Jesus se mensheid – Hermie van Zyl

Anna vra:

In Johannes 20:17 sê Jesus dat Maria nie aan Hom mag vat nie. My vraag is: was Jesus “mens”? Wanneer kon hulle weer aan Hom vat? As hulle glad nie weer aan Hom kon vat nie, hoe het Hy dan tussen die mense beweeg sonder aanraking?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Daar het reeds ‘n volledige verduideliking op Bybelkennis se webblad verskyn oor hoe ons Jesus se woorde aan Maria Magdalena ná sy opstanding: “Moenie My aanraak nie”, moet verstaan. Ek versoek die vraagsteller om eers hierdie verduideliking te lees (soek dit onder “Moenie My aanraak nie”). In onderstaande antwoord gaan ek aanvanklik ‘n kort opsomming gee van genoemde verduideliking en dan handel oor die implikasies wat hierdie gebeure moontlik mag inhou vir Jesus se ware mensheid.

Jesus se woorde aan Maria (“Moenie My aanraak nie”) moet glad nie verstaan word as sou Jesus aanraking vermy het tydens sy aardse bediening, of as sou sy opgestane liggaam oor bepaalde eienskappe beskik het wat dit onwenslik of onbehoorlik vir mense sou maak om Hom aan te raak nie. Jesus se woorde aan Maria het eerder alles te make met die veranderde verhouding tussen Jesus en sy dissipels ná sy opstanding. Hy is nou nie meer hulle aardse leermeester nie, maar die opgestane Here wat opgevaar het na sy Vader. Hy het dus nie, soos in Lasarus se geval, bloot teruggekeer na hierdie lewe en sit nou maar net die aardse verhouding met sy dissipels voort nie. Nee, in die toekoms gaan Hy deur die Gees met hulle wees; dit is dus ‘n voller teenwoordigheid as voorheen. Daarom dat Hy Maria (en daarmee ook die ander volgelinge) daarop attent maak dat hulle Hom nie moet probeer vashou nie, asof hy bloot teruggekeer het na hierdie lewe en alles weer gaan wees soos voorheen. ‘n Nuwe era breek nou aan; die era van Jesus se teenwoordigheid deur die Gees. As teken hiervan blaas Hy op hulle en sê: “Ontvang die Heilige Gees” (Joh 20:22). Laasgenoemde is Johannes se weergawe van die uitstorting van die Heilige Gees, wat Lukas in Handelinge 2 breedvoerig beskryf. Van nou af is Jesus as God die Seun teenwoordig by sy kerk; eintlik is dit God Drie-enig wat nou sy intrek neem by die gelowiges. Enige poging van die dissipels om hierdie voller teenwoordig van Jesus by sy kerk – as deel van die Goddelike Drie-eenheid – te probeer beperk, moet dus vermy word. En dít is in essensie wat Jesus vir Maria probeer sê met sy woorde: “Moenie My vashou nie”. Laasgenoemde is ook ‘n beter vertaling as: “Moenie My aanraak nie.” Want Hy sê daarmee: Moenie My probeer vashou as bloot julle aardse Leermeester nie; Ek is nou die hele kerk se Here en moet al my skape lei as die opgestane Here (Joh 10:16). (Let wel: die Drie-eenheidsgedagte kom nie in soveel woorde voor in die Johannesevangelie – of Nuwe Testament – nie. Die spore daarvan is reeds sigbaar, maar die formulering van die Goddelike Drie-eenheid sou eers heelwat later in die kerk gebeur.)

Wanneer ons Jesus se woorde aan Maria soos hierbo verstaan, word dit duidelik waarom sy woorde geen afbreuk doen aan sy ware mensheid nie, as sou Hy nie ‘n egte, warmbloedige mens gewees het nie en alle kontak en aanraking probeer vermy het. Nie eens ná sy opstanding mag dit so verstaan word nie. Dat Jesus niks teen aanraking het nie, word bevestig wanneer Hy net ‘n bietjie later vir Tomas sê: “Bring jou vinger hier en kyk na my hande; en bring jou hand en steek hom in my sy … ” (Joh 20:27). Die bedoeling is dat Tomas Jesus se verheerlikte liggaam sou aanraak. Jesus was dus nie ‘n spook of ‘n gees nie, en daar was geen sprake daarvan dat sy opgestane liggaam dalk “ontheilig” sou word as Tomas dit aanraak nie. ‘n Verdere aanduiding van Jesus se ware mensheid – selfs ná sy opstanding – is dat Hy saam met sy dissipels geëet het. Dit word geïmpliseer deur Johannes 21:12-15, maar eksplisiet gestel deur Lukas 24:43 as daar staan dat Jesus ‘n stuk vis voor die oë van die dissipels geëet het. Enige gedagte van Jesus wat dalk nie eg mens was nie, selfs na sy opstanding, word hiermee uit die weg geruim. Hierdie gegewens klop ook met wat Paulus in 1 Korintiërs 15 sê oor die verheerlikte liggaam. Hy sê dat in verganklikheid gesaai word, maar in onverganklikheid opgewek word. Tans het ons geen begrip van hierdie “onverganklikheid” nie, maar wat ons wel kan sê, ook op grond van wat ons uit Jesus se opgestane liggaam kan aflei, is dat die verskil tussen die liggame wat ons tans het en as verheerlikte mense sal hê, nie is dat eersgenoemde ‘n egte liggaam is en laasgenoemde nie. Die feit dat Jesus vis eet ná sy opstanding bevestig dit. Die punt is: Jesus het beide in sy aardse lewe en as verheerlikte Here ‘n egte, ware liggaam gehad. So is Hy juis die Eerste uit die dood; wat met Hom gebeur het, is ‘n vooruitskouing van wat met ons as gelowiges ook sal gebeur.

Indien ons terugkeer na die aard van Jesus se aardse liggaam is dit leersaam om kennis te neem van ‘n beweging in die vroeë kerk, genaamd die Gnostiek. Hulle het onder andere Jesus se ware mensheid onder verdenking geplaas. As Seun van God sou Hy dan net ‘n skynliggaam gehad het en sy dood sou ook nie eg gewees het nie, het hulle gesê. Die Evangelies, spesifiek die Johannesevangelie en -briewe, is egter baie eksplisiet oor die feit dat Jesus eg mens was. Johannes maak wel baie van Jesus se Goddelikheid, dat Hy deur die Vader gestuur is (Joh 8:28-29), dat Hy van Bo is (Joh 8:23), en dat Hy in die begin by God was en self ook God was (Joh 1:1). Maar dieselfde Evangelie sê uitdruklik dat die Woord mens geword het (Joh 1:14). In die oorspronklike Grieks word ‘n baie sterk woord hier gebruik. Daar staan dat Hy vlees geword het; dit beklemtoon die feit dat Hy van vlees en bloed was soos enige ander mens. Daar kan dus geen misverstand by die leser wees oor die egtheid van sy mensheid nie. Die eerste Johannesbrief sê dan ook in soveel woorde dat Jesus as die Woord van God so waarlik mens geword het dat die dissipels Hom met hulle eie oë gesien en met hulle hande aan Hom geraak het (1 Joh 1:1). Daar kan dus min twyfel bestaan omtrent sy egte mensheid. Trouens, so eg mens was Jesus dat Hy saam met sy dissipels bruilof gehou het, die water in wyn verander het sodat die gaste vrolik kon wees (Joh 2), en die blinde man se oë aangeraak het nadat Hy klei aangemaak het met sy spoeg (Joh 9). Hy het selfs versoekings ervaar (Matt 4:1-11; Heb 4:15).

Dus, voor en na sy opstanding was Hy eg mens en was aanraking deel van sy menswees. Natuurlik word hiermee nie ontken dat Hy ook waarlik God was en is nie. Dit is trouens die misterie van Jesus, dat Hy as die Godmens ons Middelaar is: waarlik mens en waarlik God.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl