Vroue van die Bybel (1) – Eva
Vroue van die Bybel (1) – Eva – Francois Malan
Haar eerste naam, ‘vrou’ (ishah) sê: ‘uit die man geneem’, as sy beeld en gelyke. Haar tweede naam, ‘Eva’ (lewe), kry die ‘moeder van al die mense’ na die sondeval as teken van hoop.
Vrou, uit die man (Genesis 2:18-23)
Vir die eerste keer sê God dat iets nie goed is nie, naamlik dat die mens (Hebreeus: adam) alleen is, sonder die wedersydse hulp wat gemeenskap bied. God soek vir die mens ʼn helper wat teen hom opgewasse is. Diere is onbekwaam daarvoor. In digterlike taal beskryf Genesis die skepping van die vrou uit die ribbebeen (sela) as die man se beeld (selem), sy gelyke. God bring haar na die man toe om haar te benoem. Adam sê:
Hierdie een (vroulik) is been van my bene (uit myself), vleis van my vleis (soos ek),
Sy sal vrou (ishah) genoem word, want sy is uit die man (ish) geneem.
Ish kom van ʼn woord wat ‘swak’ beteken: die vrou is swakker as die man; die man is swakker as God (vgl. 1 Korintiërs 11:3,11,12; 1 Petrus 3:7). Genesis beskou egter die huweliksband sterker as die ouer-kind-verhouding (2:24), en volgens Efesiërs is dit die spieëlbeeld van die verhouding tussen Christus en sy kerk (5:21-32).
Haar tweede naam, Eva, word op vier plekke in die Bybel genoem.
Eva, moeder van al die mense (Genesis 3:15-20)
Die naam Eva (gawwah) beteken ‘lewe’. Nadat God die straf oor die sonde van die mense aangekondig het, gee Adam aan sy vrou haar tweede naam ‘Lewe’, ten spyte van die mens se sterflikheid, van haar pyn met kindergeboorte, en van haar nageslag se stryd teen die slang. Genesis verklaar die naam: ‘want sy was die moeder van al die mense.
In haar gesprek met die listige slang verminder sy God se mildheid. Sy praat van die vrugte van die bome wat hulle mag eet (3:2), nie van al die bome behalwe een nie (2:16). Soos die slang verwys sy na God as die veraf Skepper (3:1,2,5), en nie as die Here wat met die mens ʼn intieme verbond het nie (2:15,18,19,21; 3:1). God word as ʼn hardvogtige onderdrukker geteken, wat selfs weier dat hulle die vrug van die boom van kennis aanraak (3:3; vgl. 2:17). Die boom van kennis van goed en kwaad, om soos God te word, het vir haar die middelpunt van die tuin geword, en nie meer die boom van die lewe en gehoorsaamheid aan die Here nie (3:3; vgl. 2:9). So is sy die moeder van alle sondaars, want so lewe alle mense vir hulleself en nie vir God nie. Onder kruisverhoor skuif die ‘moeder van al die mense’ tipies die blaam op die slang wat haar verlei het. Die harmonie in die skepping, tussen mens en dier, mens en mens, mens en God is versteur deur die mens se ongehoorsaamheid aan God se genadige gebod wat die kennis van kwaad van hulle af weghou.
Eva wat verlei is (2 Korintiërs 11:3; 1 Timoteus 2:13)
Vir Paulus is die kerk die bruid van Christus, vir wie valse leraars probeer weglei van die onverdeelde en suiwer toewyding aan Christus – net soos Eva verlei is om kennis te kry deur die listigheid van die slang (2 Korintiërs 11:2-3). Maar al kennis wat Eva en Adam gekry het, was dat hulle kaal is en onbekwaam om die Here te ontmoet (Genesis 3:7-8).
In die gemeente van Efese was daar vroue wat gebruik is om ʼn valse leer te versprei. Paulus vermaan hulle om stil te wees in die erediens omdat Eva na Adam gemaak is en haar laat verlei het om die Here se gebod te oortree (1 Timoteus 2:9-15).
Eva, die moeder in die huis (Genesis 4:1,2,25)
Eva noem haar eerste seun Kain (qajin) en sê met trots en dankbaarheid: met die hulp van die Here het ek ʼn man in die wêreld gebring (qaniti – verkry). Haar tweede seun is Abel (habel – seun). Maar toe hulle groot word, vermoor Kain vir Abel uit jaloesie, en Kain word uit die land verban. Met Set (Sheet) se geboorte praat Eva in droefheid oor Abel wat deur Kain vermoor is. God het vir haar ʼn ander nakomeling (saad) daargestel (shat), wat die slang se kop sal vermorsel (vgl. 3:15). Dit is haar hoop dat Set die geslagslyn sal voortsit en die kwaad sal oorwin. In een sin onthou Eva haar moordenaarseun Kain, haar vermoorde seun Abel, en haar troosterseun Set: haar trots, haar smart, haar hoop. Sy is Eva ʼn tipiese moeder.
Outeur: Dr Francois Malan