Jok Lukas of Paulus? – Kobus Kok
Die teenstelling in Handelinge 9:7 en Handelinge 22:9
Dit is vir my so lekker om te sien dat mense die Bybel so fyn lees. Dit beteken iemand het met hulle hele hart en met passie die Bybel gelees en op ʼn baie interessante teenstelling afgekom wat 90% van ander mense nooit eers gesien of oor gedink het nie. Kom ons begin eers om so bietjie meer te vertel van die skrywer van Handelinge. Daar is verskillende perspektiewe, maar die meeste mense dink dat dit dieselfde skrywer was wat Lukas geskryf het. Daar is op baie vlakke ʼn onderlinge verband tussen Lukas en Handelinge. Dit veronderstel ook die moontlikheid dat dit geskryf is deur iemand wat baie nou aan Paulus gekoppel was en wat self betrokke kon gewees het by die sendingreise van Paulus (vgl. Die “ons” uitsprake” Sien Hand 16:10–17; 20:5–15; 21:1–18; 27:1–28). Baie geleerdes is van mening dat dit ʼn lang tyd ná die dood van Paulus op skrif gestel is.
Die gedeeltes wat ons gaan bestudeer handel oor die bekering van Paulus op die pad na Damaskus. Dit vertel van die dag toe Paulus se ganse lewe tot stilstand geruk is en God deur Sy Gees Paulus se lewe kom aanraak het. Dit kom egter voor asof die verhaal op belangrike punte kontrasterende informasie bied.
Daar is ooglopend, indien mens fyn kyk, ʼn verskil of selfs teenstelling in die bewoording in Handelinge 9:7 en Handelinge 22:9. Kom ons kyk in detail wat die verskille is:
In Handelinge 9:7 vertel die skrywer van Lukas oor die gebeure in die derde persoon. In Handelinge 22:9 plaas die skrywer van Lukas woorde in die mond van Paulus self, of rappoerteer die woorde wat Paulus gespreek het.
In die oorspronklike Grieks is daar duidelike verskille in die woorde wat gebruik word. In Handelinge 9:7 word die woorde ἀκούοντες μὲν τῆς φωνῆς (akoe-ontes [horende] men tes fonês [die stem]) teegekom. In Handelinge 22:9 vind ons die woorde οὐκ ἤκουσαν τοῦ λαλοῦντός μοι (ouk [nie] ekoesan (hulle het gehoor] toe laoentos moi [die een wat pratende was met my]). Die woorde ἀκούοντες (akoe-ontes [horende] en οὐκ ἤκουσαν (ouk ekoesan [nie gehoor]) is ‘n duidelike kontradiksie of teenstelling.
Tog moet mens vra wat die onderliggende betekenis is wat die skrywer van Lukas wil kommunikeer. Lukas het tog die hele boek geskryf en sou mos baie goed geweet het indien hy so ‘n skynbare teenstelling gemaak het. Inteendeel, die Bybel is keer op keer deur die eerste paar eeue oorgeskryf deur verskillende mense en selfs hulle het nie probeer om die teks te korrigeer nie. Ons het baie voorbeelde in die Bybel waar latere scribes probeer het om foute te korrigeer. Vir die antieke mense was hierdie skynbare teenstelling nie ‘n teenstelling nie. Die rede daarvoor was dat hulle almal geweet het wat Lukas wou kommunikeer, naamlik dat die mense wat rondom Paulus gestaan het nie verstaan of begryp het wat gesê word nie. Ons sal vandag nog in ons eie spreektaal sê dat iemand my gehoor het maar dat iemand my nie verstaan het nie. Ons sal ook vir iemand sê dat hulle na ons moet “luister” as ons praat. Hulle “hoor” ons dus, maar hulle “begryp” of verstaan ons nie. Dus, die skynbare teenstelling kan opgelos word indien ons die woorde “hoor”, “begryp”, “verstaan” en “luister” meer genuanseerd gebruik. Die punt wat die skrywer van Lukas wil maak dat die mense wat daar was dalk die lig “gesien” het en die stem “gehoor” het, maar dat niemand van hulle dit “begryp” het nie. Alleen Paulus het geweet wat daar gebeur het, want Paulus het ‘n besondere Openbaring gehad. Almal wat daar teenwoordig was, sou getuig van die feit dat daar wel “iets” gebeur het, maar self het hulle nie presies besef wat aan die gang was nie. Hulle het wel almal besef dat God daar ingegryp het.
Dus, Paulus en/of Lukas het nie gejok nie. Hulle het almal dieselfde punt gekommunikeer.
Juis om hierdie rede is dit vir ons as ernstige Bybellesers wat erns maak met ons Bybelkennis om verskillende vertalings te raadpleeg en ook om te sien hoe die verskillende vertalings met moeilike interpretatiewe sake soos hierdie omgegaan het. Een van die vertalings het die probleem probeer oplos deur nie die Grieks letterlik te vertaal nie maar die saak aan die hand mooi uit te druk:
Die New International Version (1983) het dit soos volg vertaal:
“My companions saw the light, but they did not understand the voice of him who was speaking to me.”
Myns insiens het die vertalers die skynbare kontras tussen die twee vertalings mooi opgelos. Doen gerus jouself ‘n guns en vergelyk verskillende vertalings om te sien hoe hulle die probleem opgelos het. En aan u wat die teks so fyn gelees het: “Doe zo voort..!”
Skrywer: Prof Kobus Kok