Het jy geweet? Belastinggaarders en tollenaars
Het jy geweet? Belastinggaarders en tollenaars – Jan van der Watt
Belasting betaal is amper so oud soos die mens self! In Israel was belasting betaal ook iets algemeen. Nog erger – elke keer as ʼn vreemde nasie Israel oorwin het, moes die Israeliete aan daardie oorwinnaar belasting betaal. Geen wonder dat ʼn mens ʼn paar keer van belasting in die Bybel lees nie
Afgesien van tempelbelasting was daar ook ander belasting waarvan die Bybel vertel. Mense moes hulle dienste aanbied (2 Samuel 20:24; 1 Konings 5:13; 2 Kronieke 2:2, 17-18), kos gratis gee (1 Konings 4:7) en dan is daar ook tol van handelaars gevra (1 Konings 10:14-29; 2 Kronieke 9:13-28). Soos reeds gesê, kon vreemde oorheersers ook belasting op volke lê waaroor hulle geheers het. Dit was vir die Jode ’n baie sensitiewe saak dat hulle vir die Romeine belasting moes betaal. Daarom probeer hulle Jesus oor die belasting vasvra (Markus 12:13-17). As Hy sou sê dat ʼn mens nie belasting moes betaal nie, sou die Romeine vir Hom vies gewees het en as Hy gesê het dat ʼn mens wel belasting moes betaal, sou die patriotiese Jode nie tevrede gewees het nie.
ʼn Metode wat die Perse ingevoer het en wat goed gevestig geraak het, was dat die koning van ʼn land aan die onderdrukker ʼn som betaal het. Hy het dan die reg gehad om die geld van elke individuele lid van sy koninkryk te verhaal. So ʼn koning was dan die belastingagent. Dit is ook die sisteem waarop die tollenaars later sou werk, maar met een belangrike verskil. Die reg om belasting in te vorder is aan die hoogste tenderaar gegee. Hy het die geld dan vooruit betaal en moes dan deur die loop van die jaar die geld van die gewone mense terugvorder. Dit het natuurlik tot allerhande misbruike aanleiding gegee. Skelm tollenaars en slegte administrateurs van die konings het dikwels meer ingevorder as wat hulle moes. Immers, alles wat hulle ekstra kon kry, was vir hulle wins. Die gevolg was dat hulle die mense uitgebuit het en daarom was die tollenaars ook so ongewild. Uitbuiting het selfs so ver gegaan dat van die konings belastingbetalers gedwing het om hulle grond vir hom te gee of hulle kinders as slawe te verkoop. Nehemia, byvoorbeeld, het hierdie tipe korrupsie teengestaan tot groot vreugde van die volk (Nehemia 5).
Ons kla dikwels oor belasting, maar luister hierna. Die Romeine het baie verskillende soorte belasting gehad, wat dit vir die gewone mense baie moeilik gemaak het. Hulle het verkoopsbelasting gehad op goedere wat verkoop is, hulle het boedelbelasting gehef, asook vervoerbelasting van goedere wat vervoer moes word. In Jerusalem is daar selfs ‘erfbelasting’ (op elke huis) gehef om die muur van die stad te bou.
Kyk wat moes ʼn gewone inwoner van Palestina aan belasting betaal: Die Romeine het ongeveer 19% van die oes gevat as oesbelasting, 1% van die inkoste van ʼn gesin as gesinsbelasting, 5% verkoopsbelasting, 7% geskenke vir die amptenare en ander vorms van belasting wat op 32% uitwerk. Die Jode 8% op oeste, 1% op die families en 3% offer en ander belasting gehef wat op 12% uitwerk. Dan is daar deur wat ons korrupsie sou noem nog 5% deur die belastinggaarders uit die mense gewurg. Dit beteken dat ʼn gewone Jood 49% van sy inkomste aan die belastinggaarder moes afstaan
Skrywer: Prof Jan van der Watt