Lig in Genesis 1 – Marius Nel

Annalize vra:

Genesis 1. Die Skepping: Na watter lig verwys die Bybel toe God sê: “Laat daar lig wees”, want die son, maan en sterre is eers later gemaak.

Antwoord:

Dr. Marius Nel antwoord:

Meeste Ou Testamentici beskou die verwysing na lig voordat die son en maan geskep word, as deel van ‘n polemiek met mense wat die son en maan aanbid het. In Israel kry ons ook dié verskynsel; gaan kyk gerus hoe Esegiël vertel hoe Judese priesters voor die son en maan buig. Nou sê Genesis 1 dat God eers lig gemaak het. Hy is die Bron van lig. En dié lig word dan later weerkaats deur sterre wat Hy skep. Jy kan nie die son aanbid nie, omdat dit nie die bron van lig is nie. Israel se God is die Bron, en Hy alleen behoort aanbid te word.

Skrywer: Dr Marius Nel

Skatte in die hemel (2) – Dirk Venter

Helga vra:

Goeie dag, Dankie vir so unieke webblad! Ek moet met klein kindertjies tussen 2 – 7 jaar ‘n lessie doen oor skatte in die hemel bymekaar maak. Is die skatte op hulle vlak meer, liefde te wys, mededeelsaamheid, getrouheid aan God. Hoe verduidelik mens so iets aan klein kindertjies?

Antwoord:

Ds. Dirk Venter antwoord:

Die teksgedeelte waarna hier verwys word is Matteus 6:19-21 – ^19 “Moenie vir julle skatte op aarde bymekaarmaak waar mot en roes dit verniel en waar diewe inbreek en dit steel nie. ^20 Maak vir julle skatte in die hemel bymekaar, waar mot en roes dit nie verniel nie en waar diewe nie inbreek en dit steel nie. ^21 Waar jou skat is, daar sal jou hart ook wees.“

‘n Belangrike ander teksgedeelte wat ook na ‘n skat in die hemel verwys (en dus ook meer lig op die bostaande teksgedeelte kan werp), is Matteus 19:16-22 (die ryk jongman wat nie al sy aardse skatte aan die armes wou gee om dan vir Jesus te begin volg nie; ook in Markus 10:17-31 en Lukas 18:18-30). Matteus 13:44, waar die koninkryk van die hemel self met ‘n skat in ‘n saailand vergelyk word, is ook ‘n verwante beeld. Laastens verwys Jakobus 5:1-6 en 1 Timoteus 6:17-19 ook na hierdie uitspraak van Jesus en help dit ons om dit reg uit te lê.

Ons neem Matteus 6:19-21 as vertrekpunt. Daar word ‘n onderskeid getref tussen “skatte op aarde” en “skatte in die hemel”. Die groot verskil tussen die twee is dat “skatte in die hemel” ewigdurend is, terwyl “skatte op aarde” tydelik hou. Waardevolle klere kan deur motte beskadig word, waardevolle ysterware kan deur roes verniel word en ander waardevolle items, soos byvoorbeeld juweliersware of goud, kan deur diewe gesteel word. Dit maak baie meer sin om jou “skatte” op ‘n plek te hê waar dit gaan hou, eerder as waar dit gaan verniel of gesteel kan word – dus: kry skatte in die hemel.

Die vraag is egter: wat is hierdie skatte en wanneer maak ‘n mens hulle vir jouself bymekaar? Om dit te kan beantwoord, moet ons na die groter konteks kyk waarbinne Matteus 6:19-21 staan, naamlik die hele Matteus 6. “Skatte” wat bymekaar gemaak word, verwys in hierdie konteks na die beloning wat ‘n mens ontvang vir die goeie dade wat jy as gelowige doen. Matteus 6:1 dui ons in hierdie rigting: “Moenie julle godsdienstige pligte in die openbaar nakom om deur mense gesien te word nie, want dan kry julle geen beloning van julle Vader wat in die hemel is nie.” Hierna word daar drie voorbeelde van “godsdienstige pligte” oftewel “goeie werke” genoem, wat mense soms in die publiek sal doen om daarvoor geëer te word deur ander mense: hulp aan armes (6:2-4) gebed (6:5-15) en vas (6:16-18). Telkens sê Jesus dat skynheiliges, wat hierdie dinge doen om daarvoor geprys te word, reeds hulle beloning ontvang het in die vorm van dié lof wat mense hulle gebring het (6:2, 5, 16). Die regte manier van doen is om hierdie goeie dade eerder te doen sonder dat ander daarvan weet, omdat jy nie verwag dat mense jou daarvoor moet eer of beloon nie. As dít jou gesindheid is, sal die Vader Self jou daarvoor beloon (6:4, 6, 18). 

Gevolglik gaan Matteus 6:25-34 ook voort om ons te wys op die regte fokus van ons lewens – nie die verganklike dinge van hierdie aardse lewe nie, want God sal daarvoor sorg! Ons eerste prioriteit moet wees om God se koninkryk te bevorder en sy wil te doen. So dien ons vir God en nie vir Mammon (rykdom) nie (Matteus 6:24). Ons harde werk (“goeie werke”) word dus gedoen in diens van God en sy koninkryk, nie in diens van ons eie bankbalans (“skatte op aarde”) nie. (Dit beteken natuurlik nie dat ons nie spaarsamig moet wees, voorsiening moet maak vir aftrede ens. nie, maar dat God se wil en koninkryk selfs vir ons ‘n hoër prioriteit moet wees. As ons dan moet kies tussen gehoorsaamheid aan God en ‘n paar ekstra rand in die bank, sal ons eerder gehoorsaam aan God wees as om bv geld te maak op ‘n oneerlike manier of om mense te na kom deur iets van hulle te weerhou wat jy eintlik kon gegee het – vgl Jakobus 5:1-6.)

 Die agtergrond waarteen die Matteus 6 teks oor skatte in die hemel gelees moet word, is dus dat God van ons verwag om goeie werke te doen, maar met die regte motief. Ons motief moet wees dat ons ons beloning eendag van God Self verwag – nie dat ons nou deur mense geëer of (fisies) beloon wil word, of omdat ons ryk wil word nie. God se beloning is ewigdurend, terwyl die belonings wat ons in hierdie lewe kan ontvang, of dit nou in die vorm van eer of ander skatte is, ten beste tydelik is.

 Wat ons moet doen om deur God in die hemel beloon te word met ewigdurende skatte, is om “ryk te wees in goeie dade” (1 Timoteus 6:18), insluitende: vrygewigheid, mededeelsaamheid, deur reg te laat geskied aan jou medemense (bv aan jou werknemers deur hulle te betaal wat hulle toekom wanneer dit hulle toekom), deur goed te wees vir armes ens. Let daarop dat die teksgedeeltes wat hieroor handel dikwels die weggee van jou aardse besittings ten bate van ander, koppel aan die ontvang van ‘n beloning in die ewigheid vanaf die Vader. Om te kan gee is deel van wat dit beteken om dienaar van God te wees – daarteenoor kan ‘n dienaar van die geldgod nie geld of besittings weggee nie.

 ‘n Voorstel in verband met ‘n manier om dit aan klein kinders te verduidelik, is om dit baie prakties te probeer maak. Dink aan ‘n eenvoudige takie wat hulle moet doen met die oog daarop om daarvoor beloon te word, soos bv. om ‘n prentjie in te kleur van iemand wat iemand anders help. Wanneer hulle klaar is, kan hulle kies tussen twee soorte belonings: een wat hulle dadelik kan kry, sigbaar en aanloklik, miskien lekkers wat hulle sommer vinnig kan opeet; en ‘n ander waarvoor hulle sal moet wag tot later, iewers weggesteek en hulle mag nie weet wat dit is nie, miskien ‘n klein speeldingetjie wat nie dadelik opgebruik gaan word nie maar (langer) gaan hou. (Die onsigbare beloning moet beter wees as die een wat hulle dadelik kan kry, maar moenie vir hulle sê wat dit gaan wees nie). Laat hulle hulle keuse maak (tussen dadelik of later), en gee dan vir dié wat dadelik beloon wou word hulle prysie. Verduidelik dan die teksgedeelte van die skatte in die hemel en dat dit beter is om te werk vir die belonings wat God hierna in die ewige lewe vir ons gaan gee as om jou lewe toe te wy aan die bymekaarmaak van skatte hier op aarde, wat in elk geval tydelik is en gaan vergaan (soos ‘n lekkertjie wat klaar opgeëet is). ‘n Mens kry wel nie die plesier om dadelik beloon te word nie, maar God se skatte is beter en dit hou, daarom is dit die moeite werd om nou daarvoor te werk, al moet jy wag om dit eendag in die hemel te kry. Verduidelik ook voorbeelde van hoe die goeie werke lyk wat deur God beloon sal word, bv vrygewigheid ens. Stel die uitdaging aan dié wat reeds lekkers gekry het om dit met die ander te deel. Gee dan vir dié wat bereid was om te wag en vir die wat bereid was om hul lekkers te deel, hulle groter, meer langdurige prysies. Dit mag dalk vir dié wat nie wou deel nie ‘n ongemaklike maar durende lewenslessie wees: om nie vas te klou aan goed wat nou bevredig nie, maar die oog op die hemelse prys in te stel!

Skrywer: Ds Dirk Venter

Die Groot Geloofswoordeboek: Heiliges

Heiliges

Die Christene word in die Bybel “heiliges” genoem. (*Heilig, *Heili­ging) In moderne vertalings is dit gewoonlik vertaal met iets soos: mense wat aan God behoort, of mense wat vir God afgesonder is. In ons kerklike taal kry ons dit in die geloofsbelydenis (“Ek glo aan die gemeenskap van die heiliges”) of in die uitdrukking: “Die *volharding van die heiliges.”

Hierdie “heiliges” is nie ‘n buitengewone groep Christene wat verder gevorder het as ons gewones nie. Alle mense wat waarlik op Jesus Christus vertrou, is kinders van God of gelowiges. Hulle is ook heiliges, mense wat God vir Homself afgesonder het. Die Hebreeuse en Griekse woorde vir *heilig het ook iets te doen met eenkant sit, opsy sit, beskikbaar wees.

Maar in die geskiedenis van die kerk het daar die gewoonte ont­staan om sekere spesiale mense “heiliges” te noem. In som­mige de­no­minasies word die belangrike Bybelfigure “heiliges” genoem. In Engels kry ons St Paul van Saint Paul. Later het die gebruik ont­wikkel om sekere uitstaande Christene “heiliges” te noem. In die Katolie­ke Kerk kan iemand na sy of haar dood as “heilige” ver­klaar word indien hy of sy aan sekere vereistes voldoen. Die een groot saak is dat die persoon wonderwerke moes gedoen het. Die Ka­to­lieke het allerlei maniere om te bepaal of iets regtig ‘n won­der­werk was.

Vir die meeste Protestante is dit ‘n vreemde saak. Katolieke is egter oortuig dat dit eintlik tot die eer van God is, want dit is sy genade wat die persoon in staat gestel het om ‘n “heilige” te wees. Dit is dus eintlik God wat geëer word as iemand as ‘n heilige verklaar word.

Heiligheidsbeweging • AEB

Hierdie beweging het in Amerika ontstaan in die middel van die negentiende eeu onder invloed van John Wesley se leer oor *hei­ligmaking. Dit het beklemtoon dat ‘n mens na jou bekering ‘n tweede ervaring nodig het, die “*tweede genadewerk” (“Second Bles­sing“). Tydens jou bekering word jou sonde vergewe, maar jy is nog uitgelewer aan jou sondige natuur en die mag van die sonde. Die versoekings het dan nog altyd ‘n aanknopingspunt binne-in jou. Deur die tweede genadewerk word jy vry gemaak van die sondige natuur sodat die versoekings nou net van buite af kan kom, en jy dus baie effektiewer daarteen weerstand kan bied.

Die bekende naam in hierdie verband is AB Simpson. An­drew Murray het self aanknopingspunte by die heiligheidsbewe­ging gehad. In Suid-Afrika is die AEB, dit is die Afrika Evange­lie­se Bond, die beste voorbeeld van die heiligheidsbeweging. Hulle maak ‘n baie sterk bekeringsappèl en volg dit dan op met ‘n op­roep om die Here te vertrou vir die tweede genadewerk. Hulle het ook sterk oortuigings oor *Goddelike genesing, wat ook *Ge­loofsgenesing genoem kan word. Hulle werk interkerklik en werf nie mense vir spesifieke kerke nie.

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Die Heilige Gees

Heilige Gees

(*Goddelikheid van die Heilige Gees)

• Ou Testament Nuwe Testament

• Ou Testament

Ons kry eintlik twee beskouings oor die verhouding tussen die Gees van God en God in die Ou Testament. Die een is dat die Gees eintlik net die krag van God of God-in-aksie is. Die ander is dat die Gees alreeds ‘n Goddelike Persoon naas God die Vader is.

Die Gees as ‘n Persoon

Kom ons kyk eers na die laaste een: die Gees as ‘n aparte Per­soon naas God. Daar is selfs die gedagte dat ons alreeds die volle Drie-eenheid in Genesis 1 kry. Dink maar aan die “Ons” (1:26), die Gees (1:2), en die woorde (die Woord) wat God spreek as Hy lig maak (1:3). Johannes skryf self ook, met ‘n verwysing na die ewige Seun van God, dat alles deur die Woord geskep is (1:1-3). Daar is in­der­daad uitsprake wat ons kan interpreteer as sou die Gees as ‘n self­standige Persoon naas God optree. Die Gees lei vir Simson (Rig 13:25) en die Gees sal op die *Messias rus en aan Hom wysheid en insig gee, raad en krag, kennis en eerbied vir die Here (Jes 11:2). ‘n Mens kan jou moeilik voorstel dat die Gees net die krag van God is, maar dan wysheid en raad en eerbied aan die Messias gee. Dit is dinge wat ‘n persoon doen. Trouens, hier en daar lyk dit byna of die Gees net ‘n ander benaming vir God is (Ps 139:7 ev; Jes 40:13 ev).

Die Gees as God se krag

Teen hierdie gedagte dat die Gees reeds ‘n aparte Persoon is, is daar twee argumente, en hulle ondersteun die siening dat die Gees van God die krag van God of God-in-aksie is. Die eerste is ‘n aantal uitsprake, en daar is heelwat, wat makliker verstaan kan word as die Gees net die krag van God is. Die Here laat kom ‘n deel van die Gees wat op Moses was, op die 70 wat hom bygestaan het (Num 11:25). Dit kan beswaarlik van ‘n aparte Persoon gesê word dat ‘n deel van Hom op mense kom. Maar dit kan ‘n deel van die krag van God wees. Dit is ‘n tema in Simson se lewe dat die Gees hom sterk maak (Rig 14:6, 19; 15:14). Die Here sal sy Gees in die Israeliete laat ingaan en hulle daardeur in staat stel om sy wet te onderhou (Eseg 36:27). Dink ook aan die Gees wat op of oor die Messias sal kom (Jes 42:1; 61:1). Al hierdie uitsprake pas goed by die gedagte van die Gees as die krag van God.

Die Gees as die krag van God pas ook beter by die feit dat die Jode tot vandag toe nie enigiets oor die Drie-eenheid in die Ou Testament kry nie. Die volle nadruk van die Ou Testament is op die eenheid van God. Dit is juis deel van die boodskap van die Ou Testament teenoor die baie gode van die omringende volke: Net die Here is waarlik God. Waar die *Engel van die Here bespreek word, word ook daarop gewys dat dit nie ‘n voorvorm of voorloper van Jesus is nie. Ons moenie die Nuwe Testament teruglees in die Oue nie. Ons moet die Ou Testament in sy eie reg erken.

Natuurlik kan ons agterna beskou, sê dis nie vreemd nie dat daar hier en daar in die Ou Testament ‘n uitspraak oor die Gees is wat beter verstaan word as die Gees ‘n aparte Goddelike Persoon naas God (die Vader) is. Maar sonder die Nuwe Testament sou niemand op die gedagte van drie Goddelike Persone in een God­delike Wese gekom het nie. (*Drie-eenheid)

Terloops, die meervoud (Ons) van Genesis 1:26 is ‘n pluralis ma­jestatis, ‘n hoogheidsmeervoud. Predikante het in die ou tyd ook so gepraat: “Ons het ‘n beroep gekry.” Die predikantsvrou is nie ook beroep nie. Die predikant was eenvoudig so belang­rik dat hy oor homself in die meervoud gepraat het.

• Nuwe Testament

Wanneer ons by die Nuwe Testament kom, is daar egter nie meer onsekerheid oor die Persoon van die Gees nie. (*Drie-eenheid) Veral in die Evan­gelie van Johannes doen Hy dinge wat net aan ‘n persoon toegeskryf kan word: Hy word ons “voorspraak” of “advokaat” genoem. Hy sal die dissipels leer en herinner aan alles wat Je­sus gesê het. Hy sal bewys dat die wêreld skuldig is. Hy sal die dissipels in die hele waarheid lei en Christus verheerlik (Joh 14:26; 16:7-15). Al hierdie, en nog baie ander dinge, herinner ons aan ‘n persoon, en nie net aan ‘n krag nie.

Die Gees in die lewe van Jesus

Wat die werk van die Gees betref, moet die Nuwe Testament in twee dele verdeel word: voor Pinkster en na Pinkster. Voor Pinkster gaan dit eintlik om die bediening van Jesus, maar die Gees speel ‘n belangrike rol daarin. Veral Lukas wys op die ini­siatief wat die Gees in die lewe van Jesus geneem het. Die Heilige Gees is by die geboorte van Jesus betrokke, Elisabet is met die Gees vervul, Sagaria is met die Gees vervul, Johannes die Doper word sterk deur die Gees, Simeon word deur die Gees na die tempel gelei, Johan­nes kondig aan dat Jesus met die Gees sal doop, die Gees daal by die doop op Jesus neer, Jesus kom vol van die Gees van die Jordaan af terug en word deur die Gees na die woestyn gelei om deur die duiwel versoek te word, Hy kom vol van die krag van die Gees terug van die woestyn af en gaan na Galilea toe (Luk 1:35, 41, 67, 80; 2:27; 3:16, 22; 4:1, 14). Dis merkwaardig dat Lukas hierna in die res van sy Evangelie net twee keer na die Heilige Gees verwys. Dis of hy in die eerste vier hoofstukke, waar alles begin het, hard wou uitroep: “Die Gees is in sy volheid in die bediening van Jesus betrokke. Alles wat verder volg, staan onder sy leiding.”

Jesus in die werk van die Gees

‘n Mens sou van Jesus se aardse bediening kon sê: “Die Gees het deur Jesus gewerk.” En dan na Pinkster: “Jesus werk deur die Gees.” Want soos die Gees absoluut teenwoordig was en ini­siatief ge­neem het tydens Jesus se aardse bediening, neem Jesus inisia­tief in die werk van die Gees. Dit is Jesus wat die Gees stuur, Jesus voeg daagliks dié wat gered is by die gemeente (Joh 16:7; Hand 2:47); trouens, die prediking van die apostels is son­der meer: Jesus. Ontleed elke preek van Petrus en Paulus (Hand 2; 3; 4; 5; 10; 13; 17). Die tema is Jesus wat opgestaan het.

Dit is dus heeltemal verkeerd om ‘n soort spanning tussen Je­sus en die Gees te skep. Dis nie so dat Jesus as’t ware die inleiding was, maar dat ons nou by die eintlike saak kom as ons die Gees ont­vang nie. Die Gees kom Christus verheerlik (Joh 16:14).

Andersyds sê sommige te maklik dat die *Pinksterkerke en die *Charismatiese kerke eensydig die Gees beklemtoon. (*Four Square Gospel)

Die groot werk van die Gees lê in die toepassing van die werk van Christus. Christus het vir ons die heil verdien, en die Gees kom dra dit in ons lewe in. Hy kom vorm die liggaam van Christus en kom sy bruid voorberei. Die *gawes van die Gees, die *vrug van die Gees, en die *heilsweg is alles die werk van die Gees.

Daar word soms gesê dat ons in die belydenis van die kerk die Gees verwaarloos. Ons bely in die *Apostoliese Geloofsbelydenis ‘n hele aantal dinge van Jesus, maar niks van die Gees nie, net die woorde: “Ek glo in die Heilige Gees.” Maar dis ‘n misverstand. Alles wat daarna kom, is sy werk: die kerk, die gemeenskap van die heiliges, die vergifnis van sonde, die opstanding, die ewige lewe.

Die een groot verskil tussen die Gees in die Ou Testament en in die Nuwe is dat die Gees terloops in die Oue optree, maar in die Nuwe in die gemeente woon. Dis iets van ‘n vooruitgryping na God wat op die nuwe aarde by sy kinders kom woon. (*Doop met die Heilige Gees)

Skuldig: Prof Adrio König