Terug na die Ou Testament: Allerlei (4)

image_pdfimage_print

Terug na die Ou Testament: Allerlei (4) – Adrio König

6.4 Ure, dae, maande, jare, kersfees, verjaarsdae

Kom ons kyk na die ure, dae, maande en jare van die Bybel. Miskien kan dit ons help om oor ons kersfees- en verjaarsdagviering te dink. 

Ure  Waar kom ons vier en twintig-uur indeling van die dag vandaan? In die Bybel kom dit eers baie laat tydens die ballingskap in Babilon voor (Dan 3:6, 15; 4:19, 33; 5:5, King James). Die Bybel het dit dus by die Babiloniërs gekry. Voor die ballingskap het die Bybel ‘n baie eenvoudige dagindeling gehad: Dagbreek (Gen 19:15), oggend, middag, laat middag, aand, nag (Gen 24:11).

 

Maar in die Nuwe Testament het ons skynbaar twee verskillende sisteme om die bepaalde uur van die dag te bereken.

  • Volgens Markus word Jesus die derde uur gekruisig (15:25). 
  • Volgens Lukas duur die verduistering van die sesde uur tot die negende uur (23:44).
  • Maar volgens Johannes gee Pilatus Jesus die sesde uur oor om gekruisig te word (19:14).

 

Iewers pas iets nie. Skynbaar gebruik Johannes ‘n ander tydsberekening as Markus en Lukas. Hulle twee gebruik die tydsberekening van sonop af. Dan is Jesus teen nege uur gekruisig (die derde uur ná sonop) en van twaalf uur af was die verduistering tot drie uur toe.

 

Maar dan het Johannes ‘n ander berekening. Jesus kon nie deur Pilatus oorgegee gewees het drie ure nadat Hy gekruisig is nie. Dit moes lank voor die derde uur, nege uur die oggend, gewees het. Kon dit so vroeg as ses uur gewees het? Volgens Johannes is die Joodse leiers in elk geval vroeg die oggend na Pilatus toe.

 

Maar dan sou dit beteken dat Johannes die tyd van middernag af bereken het. Dan is Jesus ses uur die oggend oorgegee, nege uur gekruisig, twaalf uur het die duisternis gekom tot drie uur toe.

 

Wat nou hier belangrik is, is die feit dat die Bybel se uur-berekening van die Babiloniërs af kom, en vryelik in die Bybel gebruik is. Maar dit was dan ‘n heidense gebruik?

 

Dagname In die Bybel het net een dag ‘n naam gehad: Sabbat. Verder het hulle nommers vir die ander dae gebruik soos “die eerste dag” (na Sabbat), of “die tweede dag” (na Sabbat). Dis moontlik dat ons so ‘n voorbeeld van “die derde dag” het (Joh 2:1).

 

Maandname  Die maande se name is nogal bietjie ingewikkelder.

  • Daar is vier ou Kanaänitiese name wat Israel oorgeneem het: Abib (Eks 13:4), Sif (1 Kon 6:1), Etanim (1 Kon 8:2), Bul (1 Kon 6:38).
  • Later het hierdie name in onbruik geraak en is deur nommers vervang of verduidelik, sodat die maand Sif “die tweede maand” genoem word (1 Kon 6:1; Hag 1:1; 2:1; Sag 1:7; 7:1).
  • Ná die ballingskap het Israel ‘n aantal Babiloniese name aanvaar. Sommige van hulle kom in die Ou Testament voor, en ander nie. Nisan (Neh 2:1), Tammus (Eseg 8:14), Elul (Neh 6:15), Kislef (Neh 1:2), Adar (Esra 6:15). Die name self, en die blote feit dat die meeste van hierdie name eers in Esra en Nehemia voorkom, bevestig dat dit uit Babilon afkomstig is.

 

Dit beteken dat dit skynbaar nie so vreemd in die Bybel is om dinge van heidense oorsprong oor te neem nie. Israel het selfs vir God name van Kanaänitiese gode gebruik soos die  woord El. Ook El Eljon was ‘n heidense godenaam.

 

Moet dit by dagname en maandname en Kersfees juis anders wees?

 

Jare  Die berekening van jare is ook interessant. In die Ou Testament was daar twaalf maande, maar dit was maanmaande. Dit het beteken dat hulle twaalf maande net 354 dae vir ‘n jaar gehad het, sodat hulle elke drie jaar een maand moes byvoeg om by die sonjaar te bly. Hulle het hierdie dertiende maand “die tweede maand Adar” genoem. 

 

Kersfees  Dit is nogal algemeen onder hierdie Christene om nie meer Kersfees te vier nie. Dit sou dan ‘n heidense feesdag gewees het, Christus sou nie op 25 Desember gebore wees nie, en ons sou nooit in die Bybel ‘n opdrag gekry het om sy geboorte te vier nie.

 

Dit is alles waar. Maar hierdie feite kan seker ook anders verstaan word.

 

Seker omtrent alle mense weet al teen hierdie tyd dat Jesus nie op 25 Desember gebore is nie. Trouens die vroeë Christene het dit nog beter geweet as ons. Hulle het in Israel gewoon en geweet 25 Desember is die middel van die winter. Daarom sou die skaapwagters nie in die nag in die oopte by die skape gewees het nie (Luk 2:8ev).

 

Wat die heidense karakter van kersfees betref, is dit ook taamlik algemeen bekend dat dit in die noordelike halfrond die fees was by die draai van die jaar, by die “geboorte” van die nuwe jaar. Hulle was wel ‘n paar dae uit. Die draai is eintlik 22 Desember.

 

Wat doen die Christene toe? Hulle vier op die heidense feesdag ‘n fees vir Jesus. Hulle het dit met ander dinge ook gedoen. Hulle het telkens ‘n heidense tempel oorgeneem en as Christelike kerkgebou gebruik. Is dit nie wonderlik nie! Sê nou ons kan ‘n paar dobbelhuise oorneem en as mega-gemeentes se kerkgeboue inrig! Prys die Here. Wat onder die son kan daarmee verkeerd wees? Dis oorwinnings vir Jesus.

 

Verjaarsdae  Hier en daar is daar nou ook teenstand teen die vier van verjaarsdae. ‘n Mens sien natuurlik op ons kalender wanneer jy verjaar. Maar die argument is nou dat ons kalender die Gregoriaanse kalender is, deur Gregorius ingestel, en dit mag ons nie meer volg nie omdat daar ‘n ander kalender in die Bybel is. Die Bybel het ander dag- en maandname. As ons dan “Bybels” wil wees, moet ons terugkeer na hierdie name. Beide ons dagname en maandname is van heidense oorsprong. Sondag was die dag van die songod, Maandag van die maangod.

 

Hoe moet ons hierop reageer?

 

In die Bybel lees ons van Herodes se verjaarsdagviering (Matt 14:6). Natuurlik is hy en sy feeste geen goeie voorbeeld vir ons nie, maar dis tog seker duidelik dat dit nie net hy sal wees wat in die Bybel sy verjaarsdag gevier het nie. Mense het deurgaans geweet hoe oud hulle is.

 

Maar wat het ons intussen geleer oor die Bybel se gebruik van heidense gegewens? 

  • Ure
  • Maandname. Hulle het sommige van die Kaänaniete en later ander van die Babiloniërs gekry.

 

Hoekom mag ons dit dan nie met Kersfees doen nie, en selfs Goeie Vrydag en Paassondag?

 

Trouens waarom moet ons ‘n opdrag in die Bybel hê om Jesus se geboortedag, of sterfdag, of opwekkingsdag te vier? Daar is ook geen opdrag om die dag van my eie bekering te vier nie. Of my troudag. Ook verkeerd? 

 

Skrywer: Prof Adrio König

 

image_pdfimage_print

You may also like...