Jesus as die ware wynstok (15:1-17)

Jesus as die ware wynstok (15:1-17) – Francois Malan

In die eerste afskeidsrede (hoofstukke 13-14) wou Jesus sy dissipels voorberei vir die verskriklikheid wat op Hom wag, sodat hulle nie hulle geloof in Hom verloor nie. In tweede afskeidsgesprek (hoofstukke 15-16) is die tema die lewendige gemeenskap tussen Christus en sy volgelinge en die betekenis daarvan as die grond vir die bestaan van sy volgelinge. Baie van die temas in 13-14 kom weer voor in 15-16.

15:1 Die vers begin met die laaste ‘Ek is’ gesegde van Jesus in hierdie Evangelie. Dit is die enigste ‘Ek is’ wat uitgebrei word met nog ‘n Persoon: en my Vader is die landbouer’ wat die wingerdstok soos ‘n Vader met liefde versorg. Hoewel Jesus in die voorgrond staan as die ‘ware wingerdstok,’ staan die Vader deurgaans in die agtergrond, in die beeldspraak (vv 2 & 6) en in die gesprek daarna (7-11). Die Seun is die middelaar deur wie die Vader sy woord spreek en sy werke doen (14:10). Die verhouding tussen die Seun en die gelowige is gebou op die liefdesgemeenskap tussen die Vader en die Seun, wat die gelowige deur dié gemeenskap ook aan die Vader verbind (14:10; 17:21-23 dat hulle in Ons een mag wees). Teenoor Israel as God se wingerd wat misluk het (Jesaja 5:1-7; Jer.2:21; Hosea 10:1-2;  Eseg.19:10-14; Ps 80:9-18; Mat. 21:33), is Jesus (nie die gelowiges as sodanig nie) die ware wingerdstok. Hy is nie die stam van die ranke nie, maar die hele wingerdstok. Die gelowiges is in Hom ranke van die wingerdstok, soos die dele van die liggaam in die een liggaam van Christus, in 1 Kor.12:12-27 (Rom.12:4,5). Jesus is die ware wingerdstok wat, anders as Israel, aan God se doel beantwoord.    

15:2-3 ‘Elke loot in My wat nie vrug dra nie, sny Hy af (airei), en elkeen wat vrug dra, snoei Hy (kathairei skoon sny) sodat dit meer vrug kan dra. Julle is alreeds reines (kathairoi), skoon gesnoeides, deur die woord wat Ek vir julle gesê het;’ Let op die woordspel in Grieks tussen afsny, snoei/skoonsny en reines/skoongesnoeides – vgl die verband tussen reiniging deur Jesus se woord, wat hulle ter harte geneem het, en sy verlossende daad aan die kruis, wat met sy voetewassing gesimboliseer is (13:10). Die snoeiproses beteken die loot kan nie volgens sy eie natuur ongerep uitgroei, voortlewe nie; hy word in bedwang gehou, getem en gedissiplineer (dissipel en kind van God soos Jesus; Hebr 5:8) om aan sy goddelike doel te beantwoord; hy moet die vrug van die ware wynstok dra deur geloof en liefdevolle gehoorsaamheid, soos Jesus aan sy Vader (wat ook van Israel gevra is maar nie gegee is nie). Die ongehoorsaamheid, eiewilligheid en verkeerde begeertes en gewoontes moet gesnoei word. 

15:4 ‘Bly in My’ – met groot klem word by die dissipels aangedring om in die nouste gemeenskap met Jesus te bly lewe – en wees verseker, Ek bly in julle! (vgl. Joh. 6:56). Uit God se genade is Jesus self die bron en ondersteuning van ons geloof in Hom, gebou op Jesus se hegte verhouding met die Vader. Slegs in so ‘n noue band met Christus is vrugdra moontlik, soos die beeld van ‘n verdroogde loot, wat van die wingerdstok afgesny is, so duidelik illustreer.

15:5 Verse 2 en 4 word in verse 5 en 6 breër uitgewerk. Die lote word met die gelowiges geïdentifiseer, soos vooraf veronderstel is: ‘Ek, Ek is die wingerdstok, julle die lote.’  ‘Sonder My kan julle nie iets (= volstrek niks) doen nie.’ In gemeenskap met die ‘Ek is’, die wedersydse bly in mekaar, dra ons baie vrug (doen Jesus groter dinge deur ons as die aardse Jesus; 14:12-13) . Sonder Christus, niks; soos Jesus uit sy eie niks kan doen sonder sy Vader nie (Joh. 5:19,30). Soos die Vader deur die Seun werk, so sit Christus sy werk in die wêreld voort deur sy volgelinge.

15:6 Die beeld van God as die die wingerdboer word afgesluit deur wat met die onvrugbare lote gebeur: hulle word weggegooi, verdroog, en bymekaargemaak vir brandhout. Daarmee word hulle nutteloosheid geskilder, en hulle verwerping deur die wingerdboer. Die vraag is wie die ‘iemand’ is wat nie in Jesus bly nie. Die beeld in Eseg.15:1-6 verwys na die inwoners van Jerusalem wat deur die Here verwerp is. Mat.13:30 verwys na mense wat nie in die koninkryk van die hemel opgeneem word nie. Joh. 13 vertel van Judas, in wie die duiwel gevaar het, en wat van Jesus af weggegaan het die nag in. Onvrugbare lote het nie ‘n persoonlike geloofsverbondenheid aan Jesus nie – ‘as iemand nie in My bly nie…’

Skrywer: Prof Francois Malan