Die enigste God word nie voorgeskryf nie (Hoofstuk 45 vers 9 tot 17) – Francois Malan
45:9 -13 Durf julle aan My voorskryf?
Hier word vrae wat Israel sou gestel het deur die Here beantwoord. Hulle verwyt die Here blykbaar oor sy optrede om hulle te red deur die heidense koning Kores. Daarteenoor word die Here se vrymag in die lig gestel.
45:9 Die weë! word uitgespreek oor die nietige mens wat sy Maker verwyt, ‘n potskerf tussen baie potskerwe, wat deur die Here gevorm is soos ‘n pottebakker sy klei vorm tot ‘n unieke sierlike gebruiksvoorwerp (Gen 2:7) en dan sê dat sy Maker geen (kunstenaars) hande het nie. Teenoor die mens is sy Maker absoluut vrymagtig (Rom 9:22).
45:10-11 Die weë word herhaal met ‘n volgende beeld, van ‘n kind wat sy ouers verwyt dat hy/sy gebore is. So is die Here besig om van Israel ‘n nuwe kind te maak. Israel wil volgens sy eie gedagtes en planne gered word op ‘n eg Joodse manier en bevraagteken die lewensvatbaarheid van die Kores-projek van die Here. Israel reken hulle kan die Here se toekomsplanne bevraagteken, en weier omdat dit te onkonvensioneel en skokkend en vernederend is.
Die klei kan nie sy Formeerder verwyt nie, die spermsel kan nie sy vader bevraagteken en die fetus kan nie sy moeder ondervra nie, so kan die ballinge nie die Here van die geskiedenis betwyfel nie. Hy bepaal die gang van die geskiedenis (45:7). In sy hand en in sy beplanning kan hulle verlosser ‘n heiden wees!
Die Heilige van Israel is aan hulle toegewy, hulle Maker is hulle eienaar, Israel kan nie sonder die Here bestaan nie en staan geheel en al onder sy regering. Israel is voorwerp, ontvanger, skepsel, en dit is al. Die Here maak nie sy planne in konsultasie met Israel nie, net so min as in gesprek met die afgode (41:28).
145:12-13 Om al Israel se vrae en proteste stil te maak bevestig die Here: Ek het gemaak…Ek het geskep…Ek het oopgespan…Ek het beveel…Ek het opgewek…Ek sal reguit maak. Die Here se aansprake dat Hy die Skepper is, soos in 44:24-28 wat daar op Kores se roeping uitloop, impliseer ook vir Kores in 45:13 – in die oorspronklike is Kores nie hier genoem nie, maar veronderstel: ‘Ek self het hom opgewek in geregtigheid.’ Die Here sal nie uit Kores as verlosser vir Israel gepraat word nie, net so min as wat Jesus uit sy kruisiging gepraat kon word (Mark 8:31-34). So moet vandag se mense ook nie die Here probeer ompraat uit sy metodes wat vir ons onaanvaarbaar is nie (vgl. Luk 7:23: En geseënd is elkeen wat nie aan My aanstoot neem nie).
Ironies, die heiden Kores gehoorsaam die Here om reg te laat geskied sonder betaling of geskenk en sonder vrae, terwyl die Here se volk Israel teen Hom rebeleer en murmereer. Maar die Here verwyder elke hindernis in Kores se pad om die Here se stad op te bou en die Here se ballinge te bevry. Die Here van die leërskare lei en beheer sy ganse skepping! En Hy bly by sy verbond met Abraham!
Die Here alleen, is God (45:14-17)
45:14 Die heidennasies (verteenwoordig deur drie Afrika nasies) sal met hulle skatte na Israel toe kom; Egipte met die opbrengs van sy landerye, Etiopië met hulle handelswinste, die groot mense van Seba (suide van Etiopië) sal, asof gebind, voor Israel kom buig met die gebed/smeking: Slegs tussen julle is God (ons wil by julle opgeneem word; 44:5); en met (die belydenis:) daar is geen ander God nie (vgl. Hand 8:27-39).
So het Laban getuig (Gen 30:27: ek het agtergekom dat die Here my seën om jou ontwil); en die Egiptenaars in die Rietsee (Eks 14:25: die Here veg vir die Israeliete teen Egipte); die Gibeoniete (Jos 9:24 ons het gehoor dat die Here aan julle die hele land gee). So buig die nasies van die wêreld vandag voor die Lam van God wat op Golgota die sonde van die wêreld weggeneem het (vgl. Joh 12:32-33).
45:15 Die profeet roep uit dat die God van Israel Homself verberg hou, deurdat Hy en sy plan en sy werk verberg is in die sluier van ‘n misterie wat nie deur die menslike verstand deurvors kan word nie (vgl. 40:28 sy insig is ondeurgrondelik; 55:9; Spr 25:2; Rom 11:33; Ef 3:19). Maar in dit alles is Hy vir sy volk hulle Heiland, die Redder uit alle nood, en Hy word geken deur sy onverwagte reddingswerk vir sy volk, deur ‘n hele wêreld te verander. Luther het die verborgenheid van God gesien in sy vrymag, dat sy almag verborge is in die swakheid en kwesbaarheid van die kruis. Dit word nader uitgewerk in 16-17:
45:16-17 In teenstelling met die afgode wat niks kan help nie, hulle makers beskaam en verneder, word Israel deur die Here verlos en dit wel met ‘n ewige verlossing, en sal hulle nie beskaamd word tot in eindelose ewighede nie (1983-vertaling: blywende en nooit). Teenoor die verborge vrymagtige God wat verlos, is die afgode beskikbaar, sigbaar, tasbaar, plooibaar, maar magteloos om te help. Die profeet sien die terugkeer uit die ballingskap as die begin van die nuwe groot heilstyd van die Here wat geen einde het nie.
Skrywer: Prof Francois Malan