Four Square Gospel)

Die groot werk van die Gees lê in die toepassing van die werk van Christus. Christus het vir ons die heil verdien, en die Gees kom dra dit in ons lewe in. Hy kom vorm die liggaam van Christus en kom sy bruid voorberei. Die *gawes van die Gees, die *vrug van die Gees, en die *heilsweg is alles die werk van die Gees.

Daar word soms gesê dat ons in die belydenis van die kerk die Gees verwaarloos. Ons bely in die *Apostoliese Geloofsbelydenis ‘n hele aantal dinge van Jesus, maar niks van die Gees nie, net die woorde: “Ek glo in die Heilige Gees.” Maar dis ‘n misverstand. Alles wat daarna kom, is sy werk: die kerk, die gemeenskap van die heiliges, die vergifnis van sonde, die opstanding, die ewige lewe.

Die een groot verskil tussen die Gees in die Ou Testament en in die Nuwe is dat die Gees terloops in die Oue optree, maar in die Nuwe in die gemeente woon. Dis iets van ‘n vooruitgryping na God wat op die nuwe aarde by sy kinders kom woon. (*Doop met die Heilige Gees)

Skuldig: Prof Adrio König

Neerval onder die Heilige Gees – Marius Nel

Melda vra:

Ek wil graag weet – die omval van mense tydens ‘n diens of byeenkoms. Ek hoor hul sê dis wonderlik. Dit klink of dit gaan oor hulself, want as die Heilige Gees jou aanraak gaan dit tog lei tot gehoorsaamheid en diens. Sê asb as ek verkeerd is.

Antwoord:

Dr Marius Nel antwoord:

Dit gebeur soms, by uitsondering, dat die krag van die Heilige Gees oor mense kom en hulle neerval. In daardie oomblikke beleef hulle die teenwoordigheid van die Here op ‘n besondere wyse, soos dikwels met mense gebeur wanneer hulle bid, in ‘n erediens is of in die natuur sit.

Die toets is, soos u tereg sê, of dit ‘n lewensveranderende ervaring is. Anders is dit verseker nie die Gees wat werk nie, want die Gees maak heilig en jou lewe dra die vrug van die Gees indien die Gees oor jou gekom het.

Wat saak maak, na my opinie, is nie om na ‘n ervaring te soek nie, maar na God. Hy ontmoet elke mens op ‘n unieke wyse, en dikwels in aansluiting by ‘n mens se temperament.

Outeur: Dr. Marius Nel

Ontvangs van die Heilige Gees (2) – Jan van der Watt

Naomi vra;

Hoe werk die ontvangs van die Heilige Gees volgens sekere gedeeltes in Handelinge?

* Handelinge 2: Die apostels was almal gelowig, maar het met Pinkster eers die Heilige Gees ontvang.

* Handelinge 8:12-14 – die apostels kom eers later en gee die Heilige Gees.

* In Handelinge 9 kom Paulus tot bekering oppad na Damaskus en eers nadat Ananias hom die hande opgelê het (vers 17) het hy die Gees ontvang.

* Handelinge 19 – daar kry mense eers die Gees later.

[Vraag verkort.]

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die vrae sny aan by verskillende fasette van die werk van die Heilige Gees en wanneer die Gees ontvang word. In een van ons ander artikels is daar geskryf dat as mens ʼn kind van die Here word, dit deur die werk van die Gees is (1 Korintiërs 2:1-5, of Johannes 3:1-8). Paulus sê ook dat as mens ʼn Christen is, is jy die tempel van die Heilige Gees (1 Korintiërs 3:16). Die Gees is in jou. In Handelinge, wat deur Lukas geskryf is, word daar van die koms van die Gees gepraat en dan lyk dit of die bekering en die verkryging van die Gees twee verskillende sake is, hoewel daar ook dikwels gesê word dat met die doop mense die Gees ontvang (sien die ander artikels op www.bybelkennis.co.za).

ʼn Basiese beginsel vir die verstaan van die teks van die Bybel (en enige ander teks) is om tekste binne konteks te lees en te probeer vasstel wat die skrywer met wat hy sê probeer kommunikeer. Handelinge is die boek wat vertel hoe die kerk in die era van die Heilige Gees inbeweeg (Handelinge 1:8) en daarom word daar baie oor die Gees geskryf. Die vraer verwys na van die gedeeltes.

a) Waarom het die dissipels eers die Gees gekry nadat hulle reeds in Jesus geglo het. Ons moet onthou dat Pinksterdag die nuwe era van die Gees ingelei het. Voor die tyd (in die Ou Testament) was die Gees nie op ʼn spesiale manier op alle mense nie. Die Gees was net spesiaal op die mense wat vir God spesiale opdragte moes uitvoer, soos die koning of profeet. Die Gees het dan om die persoon gekom, die persoon krag gegee om die taak te verrig. Dit was nie vir almal beskore nie, maar  net vir party. So kom die Heilige Gees ook op Jesus by sy doop (sien al die doopverhale) om aan te dui dat sy tyd vir sy spesiale opdrag in die wêreld aangebreek het. Met Pinksterdag verander alles – nou kom die Heilige Gees nie net na seker mense nie, maar na almal. Elkeen wat gelowig is gaan van nou af die Heilige Gees hê, nie net die mense met spesiale opdragte nie. Eintlik werk dit selfs anders om: omdat elke gelowige die Heilige Gees van nou af op ʼn spesiale manier gaan kry, is almal nou spesiaal. Almal kan nou die Woord van die Here verkondig, vir ander bid, ens. Van die kerke vandag sê alle gelowiges is nou priesters, profete en konings – juis die mense wat in die ou bedeling voor Pinkster die Gees op ʼn spesiale manier gekry het. Hierdie was ʼn spesiale unieke geleentheid wat ʼn nuwe era ingelei het en kan dus nie gebruik word om te sê dat die Gees kom eers later na die bekering in mense nie. Die gedeelte wil juis sê dat die Gees nou vir almal daar is.

b) Handelinge 8:4-25 moet baie mooi gelees word. Die Evangelie brei nou uit na Samaria toe. Die uitbreiding is suksesvol en mense begin in die Evangelie belang te stel. Die Gees werk dus onder hulle. Dit verhaal gaan egter nie primêr daarom nie, maar om iets anders: ons kry Simon die towenaar daar wat die ‘Groot krag van God’ (Handelinge  8:10) genoem word. Die hele verhaal gaan dus oor die vraag: wie het werklik die krag van God? Kom die krag deur die apostels of deur Simon? Onthou, hierdie was die eerste uitbreidings na Samaria en daar was Simon die GROOT man met krag. Kan die Evangelie in so situasie iets beters of sterkers bring? Die verhaal van Simon antwoord die vraag. Die apostels is dus soontoe om aan ‘die stryd van die Kragte’ te gaan meedoen. Die ‘bekeringsproses’ is dus eers heeltemal voltooi toe hulle die Gees aan die mense gee. Dit beteken nie dat die Gees nie voorheen in hulle gewerk het nie. Dat dit so is, blyk uit Simon se situasie – hy het ook gelowige geword (Handelinge 8:13) maar uit die res van die verhaal blyk dit dat dit nog nie eg was nie. Hy wil die Gees koop waarmee die skrywer wil sê dat Simon nog nie werklik gelowig was nie. Om weereens uit die verhaal te wil aflei dat die Gees eers later kom is om die verhaal en wat Lukas met die verhaal wil sê verkeerd te lees. Hy gebruik die verhaal om te wys dat die Heilige Gees sterker is as ander magte – dit wil die verhaal sê en nie dat mens sonder die Gees tot bekering kan kom nie. Inteendeel, die besit van die Gees maak deel van jou Chistenwees uit. Dit het Simon gou agtergekom.

c) Die verhaal van Paulus in Handelinge 9 bevestig wat in die ander artikels en hierbo genoem word. Die Here was met Paulus besig en die oomblik toe hy die ‘familie van God’ binnekom (Ananias doop hom) en hy die grens na die Christendom oorsteek, het hy alles ontvang wat die Christendom bied, ook die Heilige Gees. So het die krag van God ook sy krag geword.

d) Die verhaal in Handelinge 19 van die mense wat met Johannes se doop gedoop is en nie eers van die Gees geweet het nie, is ook ʼn spesiale verhaal wat wil illustreer dat daar in die vroeë sendingtyd (waaroor Handelinge gaan) groepe was wat gehoor het die klok lui, maar nie seker was waar die bel hang nie. Hulle het soort van ʼn idee gehad, maar nie die hele idee nie. Paulus kom dus en voltooi die proses deur hulle in die hoofstroom van die Christendom te verwelkom. Dit is die plek waar die Gees werk. Nou, nadat hulle die Gees gekry het, het hulle ook deel aan die familie van God. Hulle oorgang na die Christendom is dus voltooi. Die verhale, soos hierdie een en die hierbo, gee dus vir ons kykies in hoe die Christendom in ʼn onbekende en heidense wêreld inbeweeg het. Daar was mense wat net stukkies van die Evangelie gehoor het, ander wat meegegaan het, maar nie heeltemal Christene was nie en gehoop het om krag te kry wat hulle kon misbruik, ens. Dat die Gees vooraf in hulle gewerk het om hulle gereed te maak vir hulle ontvangs in die familie van God hoef nie betwyfel te word nie. Dat elkeen van hierdie voorbeelde hierbo wys dat gelowiges wat aan God behoort die Gees het, is ook nie te betwyfel nie. Die vraag is wel of die spesiale ervaring iets ekstra is wat nog moet gebeur nadat jy gelowig geword het – is dit fase 2?

As ons Bybel lees, moet ons onthou ons werk nie net met party verse nie – ons werk met die hele Nuwe Testament. In die res van die boeke, Johannes (kyk Johannes 14-16 en 1 Johannes 2), 1 Korintiërs, Romeine (veral hoofstuk 8) sien ons duidelik dat gelowiges die Gees het. Daar het duisende mense tot bekering gekom en ons het in Handelinge maar ʼn paar gevalle waar die Gees so spesiaal op mense gekom het. En in feitlik al die gevalle was dit uitsonderings of spesiale situasies. Ons moet dit nou nie as norm teen al die ander getuienis in die Bybel vir die feit dat gelowiges die Gees het, gebruik nie. Dat daar wel spesiale ervaring is, hoef niemand te betwyfel nie. Maar om af te lei dat as daar nie spesiale ervarings is nie die persoon nie ʼn gelowige is nie of nie die Gees het nie, sou eenvoudig beteken om die kat aan die stert beet te hê.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Ontvangs van die Heilige Gees – Jan van der Watt

Ria vra:

Nou is my vraag: hoekom het ek nie die Heilige Gees geontvang nie? Ek wou so graag en het God gevra. Is ek dan nog nie heeltemal reg om dit te ontvang nie? Ek weet ek ken nie die Bybel nie maar ek GLO in GOD en weet hy is ons almagtige en enigste Here.

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hierdie is nie ʼn vraag wat ʼn mens oor langafstand epos lekker kan beantwoord nie. Daar kan wel ʼn paar algemene opmerkings gemaak word.

1.       Alle Christene het die Heilige Gees, dit leer ons baie duidelik op baie plekke in die Bybel (1 Korintiërs 2:1-5 – die Gees is die een wat ons Christene maak en dan is ons tempels van God – 1 Korintiërs 3:16; Johannes 14:16-17; 15:26). Ons hoef nie die Heilige Gees spesiaal te ontvang asof ons nie die Gees het as ons Christene is nie.

2.       Die tweede belangrike ding is dat dit nie vir ons is om te besluit wie die Gees kry nie. Mense is nie die uitdelers van die Gees nie. Net God is en daarom kan mense nie daaroor besluit nie. Ek is dus bietjie versigtig vir mense wat hulleself in die posisie stel om goddelike besluite of dade te doen.

Derdens moet ons onthou dat ons verhouding met die Gees ʼn verhouding is en ons almal weet hoe verhoudings werk. Soms gaan dit beter as ander kere. Soms is/voel jy nader aan jou man of vrou as ander kere. So is dit met die Heilige Gees se verhouding ook. Soms dwaal ons bietjie en gee nie genoeg aandag aan ons stiltetyd en die ontwikkeling van ons verhouding met die Gees nie. Dan kom ons in die moeilikheid, want ons verhouding met die Gees stomp af. Ander kere voel ons weer baie nader aan die Gees en is dit byna asof die Gees ons hele lewe vervul. Dit hang met ander woorde ook bietjie af van hoe ons voel of die situasie reg is, net soos met ʼn gewone verhouding. Tog, as ʼn mens ver van die Here af voel, moet jy nie dink Hy is weg of het jou verlaat nie. So vinnig eindig ʼn verhouding nie. Jy moet Hom dan in gebed en toewyding van voor af soek.

Outeur: Prof Jan van der Watt